Ελληνικά (Ελλάδα) English (United States) Türkçe (Türkiye)


Καταγράψτε εδώ τη δική σας Συνταγή / Πληροφορία


ForumFORUM Χώρος Συζήτησης











Newsletter
*

Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
ρετσ̆έλλια (ρετσέλλια),τα


Η συνταγή προέρχεται από την περιοχή της Μαραθάσας, όπου και παρασκευαζόταν μεγάλη ποικιλία γλυκών με βάση τον μούστο του σταφυλιού. Στη συγκεκριμένη συνταγή, για τα ρετσέλλια χρησιμοποιούνται μήλα ή κυδώνια.
«Έψημα σταφυλιού, βασικό υλικό για τα ρετσ̆έλλια» <br/> Πηγή: Στάλω Λαζάρου


Ονομασία - Συνταγή

Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Φωτογραφίες


Συνημμένα




Περισσότερα


Σχετικό Περιεχόμενο - Συνταγές
Γλυκό κολοκούι
Το γλυκό αυτό έχει συνήθως το χαρακτηριστικό σχήμα σούστας (ελατηρίου), που δημιουργείται με τη χρήση ειδικού εργαλείου κατά το κόψιμο του κολοκυθιού.
Γλυκό κυδώνι
"Καθαρίζεις τα κυδώνια με το μαχαίρι. Καθαρίζεις τη φλούδα και τα κουκούτσια για να μεν μείνει σκληρό τζιαι να μεν τρώεται. Σε μια λεκάνη βάλλεις νερό και λεμόνι και τα βάζεις μέσα για να μην μαυροκοκκινήσουν, να μείνουν άσπρα." (Πέπα Φρίξου, Πάχνα Λεμεσού)
Γλυκό μήλο
Ιδιαίτερα γνωστή για την παραγωγή γλυκών του κουταλιού και άλλων προϊόντων από μήλα είναι η Κυπερούντα. Η συνταγή για το γλυκό μήλου από το χωριό αυτό προαπαιτεί μήλα όχι πολύ μικρά, και αν είναι δυνατόν του ίδιου μεγέθους.
Γρούτα
Εύκολη και γρήγορη συνταγή πουτίγκας, με τηγάνιση κρεμμυδιού και σιμιγδάλι. Η γρούτα απαντάται και ως γλυκό έδεσμα, φτιαγμένο συνήθως με έψημα ή χαρουπόμελο.
Γρούτα με το έψημα
"Προηγουμένως την εκάμναμε πάρα πολλά συχνά γιατί ήταν εύκολη και γρήγορη συνταγή. Στα χρόνια τα παλιά έκαμναν πόλεμο για να φαν την βρούτα τη μαύρη. Τωρά στα νέα τα χρόνια, ούτε που θέλουν να την δουν." (Πέπα Φρίξου, Πάχνα Λεμεσού)
Έψημα
Παχύρευστο σιρόπι-μέλι με μαύρο χρώμα και γλυκόξινη γεύση. Παρασκευάζεται από το μούστο των σταφυλιών με παρατεταμένο βράσιμο, χωρίς προηγούμενη ζύμωση, μέχρι να γίνει σκούρο και σιροπιαστό.Χρησιμοποιείται ως αντικατάστατο της ζάχαρης σε πολλά παραδοσιακά γλυκά.
Ζαμπούσσιες
Οι ζαμπούσσιες είναι ένα ξεχασμένο σχεδόν είδος μπουρεκιού ή πίτας της παραδοσιακής μας κουζίνας. Αναλόγως της εποχής έχουν γέμιση από παπαρούνες (πετεινούς), μάραθο ή κίτρινη κολοκύθα. Τις έφτιαχναν και τις φτιάχνουν σε διάφορα χωριά της Κύπρου μέχρι και σήμερα.
Κατσούρες με έψημα
Συνταγή από τη Μαραθάσα. Στην παραλλαγή αυτή των κατσούρων χρησιμοποιείται προζυμένιο ψωμί μαζί με έψημα, το οποίο απαντάται σε πολλά παραδοσιακά γλυκά της περιοχής.
Κεφτέδες με κολότζιν κότσινο
Νηστίσιμοι/χορτοφαγικοί κεφτέδες, στους οποίους χρησιμοποιείται μια ιδιαίτερη ποικιλία κυπριακών κολοκυθιών, τα κοτσινοκόλοκα. Η συνταγή προέρχεται από τη Μονη Αγίας Ειρήνης στη Λεμεσό, και σχετίζεται με τη μοναστηριακή διατροφή στην Κύπρο.
κκιοφτέρκα,τα
"Τα κκιοφτέρια παρασκευάζονται ακριβώς όπως ο ππαλουζές [ππαλουζές,ο = χυλός μουσταλευριάς (από άσπρο σταφύλι)]. Όταν ο ππαλουζές στεγνώσει στα πιάτα ή στα σινούδκια [σινού(δ)ιν,το = μικρό ταψί], τον κόβουμε σε μικρά τετράγωνα ή στενόμακρα κομμάτια τα οποία τοποθετούμε σε σκιερό, δροσερό μέρος για να στεγνώσουν" (Προφ. μαρτυρία: Αντρούλλα Χρίστου, Αγρίδια - Λεμεσός).
Κολοκούθκια με κυδώνι
"Κόβουμε τα κολοκυθάκια σε μικρά κομμάτια και τα βάζουμε στην κατσαρόλα. Χύνουμε το ντοματοχυμό, το νερό, το αλάτι και κόβουμε τα κυδώνια κύβους μέσα στην κατσαρόλα." (Γεωργία Νεοκλέους και Ραφαέλλα Παπαοδυσσέως, Κυπερούντα)
Κομπόστο μήλο
"Φτιάχνουμε το σιρόπι με 1 ποτήρι ζάχαρη και 2 ποτήρια νερό. Το ρίχνουμε στις μπουκάλες. Κλείνουμε τις μπουκάλες αεροστεγώς και τις βάζουμε σε βραστήρα να κοχλάσουν για 10 λεπτά." (Ελένη Σάββα, Κυπερούντα)
Κονφιτούρα από μήλα και χυμό πορτοκαλιού
Γλυκό έδεσμα των νεότερων χρόνων. Το μείγμα από το χυμό πορτοκαλιού και τα κομμένα μήλα βράζεται, και στη συνέχεια δένει με την προσθήκη ζάχαρης.
Λαλαγκούθκια με αναρή
Παραδοσιακά, τα λαλαγκούθκια τα έφτιαχναν χωρίς γέμιση και τα σέρβιραν πασπαλισμένα με ζάχαρη, μέλι ή έψημα. Στη νεότερη αυτή συνταγή για λαλαγκούθκια δημιουργείται μια νέα εκδοχή του παραδοσιακού εδέσματος, με την προσθήκη γέμισης από αναρή. 
Λουβκιά με κολοκύθα κόκκινη
Φαγητό, το οποίο έφτιαχναν για λόγους οικονομίας, όταν υπήρχε περίσσευμα λουβιών από φαγητό προηγούμενης μέρας. Η συνταγή προέρχεται από τη Γερμασόγεια, προάστιο της Λεμεσού.
Λουλλούθκια
Ριζοκαρπασίτικη εκδοχή μιας διαδεδομένης κυπριακής συνταγής για "τερτζελλούθκια" ή "κουλλουρούθκια με το μέλι". Τα τερτζελλούθκια ψήνονταν είτε σε τερατσόμελο (χαρουπόμελο), όπως και τα λουλλούθκια, ή σε έψημα (πετιμέζι).
Μαρμελάδα κυδώνι
Βάζουμε τις φλούδες μέσα σε μια κατσαρόλα, τις σκεπάζουμε με νερό και τις βάζουμε στη φωτιά να ψηθούν. Όταν κατεβάσουν τον χυμό τους, τις περνούμε από το σουρωτήρι. Ανάλογα με το χυμό βάζουμε ίση ποσότητα ζάχαρης." (Σωτήρα Ελευθερίου, Κυπερούντα)
Μηλόπιττα
Γλυκιά πίτα με γέμιση από μήλα, κανέλα, ζάχαρη και ροδόσταγμα.
Μουστάρι
Το μουστάρι χρησιμοποιείται για την παρακευή παραδοσιακών γλυκών εδεσμάτων, όπως ο ππαλουζές, ο σιουσιούκκος, ο πολτός και τα κκιοφτέρκα. "Πιο παλιά το μουστάρι το βάλλαμε στα πιθάρια τζιαι στις κούμνες για καμιά δεκαρκά ημέρες." (Αντρούλλα Χρίστου, Αγρίλια Λεμεσού)
Ξεροτήανα
"Όταν ροδοκοκκινίσουν τα βγάζουμε με τρυπητή κουτάλα, για να στραγγίσει το λάδι. Τα βάζουμε σε πιατέλα και τους βάζουμε τη ζάχαρη. Μια άλλη προτίμηση είναι να τα βουτήξουμε μέσα στο μέλι ή στο έψημα." (Σωτηρούλα Κυριάκου, Κυπερούντα)
Όσπρια (φασολάκι παστό) με κυδώνια
"Βάζουμε στη φωτιά τα φασολάκια με νερό να βράσουν και προς το τέλος βάζουμε και τα κυδώνια." (Παναγιώτα Ιωάννου, Κυπερούντα)
Πισίες μαραθεύτικες
Στη Μαραθάσα οι τηγανητές πισίες σερβίρονται με μέλι ή έψημα (πετιμέζι).
πορτός,ο
"Βάζουμε το μουστάρι στη φωτιά μαζί με το σιτάρι και το αφήνουμε σε σιγανή φωτιά να καταστηθεί [καταστήννω = βράζω κάτι μέχρι να απορροφηθεί ή να εξατμιστεί το νερό του]" (Προφ. μαρτυρία: Μαρίνα Κοιλιάρη, Κυπερούντα - Λεμεσός, στις Κουρρή και Λαζάρου 2007, αδημοσίευτα στοιχεία).
Πορτός με το έψημα
To έψημα παρασκευάζεται μετά από συνεχές βράσιμο του μούστου, δηλαδή του χυμού από σταφύλι. Στο σιρόπι αυτό βράζεται το σιτάρι, μέχρι το μείγμα να πήξει και να σχηματιστεί o πολτός.
Ππαλουζές
"Όταν γύρουμε λίγο ππαλουζέ σε ένα πιάτο και δούμε ότι δεν απλώνει σημαίνει ότι είναι έτοιμος. Τον βάλλουμε σε πιάτα βαθουλά η σε σινούθκια και του σπάζουμε λίγες κούννες του αμυγδάλου ή καρυδιού που πάνω για διακόσμηση." (Αντρούλλα Χρίστου, Αγρίλια Λεμεσού)
Ππαλουζές μήλου
Συνταγή από την Κυπερούντα. Ο ππαλουζές του μήλου παρασκευάζεται γρήγορα και εύκολα, από χυμό μήλου και αλεύρι.
σησαμόπιττες,οι
Η συνταγή προέρχεται από τη Μαραθάσα. Οι σησαμόπιττες ήταν ένα από τα προϊόντα που πουλούσαν οι Μαραθεύτες στα πανηγύρια μαζί με οπωρικά, ξηρούς καρπούς, σουσιούκκον και παστέλλιν.
Σουππούθκια
Το γλυκό αυτό έδεσμα σε παλαιότερες εποχές καταναλωνόταν καθημερινά, αφού ήταν εύγευστο, οικονομικό και πολύ ωφέλιμο. Η δύο παραλλαγές της συνταγής προέρχονται από τον Άγιο Φώτιο Πάφου και τη Μαραθάσα.
σ̆ουσ̆ούκκος,ο
Ο σ̆ουσ̆ούκκος είναι από τα πιο γνωστά παραδοσιακά γλυκά της Κύπρου και θα τον συναντήσετε σε χωριά όπου παράγονται σταφύλια.
Τερτζιελλούθκια ή κουλλουρούθκια με το έψημα
"Παλιά εκάμναμεν κουλουράκια με το έψημα όταν ωριμάζαν τα σταφύλια. Επιάναμεν τα που το αμπέλι τζιαι εκάμναμεν τα έψημα. Δηλαδή τους μήνες Σεπτέμβρη έως το Νιόβρη, ακόμα τζιαι το Δεκέβρη ήταν η εποχή τους. Χωρίς να σημαίνει ότι τους άλλους μήνες δεν τα κάμναμε." (Μαρίνα Κάττου, Βουνί Λεμεσού)
Τερτζιελλούθκια ή κουλλουρούθκια με το μέλι (τερατσόμελο)
Σε περιοχές, στις οποίες δεν υπήρχαν αμπελοκαλλιέργειες και συνεπώς δεν παραγόταν έψημα, τα τερτζιελλούθκια ψήνονταν συνήθως σε χαρουπόμελο.
Χαλουβάς κουβαρι(α)στός με το έψημα
Στη Δωρά Λεμεσού φτιαχνόταν κατά την εορτή του Απ. Ανδρέα (Αρίστη Γιαννακού,  Δωρά Λεμεσού).
Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία
Κυθραιώτου Φ. (2013), Γαστρονομικός οδηγός Μαραθάσας, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Λευκωσία.
Κυπριανού Χ. Σ. (1974), «Τροφαί του χωριού Τσακκίστρα της Κύπρου», Λαογραφία ΚΘ΄ (ΧΧΙΧ), Εν Αθήναις, 295-310.
Σχετικό Περιεχόμενο - Τρόφιμα
Γλυκά από μούστο σταφυλιού
Αρχικά, τα προϊόντα αυτά αποτελούσαν την απαραίτητη ξηρή τροφή των γεωργών κατά τη διάρκεια της εργασίας. Αργότερα, καταναλώνονταν σαν επιδόρπιο ή κεραστικό αντί γλυκού.
έψημαν,το
Το έψημαν είναι φυσικό σιρόπι που φτιάχνεται με το βράσιμο και τη συμπύκνωση του μούστου. "Δένει" όταν στο καζάνι του βρασμού μείνει το 1/3 (ακόμα και το 1/4) της αρχικής ποσότητας.
ππαλουζέ,η - ππαλουζές,ο
Η μουσταλευριά.
σταφύλι,το
Το σταφύλι καλλιεργείτο κυρίως στα ορεινά χωριά της Κύπρου, όπου η θερμοκρασία ήταν χαμηλή. Οι αμπελουργοί τρύγιζαν το σταφύλι που προοριζόταν για την παραγωγή κουμανταρίας και μοσχάτου το μήνα Αύγουστο, ενώ η συγκομιδή για τα υπόλοιπα κρασιά γινόταν μετέπειτα, τους μήνες Σεπτέμβριο και Νοέμβριο.


Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου και τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΔΕΣΜΗ 2008 χρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε.
Πνευματικά Δικαιώματα © 2010 - Εικονικό Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής