Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
ποξαμάτιν,το

Το παξιμάδι.

Ονομασία - Προέλευση
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Ονομασία - Προέλευση

Κυπριακή Ονομασία Τροφίμου

Ελληνική ονομασία - Περιγραφή

παξιμάδι, ο δίπυρος άρτος (Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα ποξομάτιν,το, 394) / παρασκευή από ζύμη, ξεροψημένη (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Παξιμάδι-Ποξαμάτι, 109)

Γλωσσικές Παρατηρήσεις

ΕΤΥΜ. < μεσν. παξιμάδιον < μτγν. παξαμάδιον (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα ποξαμάτιν,το, 377)
           < Πάξαμος, αρτοποιός και συγγραφέας μαγειρικής 1ος αι. μ.Χ. (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Παξιμάδι-Ποξαμάτι, 109)

Ο Γεώργιος Λουκάς στο Γλωσσάριό του το λεξικολογεί ως ποξομάτιν ή παξιμάτιν και στον πληθ. ποξομάδκια· υποκ. ποξοματούδιν· παξαμᾶς, κατά το Λεξικό του Σουῒδα· πρόκειται για ρωμαϊκή λέξη (Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα ποξομάτιν,το, 394).

Ο Ξενοφών Π. Φαρμακίδης στο Γλωσσάριό του στο λήμμα ποξαμάτιν σημειώνει πως κάποιοι το αποκαλούν παξιμάτι, με τροπή του -α σε -ο και του -ι σε -α. Στον πληθ. γίνεται ποξαμάδκια, υπκρ. ποξαματούιν - πληθ. τα ποξαματούδκια, μεγεθ. ποξαμαδκιά - πληθ. ποξαμαδκιές. Η ποξαμαδκιά ονομάζεται και καυκαλιά (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα ποξαμάτιν,το, 204).

Η φράση «Θέλει τζιαι το ποξαμάτιν βρεμένον» ειπώθηκε για κάποιον που προτίμησε την κρεμάλα, γιατί βαριόταν να βρέχει το παξιμάδι του μέσα στη φυλακή (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Παξιμάδι-Ποξαμάτι, 109).

Μέθοδος Εξασφάλισης

Άλλο

Μέθοδος Επεξεργασίας

Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος

Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων

Εορταστικές Περιστάσεις

Συμβολικές Χρήσεις

Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Οι εγκυμονούσες γυναίκες έφτιαχναν ποξαμάθκια, τα οποία κερνούσαν αυτούς που έρχονταν να τις επισκεφθούν όταν γεννούσαν: «Η λειχούσα έκαμνεν ποξαμάθκια πριν να γεννήσει τζιαι, ύστερα, άμα της έφερναν τα γλυτζιστά στα πιάτα, η λειχούσα έβαλλεν τους μέσα ποξαμάθκια. Στον παπάν που έκαμνεν τον αγιασμόν, όσσον [μόλις] τζι εγεννιέτουν το μωρόν, εδίαν η λειχούσα άσπρην κλωστήν με ποξαμάθκια ρεμμένα πάνω» (Μαυροκορδάτος 2003, 320).

Βιβλιογραφία

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1979 [2002²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Α΄, Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLI, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία.

Μαυροκορδάτος Γ. Ι. (2003), Δίκωμο: Το χθες και το σήμερα, Λευκωσία.

Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Σάββας Πολυβίου, Αργυρώ Ξενοφώντος, Τόνια Ιωακείμ

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1979 [2002²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Α΄, Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLI, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. και Πρωτοπαπά Κ. (2007), «Κυπριακά παραδοσιακά ζυμώματα», Φούρνοι και παραδοσιακά ζυμώματα στη Θράκη, το Αιγαίο και την Κύπρο (Πρόγραμμα Θράκη-Αιγαίο-Κύπρος), Θήρα, 261-278.

Κυπρή Θ. - Πρωτοπαπά Κ. (1997), Παραδοσιακά Ζυμώματα της Κύπρου. Η χρήση και η σημασία τους στην εθιμική ζωή, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧVIII, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. - Πρωτοπαπά Κ. Α. (2003), Παραδοσιακά ζυμώματα της Κύπρου. Η χρήση και η σημασία τους στην εθιμική ζωή, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧVIII, Λευκωσία.

Μαυροκορδάτος Γ. Ι. (2003), Δίκωμο: Το χθες και το σήμερα, Λευκωσία.

Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.

Σχετικό Περιεχόμενο - Τρόφιμα

γαλέτα,η

καυκαλ(λ)ιά,η

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
ποξαμάτιν,το

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος ποξαμάτιν,το

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
ποξαμάτιν,το