Σύνδεση
Αρχική
Έργο
Όραμα
Στόχοι
Οφέλη
Σε ποιους απευθύνεται
Πρόοδος έργου
Παραδοτέα
Μελλοντικά σχέδια
Δημοσιεύσεις
Λογότυπο Έργου
Συνεργάτες
Ερευνητική ομάδα
Συνεργάτες - Ερευνητές
Άλλοι συνεργάτες
Πρόσκληση σε συνεισφορά
Κύριοι Υποστηρικτές
Υποστηρικτές
Κατηγορίες Επιχορηγήσεων
Νέα
Συνδέσεις
Χάρτης Πύλης
Επικοινωνία
Τρόφιμα
Παραδοσιακές Συνταγές
Σιτηρέσιο - Γεύματα
Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης
Τεχνικές Παραγωγής
Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία
Βιβλιογραφία
Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής
Διαφημίσεις Τροφίμων
Εκπαιδευτικές Εφαρμογές
Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων
Newsletter
λίστα
Κατάλογος ενημέρωσης
Updated list 30 09 14
Updated list 30 09 14b
DIAITOLOGOI
MASS MEDIA
LIST updated 22.1014
Συνέδριο Κυπρίων Γεύσεις
ΣΥΝΕΔΡΙΟ "ΚΥΠΡΙΩΝ ΓΕΥΣΕΙΣ"
23.10.14 xls
mme2test
Schools 25 10 14
TEST3
τεστ
TEST 10 1 17
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 11 10 17
SXOLEIA MESH & TEXNIKHS
em@il
*
Αναζήτηση Τεκμηρίων
Τίτλος
σησαμόπιττες,οι
Η συνταγή προέρχεται από τη Μαραθάσα. Οι σησαμόπιττες ήταν ένα από τα προϊόντα που πουλούσαν οι Μαραθεύτες στα πανηγύρια μαζί με οπωρικά, ξηρούς καρπούς, σουσιούκκον και παστέλλιν.
Ονομασία - Συνταγή
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Ονομασία - Συνταγή
Κυπριακή Ονομασία Εδέσματος
Ελληνική Ονομασία - Περιγραφή
σησαμόπιτες Πρόκειται για γλυκό έδεσμα από σησάμι και χαρουπόμελο, έψημαν ή ζάχαρη.
Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις
ΕΤΥΜ. < σησάμιν + πίττα (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα σησαμόπιττα,η, 423)
Υλικά Συνταγής
500 γρ. έψημαν 500 γρ. σησάμι καλαμποκέλαιο
Εκτέλεση Συνταγής
Σε ένα τηγάνι καβουρδίζουμε ελαφρά το σησάμι ανακατεύοντας το συνεχώς. Σε μια κατσαρόλα βάζουμε το έψημαν να βράσει για 10 λεπτά. Χαμηλώνουμε τη φωτιά και το αφήνουμε να σιγοβράζει (προσοχή να μην παραβράσει και καραμελώσει!). Προσθέτουμε το καβουρδισμένο σησάμι και ανακατεύουμε. Ελέγχουμε αν είναι έτοιμο, παίρνοντας μία μικρή κουταλιά από το μείγμα. Τη ρίχνουμε σε ένα πιάτο και αν, μόλις κρυώσει, ξεκολλήσει άνετα, τότε είναι έτοιμο. Βγάζουμε από τη φωτιά και περιμένουμε λίγο να κρυώσει. Απλώνουμε λαδόκολλα σε ένα ταψί και αλείφουμε με καλαμποκέλαιο. Πασπαλίζουμε με ελαφρά καβουρδισμένο σησάμι και ρίχνουμε το μείγμα στο ταψί και το απλώνουμε. Μετά από 15 λεπτά το χαράζουμε σε ρόμβους και, στη συνέχεια, αφού έχει κρυώσει καλά, κόβουμε κανονικά τα κομμάτια και τα φυλάμε σε αεροστεγές δοχείο σε δροσερό μέρος (όχι στο ψυγείο!), βάζοντας κομμάτια λαδόκολλας ανάμεσα για να μην κολλάνε (Κυθραιώτου 2013, 73).
Μέθοδος Μαγειρέματος
καβούρδισμα / βράσιμο και ψήσιμο σε κατσαρόλα
Σχόλια Συνταγής
Οι σησαμόπιττες παλιά γίνονταν με έψημαν και σουσάμι. Το έψημαν έπρεπε να βραστεί μαζί με λίγο ασπρισμένο σουσάμι και να καταστηθεί μέχρι να μετατραπεί σε ένα παχύρευστο χυλό. Τον χυλό αυτό τον έχυναν στη συνέχεια πάνω σε στρώμα ασπρισμένου σουσαμιού που βρισκόταν απλωμένο σε καθαρό ρούχο σε πάγκο ή τραπέζι. Προτού κρυώσει, πρόσθεταν σουσάμι και στην άλλη μεριά γινόταν η μορφοποίηση των πιτών, οι οποίες αφού κρύωναν, μπορούσαν να συσκευαστούν (πολλές μαζί) μέσα σε ρούχο και να είναι έτοιμες για τη μεταφορά και την πώλησή τους. Κατά τα τελευταία χρόνια οι σησαμόπιττες γίνονταν με ζάχαρη αντί χαρουπόμελου και ήταν άσπρες. Ο τρόπος παραγωγής τους ήταν ο ίδιος, αλλά στη θέση του χαρουπόμελου έμπαινε ζάχαρη που διαλυόταν σε λίγο νερό (Ιωνάς 2001, 229-230).
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων
Εορταστικές Περιστάσεις
Οι σησαμόπιττες ήταν ένα από τα προϊόντα που πουλούσαν οι Μαραθεύτες στα πανηγύρια μαζί με οπωρικά, ξηρούς καρπούς, σιουσιούκκο και παστέλλιν που προσέλκυαν το ενδιαφέρον όλων των παιδιών. Πωλούνταν συνήθως μέσα σε κομμάτι κατσαρόκολλας [χαρτί άσπρο γυαλιστό που χρησιμοποιούσαν και οι χασάπηδες] (Ιωνάς 2001, 229-230).
Συμβολικές Χρήσεις
Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Χρονολογία
Συμπληρωματικά Στοιχεία
Ο Καλοπαναγιώτης είναι γνωστός για τα προϊόντα του μούστου, το μέλι αλλά και τις περίφημες σησαμόπιττες από έψημα. Οι μικροέμποροι του χωριού όργωναν για δεκαετίες όλη την Κύπρο και πωλούσαν την πραμάτεια τους στις πανηγύρεις του νησιού (Κυθραιώτου 2013, 21).
Βιβλιογραφικές Αναφορές
Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία. Ιωνάς Ι. (2001), Τα παραδοσιακά επαγγέλματα της Κύπρου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧΧΧVΙΙ, Λευκωσία. Κυθραιώτου Φ. (2013), Γαστρονομικός οδηγός Μαραθάσας, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Λευκωσία.
Ερευνητής / Καταχωρητής
Τόνια Ιωακείμ, Πετρούλα Χατζηττοφή, Αργυρώ Ξενοφώντος
Φωτογραφίες
Συνημμένα
Περισσότερα
Σχετικό Περιεχόμενο - Συνταγές
Γρούτα με το έψημα
"Προηγουμένως την εκάμναμε πάρα πολλά συχνά γιατί ήταν εύκολη και γρήγορη συνταγή. Στα χρόνια τα παλιά έκαμναν πόλεμο για να φαν την βρούτα τη μαύρη. Τωρά στα νέα τα χρόνια, ούτε που θέλουν να την δουν." (Πέπα Φρίξου, Πάχνα Λεμεσού)
Έψημα
Παχύρευστο σιρόπι-μέλι με μαύρο χρώμα και γλυκόξινη γεύση. Παρασκευάζεται από το μούστο των σταφυλιών με παρατεταμένο βράσιμο, χωρίς προηγούμενη ζύμωση, μέχρι να γίνει σκούρο και σιροπιαστό.Χρησιμοποιείται ως αντικατάστατο της ζάχαρης σε πολλά παραδοσιακά γλυκά.
Κατσούρες με έψημα
Συνταγή από τη Μαραθάσα. Στην παραλλαγή αυτή των κατσούρων χρησιμοποιείται προζυμένιο ψωμί μαζί με έψημα, το οποίο απαντάται σε πολλά παραδοσιακά γλυκά της περιοχής.
Λαλαγκούθκια με αναρή
Παραδοσιακά, τα λαλαγκούθκια τα έφτιαχναν χωρίς γέμιση και τα σέρβιραν πασπαλισμένα με ζάχαρη, μέλι ή έψημα. Στη νεότερη αυτή συνταγή για λαλαγκούθκια δημιουργείται μια νέα εκδοχή του παραδοσιακού εδέσματος, με την προσθήκη γέμισης από αναρή.
Λουλλούθκια
Ριζοκαρπασίτικη εκδοχή μιας διαδεδομένης κυπριακής συνταγής για "τερτζελλούθκια" ή "κουλλουρούθκια με το μέλι". Τα τερτζελλούθκια ψήνονταν είτε σε τερατσόμελο (χαρουπόμελο), όπως και τα λουλλούθκια, ή σε έψημα (πετιμέζι).
Ξεροτήανα
"Όταν ροδοκοκκινίσουν τα βγάζουμε με τρυπητή κουτάλα, για να στραγγίσει το λάδι. Τα βάζουμε σε πιατέλα και τους βάζουμε τη ζάχαρη. Μια άλλη προτίμηση είναι να τα βουτήξουμε μέσα στο μέλι ή στο έψημα." (Σωτηρούλα Κυριάκου, Κυπερούντα)
Πισίες μαραθεύτικες
Στη Μαραθάσα οι τηγανητές πισίες σερβίρονται με μέλι ή έψημα (πετιμέζι).
Πορτός με το έψημα
To έψημα παρασκευάζεται μετά από συνεχές βράσιμο του μούστου, δηλαδή του χυμού από σταφύλι. Στο σιρόπι αυτό βράζεται το σιτάρι, μέχρι το μείγμα να πήξει και να σχηματιστεί o πολτός.
ρετσ̆έλλια (ρετσέλλια),τα
Η συνταγή προέρχεται από την περιοχή της Μαραθάσας, όπου και παρασκευαζόταν μεγάλη ποικιλία γλυκών με βάση τον μούστο του σταφυλιού. Στη συγκεκριμένη συνταγή, για τα ρετσέλλια χρησιμοποιούνται μήλα ή κυδώνια.
σησαμωτά,τα
Τα αρτοπαρασκευάσματα αυτά συνηθίζονταν σε όλα τα χωριά της Κύπρου. Φτιάχνονταν ιδιαίτερα τα Χριστούγεννα και το Πάσχα.
Σουππούθκια
Το γλυκό αυτό έδεσμα σε παλαιότερες εποχές καταναλωνόταν καθημερινά, αφού ήταν εύγευστο, οικονομικό και πολύ ωφέλιμο. Η δύο παραλλαγές της συνταγής προέρχονται από τον Άγιο Φώτιο Πάφου και τη Μαραθάσα.
Τερτζιελλούθκια ή κουλλουρούθκια με το έψημα
"Παλιά εκάμναμεν κουλουράκια με το έψημα όταν ωριμάζαν τα σταφύλια. Επιάναμεν τα που το αμπέλι τζιαι εκάμναμεν τα έψημα. Δηλαδή τους μήνες Σεπτέμβρη έως το Νιόβρη, ακόμα τζιαι το Δεκέβρη ήταν η εποχή τους. Χωρίς να σημαίνει ότι τους άλλους μήνες δεν τα κάμναμε." (Μαρίνα Κάττου, Βουνί Λεμεσού)
Τερτζιελλούθκια ή κουλλουρούθκια με το μέλι (τερατσόμελο)
Σε περιοχές, στις οποίες δεν υπήρχαν αμπελοκαλλιέργειες και συνεπώς δεν παραγόταν έψημα, τα τερτζιελλούθκια ψήνονταν συνήθως σε χαρουπόμελο.
Χαλουβάς κουβαρι(α)στός με το έψημα
Στη Δωρά Λεμεσού φτιαχνόταν κατά την εορτή του Απ. Ανδρέα (Αρίστη Γιαννακού, Δωρά Λεμεσού).
Χαλουβάς με τερατσόμελο
Το μείγμα του χαλουβά αποτελείται από καβουρδισμένο αλεύρι, σησάμι και χαρουπόμελο. Πλάθεται σε στρογγυλές μπάλες. Η συνταγή προέρχεται από την Δρυνιά της επαρχίας Πάφου.
Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία
Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.
Ιωνάς Ι. (2001), Τα παραδοσιακά επαγγέλματα της Κύπρου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧΧΧVΙΙ, Λευκωσία.
Κυθραιώτου Φ. (2013), Γαστρονομικός οδηγός Μαραθάσας, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Λευκωσία.
Κυπριανού Π. Χρ. (1989), «Η καλλιέργεια, η συλλογή και η κατεργασία βαμβακιού και σησαμιού», Λαογραφική Κύπρος 19,39, 107-109.
Σχετικό Περιεχόμενο - Τεχνικές παρασκευής τροφίμων
Παραγωγή σησαμιού
Σχετικό Περιεχόμενο - Τρόφιμα
βορτακούδιν,το
Είδος σησαμωτού κουλουριού των Χριστουγέννων, σε σχήμα μικρού βατράχου.
Γλυκά από μούστο σταφυλιού
Αρχικά, τα προϊόντα αυτά αποτελούσαν την απαραίτητη ξηρή τροφή των γεωργών κατά τη διάρκεια της εργασίας. Αργότερα, καταναλώνονταν σαν επιδόρπιο ή κεραστικό αντί γλυκού.
Ζεμπιλούδκια (σησαμωτά)
(Ζεμπιλούδκια, Ζεμπυλούδκια, Ζεμπιλούθκια ή Συριούδκια)Σησαμωτά σε σχήμα Ζεμπιλιού.Τα ζεμπιλούδκια ή συριούδκια (από το αρχαίο σπυρίς, ζεμπίλι), γίνονται συμβολικά, για να ευλογηθεί το ζεμπίλι του γεωργού, αφού ακόμη είναι εποχή της σποράς, Κυπρή Θ., Πρωτοπαπά Κ. (2007) 267 .
Κυπριακά Γλυκά
Τα περισσότερα γλυκά ή «γλυτζιστικά» όπως τα αποκαλούσαν οι Κύπριοι, αυτά που εμείς θεωρούμε μέχρι σήμερα παραδοσιακά, έλκουν την καταγωγή τους από την αρχαιότητα και από το Βυζάντιο, όπως μαρτυρούν εύγλωττα, τις περισσότερες φορές, οι ίδιες οι ονομασίες τους. Αναφέρω ενδεικτικά τα λαλάγκια, λαλαγκούθκια, λαγκόπιττεςτης Καρπασίας, τα ξεροτήανα, τον καϊγκανά τον οποίο συναντούμε και στην Καισάρεια της Καππαδοκίας, παστέλλι,το οποίο συναντούμε στα βυζαντινά κείμενα και έγγραφα της Ενετοκρατίας, τι...
Παραγωγή και διαθεσιμότητα σησαμιού κατά τον 19ον αιώνα
Σησάμη (Σκεύασμα με σησάμι)
σησάμιν,το και σαμόλαον,το
Σησάμι και σησαμέλαιο.
σησαμωτά,τα
Αρτοποιήματα με σησάμι: ψωμί, κουλούρια.
Θέμα
Περιεχόμενο
Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου και τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΔΕΣΜΗ 2008 χρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε
.
Πνευματικά Δικαιώματα
© 2010 - Εικονικό Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής