Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
νερό,το

Ονομασία - Προέλευση
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Ονομασία - Προέλευση

Κυπριακή Ονομασία Τροφίμου

Ελληνική ονομασία - Περιγραφή

νερό (ύδωρ)

Γλωσσικές Παρατηρήσεις

ΕΤΥΜ. < μεσν. νερό(ν) < νηρόν, ουδ. του μτγν. επιθ. νηρός «πρόσφατος, φρέσκος» (κυρ. για ψάρια), συνηρημένος τύπος του αρχ. νεαρός. Η λέξη απέκτησε τη σημερινή της σημ. από τη συνεκφορά νεαρόν / νηρόν ὕδωρ, στην οποία το επίθ. υπερίσχυσε του ουσ. και το αντικατέστησε στην καθημερινή ομιλία (Μπαμπινιώτης 2005, λήμμα νερό,το, 1174-1175).

Μέθοδος Εξασφάλισης

Άλλο

Μέθοδος Επεξεργασίας

Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος

Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων

Εορταστικές Περιστάσεις

Συμβολικές Χρήσεις

Η εγκυμονούσα σε καμίαν περίπτωση δεν έπρεπε να πιει νερό πριν φάει κάτι, γιατί πίστευαν ότι το μωρό άνοιγε το στόμα του με τη μυρωδιά και, αν έπινε νερό η μητέρα του, θα πνιγόταν. Επίσης, φρόντιζαν να μην πιει απότομα νερό η μητέρα, ούτε να πιει νερό όταν ήταν κουρασμένη. Στο χωριό Αφάνεια η εγκυμονούσα απέφευγε να πιει νερό από το σπίτι της. Πίσω από αυτή την ενέργεια κρυβόταν η δοξασία ότι πρέπει να παραπλανάται ο κακός δαίμονας, που καραδοκούσε και κρυβόταν, στην περίπτωση αυτή στο νερό. Έτσι εξηγούσαν τυχόν ανωμαλίες στην εγκυμοσύνη, από το πόσιμο δηλ. ακατάλληλου νερού.
Κατά τη διάρκεια του τοκετού έβαζαν μέσα σε νερό ένα χόρτο το σ̆έριν ή τη φούχτα της Παναγίας, που είχε την ιδιότητα να ανοίγει μέσα στο νερό και να παίρνει το σχήμα ανοικτού χεριού. Η επίτοκος έπινε εκείνο το νερό για να αυξηθεί η επίδραση του και να ανοίξει η μήτρα.
Η γυναίκα όταν γεννούσε θεωρούνταν μολυσμένη και γι’ αυτό κινδύνευε από τα κακά πνεύματα.Το ίδιο και όσοι βρίσκονταν κοντά της την ώρα του τοκετού. Γι’ αυτό τον λόγο θα έπρεπε να βάλουν πάνω τους από το νερό που ευλογούσε ο ιερέας.
Μετά τη γέννα καλούσαν τον ιερέα να έλθει στο σπίτι της λεχώνας για να την ευλογήσει. Υπήρχε και η πρακτική να παίρνουν νερό στο σπίτι  του ιερέα να το ευλογεί και στη συνέχεια να το παίρνουν στο σπίτι της λεχώνας. Το νερό του αγιασμού σε αρκετά χωριά το έφερναν από τη βρύση του χωριού,χωρίς να μιλούν. Το χαρακτηριστικό της σιωπής που συνόδευε το νερό δίνει μια μαγική διάσταση στο όλο θέμα (Πρωτοπαπά 2009, 20-22, 56, 170-173, 175).

Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Δικαιώματα στο νερό: Η Κύπρος είναι νησί της Ανατολικής Μεσογείου με λιγοστή και άτακτη βροχόπτωση κατά τους χειμερινούς μήνες. Το καλοκαίρι οι περισσότεροι χείμαρροι αποξηραίνονται και ένα από τα μεγάλα προβλήματα της γεωργίας είναι εκείνο της άρδευσης. Το πότισμα των αρδευόμενων χωραφιών δεν ήταν απλή υπόθεση, αφού τα νερά υπόκειντο σε παμπάλαιους κανονισμούς ιδιοκτησίας. Η Βρετανική νομοθεσία ελάχιστες αλλαγές επέφερε, αφού συμπεριλάμβανε προβλέψεις για διαφύλαξη των παλιών δικαιωμάτων ιδιοκτησίας. «Το νερό είναι τόσο σπάνιο στην Κύπρο και γι’ αυτό πωλείται σε μερίδα. Αγοράζεται μια ώρα εδώ, μια ώρα εκεί από τους ιδιοκτήτες των πηγών- περιττό να προσδιοριστεί ότι η ποσότητα του αντλούμενου νερού δεν μετρά. Το πρόβλημα είναι ότι τα δικαιώματα πάνω στο νερό αποτελούν μέρος της τιτλοποίησης των πολιτών, και μοιράζονται μετά το θάνατο του ιδιοκτήτη μεταξύ των κληρονόμων. Αυτό ισχύει επίσης για τη γη και τα δέντρα. Με τις διαστάσεις που έχει η οικογένεια στην Κύπρο, δεν είναι σπάνιο μια και μοναδική πηγή να έχει τριάντα ιδιοκτήτες, και ένα δέντρο να ανήκει σε μια ντουζίνα ξαδερφιών. Το πρόβλημα είναι επομένως να εξασφαλίσει κάποιος τη συγκατάθεση όλων και συνήθως πρέπει να πληρώσει για να δοθεί η υπογραφή είκοσι ή τριάντα ατόμων για να συνταχθεί κανονικό πωλητήριο έγγραφο. Ένας και μοναδικός μικρός ανηψιός μπορεί να εκφράσει βέτο σε μια ολόκληρη συμφωνία… Όπως μπορούμε να το φανταστούμε οι πιο κοινές διαφορές παίρνουν γιγάντιες διαστάσεις…» (Ιωνάς 2001, 28-29).

Βιβλιογραφία

Ιωνάς Ι. (2001), Τα παραδοσιακά επαγγέλματα της Κύπρου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧΧΧVΙΙ, Λευκωσία.

Μπαμπινιώτης Γ. (2005), Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Με σχόλια για τη σωστή χρήση των λέξεων. Ερμηνευτικό, Ορθογραφικό, Ετυμολογικό, Συνωνύμων-Αντιθέτων, Κυρίων Ονομάτων, Επιστημονικών Όρων, Ακρωνυμίων, Κέντρο Λεξικολογίας, Αθήνα.

Πρωτοπαπά Κ. (2009), Τα έθιμα της γέννησης στην παραδοσιακή κοινωνία της Κύπρου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLIX, Λευκωσία.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Δήμητρα Ζαννέτου, Στάλω Λαζάρου, Τόνια Ιωακείμ, Αργυρώ Ξενοφώντος

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Σκεύη - εργαλεία

αλακάτιν,το
Το πηγάδι από το οποίο η άντληση του νερού γίνεται με μάγγανο.

Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία

Ιωνάς Ι. (2001), Τα παραδοσιακά επαγγέλματα της Κύπρου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧΧΧVΙΙ, Λευκωσία.

Μπαμπινιώτης Γ. (2005), Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Με σχόλια για τη σωστή χρήση των λέξεων. Ερμηνευτικό, Ορθογραφικό, Ετυμολογικό, Συνωνύμων-Αντιθέτων, Κυρίων Ονομάτων, Επιστημονικών Όρων, Ακρωνυμίων, Κέντρο Λεξικολογίας, Αθήνα.

Πρωτοπαπά Κ. (2009), Τα έθιμα της γέννησης στην παραδοσιακή κοινωνία της Κύπρου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLIX, Λευκωσία.

Σχετικό Περιεχόμενο - Τεχνικές παρασκευής τροφίμων

μπαρούκκα,η

Σχετικό Περιεχόμενο - Χώροι Παραγωγής - Διάθεσης

αλακάτιν,το
Το πηγάδι από το οποίο η άντληση του νερού γίνεται με μάγγανο.

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
νερό,το

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος νερό,το

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
νερό,το