Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
γαλευτήριν,το

Πήλινο σκεύος μέσα στο οποίο έβαζαν το γάλα όταν άρμεγαν τα ζώα.

Γαλευτήρι Αμμοχώστου, Δημητρίου 2001, 46.

Ονομασία - Χρήσεις
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Ονομασία - Χρήσεις

Περιγραφή Σκεύους / Εργαλείου

Πρόκειται για πήλινο δοχείο μέσα στο οποίο αρμέγουν τα αιγοπρόβατα (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα γαλευτήριν,το, 113; Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Γαλευτήρι, 34), δοχείο για τη φύλαξη μέρους του γάλακτος που παράγει κάθε ζώο. Για το άρμεγμα χρησιμοποιούσαν το πήλινο γαλευτήρι (Άππιος 1999, 16).

Ήταν πήλινο κυλινδρικό δοχείο, πιο στενό στη βάση και ανοικτό από πάνω, ύψους περίπου 30 εκατοστόμετρα, με μια διαγώνια κυλινδρική εξοχή για να αδειάζεται πιο εύκολα το γάλα.

Κυπριακή Ονομασία

Ελληνική Ονομασία

Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις

ΕΤΥΜ. < κυπρ. γαλεύω + κατάλ. -τήρι(ο)ν (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα γαλευτήριν,το, 113)

αρχ. γαύλος, καρδάρι για άλλους στην Ελλάδα, αρμεγός, αραγός, καβελάρης για τους Κυθηρίους (Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα γαλευτήριν,το, 110)

Ο Ιωάννης Ερωτόκριτος προσθέτει πως πρόκειται για σκεύος παρόμοιο με καρδάρα (Κυπρή 1989, λήμμα γαλευτήριν,το, 369).

πληθ. τα γαλευτήρκα (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα γαλεύκω, 60)

Τρόπος Χρήσης Αποθήκευση / Συντήρηση

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία Χρήσης

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Τα ειδικού σχήματος αυτά δοχεία, με προχοή και στρογγυλεμένη βάση για να κινείται το αγγείο χωρίς να χύνεται το γάλα, κατασκευάζονταν στον Κόρνο και στο Βαρώσι. Χωρούσαν 10-12 οκάδες γάλα. Στο γάλεμα [άρμεγμα] χρειάζονταν δύο άτομα, ο βοσκός για να γαλεύκει [αρμέγει] και ένα δεύτερο άτομο για να οδηγεί τα ζώα στο μαντρί. Επειδή το άρμεγμα στο χώμα ήταν ανθυγιεινό, στην κυβερνητική φάρμα στην Αθαλάσσα είχαν κατασκευάσει ειδική υπερυψωμένη πλατφόρμα με κιγκλιδώματα στα πλάγια και στο μπροστινό μέρος που ανοιγόκλεινε,  και με ράμπες μπροστά και πίσω, που διευκόλυναν το πέρασμα των ζώων. Για να είναι ήσυχα τους προσέφεραν λίγη τροφή (Maule and Shevki 1935, 92). 

Οι βοσκοί είχαν τον δικό τους τρόπο. Όπως αναφέρεται για το χωριό Λύση της Μεσαορίας, «πρώτα εγαλεύκαν τα βουρσούζικα κτηνά και ύστερα τα προκομμένα, γιατί υπήρχεν ο κίνδυνος ένα βουρσούζικο κτηνό να μπει στο γαλευτήρι και να σιονώσει το γάλα. Έτσι το γαλεύκει πρώτα, που είναι όφκαιρον το γαλευτήρι» (Ξυστούρης 1980, 263). Δηλαδή, πρώτα άρμεγαν τα λαίμαργα ζώα και μετά τα υπόλοιπα γιατί τα λαίμαργα μπορούσαν να χύσουν το γάλα από το γαλευτήρι.

Για να γαλέψουν είχαν το γαλευτήριν που ήταν 'πού πηλόν σαν την κούζαν κότσ̆ινον» (Μαυροκορδάτος 2003, 313).

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Άππιος Γ.Β. (1999), Αναμνήσεις από την κατεχόμενη Ζώδια. Παραδοσιακά επαγγέλματα, χαρακτηριστικοί τύποι από την καθημερινή ζωή εύθυμες αληθινές ιστορίες, Λευκωσία.

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Δημητρίου Μ. (2001), Παραδοσιακή αγγειοπλαστική στην Κύπρο, Εθνογραφικό Μουσείο Κύπρου-Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών, Λευκωσία. 

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1979 [2002²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Α΄, Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLI, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία. 

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1989), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Γ΄, Γλωσσάριον Ιωάννου Ερωτοκρίτου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XIV, Λευκωσία.

Maule J.P. and Shevki M. (1935), "The Breeding and Management of Sheep in Cyprus", The Cyprus Agricultural Journal XXIX-XXX (1934-35), Nicosia, 88-95.

Μαυροκορδάτος Γ.Ι. (2003), Δίκωμο: Το χθες και το σήμερα, Λευκωσία.

Ξυστούρης Σ. (1980), Η κωμόπολη της Λύσης: ιστορική, κοινωνική, γεωργική και λαογραφική επισκόπηση, [χ.ό.], Λευκωσία.

Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.

Ριζοπούλου-Ηγουμενίδου Ε. (2008), «Τα γαλακτοκομικά προϊόντα στον ετήσιο κύκλο της παραδοσιακής ζωής στην Κύπρο», Η ιστορία του ελληνικού γάλακτος και των προϊόντων του (1ο Τριήμερο Εργασίας, Ξάνθη, 7-9 Οκτωβρίου 2005), Καλαντζόπουλος Γ. (επιμ.), Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, Αθήνα, 401-423.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Χρίστου Ελένη, Σάββας Πολυβίου, Αργυρώ Ξενοφώντος, Τόνια Ιωακείμ

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Σιτηρέσιο

Τα γαλακτοκομικά στον ετήσιο κύκλο ζωής (μελέτη Ε. Ηγουμενίδου)

Σχετικό Περιεχόμενο - Σκεύη - εργαλεία

αγγεία Αμμοχώστου
Οι βάττες, τα λα(γ)γήνια και οι κούζες του Βαρωσιού κυκλοφορούσαν όχι μόνο στον κάμπο της Μεσαορίας και στην Καρπασία, αλλά σε ολόκληρη την Κύπρο.

αγγεία και αγγειοπλαστική (18ος - 20ός αιώνας)
Τα αγγεία που κατασκευάζονταν χρησιμοποιούνταν για τις ανάγκες του νοικοκυριού, καθώς επίσης και για την αποθήκευση αγροτικών προϊόντων.

Χρειώδη γεωργού
Επισυνάπτεται κείμενο με διάφορα εργαλεία που ήταν απαραίτητα για τον γεωργό: Ξυστούρης Σ. (1980) 286-292.

Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία

Maule J.P. and Shevki M. (1935), "The Breeding and Management of Sheep in Cyprus", The Cyprus Agricultural Journal XXIX-XXX (1934-35), Nicosia, 88-95.

Άππιος Γ. Β. (1999), Αναμνήσεις από την κατεχόμενη Ζώδια. Παραδοσιακά επαγγέλματα, χαρακτηριστικοί τύποι από την καθημερινή ζωή εύθυμες αληθινές ιστορίες, Λευκωσία.

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Δημητρίου Μ. (2001), Παραδοσιακή αγγειοπλαστική στην Κύπρο, Εθνογραφικό Μουσείο Κύπρου-Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1979 [2002²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Α΄, Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLI, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1989), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Γ΄, Γλωσσάριον Ιωάννου Ερωτοκρίτου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XIV, Λευκωσία.

Μαυροκορδάτος Γ. Ι. (2003), Δίκωμο: Το χθες και το σήμερα, Λευκωσία.

Ξυστούρης Σ. (1980), Η κωμόπολη της Λύσης: ιστορική, κοινωνική, γεωργική και λαογραφική επισκόπηση, Λευκωσία.

Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.

Ριζοπούλου-Ηγουμενίδου Ε. (2008), «Τα γαλακτοκομικά προϊόντα στον ετήσιο κύκλο της παραδοσιακής ζωής στην Κύπρο», Η ιστορία του ελληνικού γάλακτος και των προϊόντων του (1ο Τριήμερο Εργασίας, Ξάνθη, 7-9 Οκτωβρίου 2005), Καλαντζόπουλος Γ. (επιμ.), Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, Αθήνα, 401-423.

Σχετικό Περιεχόμενο - Τεχνικές παρασκευής τροφίμων

Κτηνοτροφία και γεωργικές εργασίες στο Μιτσερό κατά την Τουρκοκρατία
Αναφορά στην παρασκευή διαφόρων ειδών γαλακτομικών προϊόντων, στην διαδικασία παρασκευής τους, στ&...

Σχετικό Περιεχόμενο - Τρόφιμα

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
γαλευτήριν,το

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος γαλευτήριν,το

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
γαλευτήριν,το