Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
μάγγανον,το

Περιγραφή Χώρου
Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία

Περιγραφή Χώρου

Περιγραφή Χώρου Παρασκευής και Διάθεσης

Ο Ιωάννης Ιωνάς στα «Παραδοσιακά επαγγέλματα της Κύπρου» σημειώνει τα εξής για το μάγγανο (πιεστήρι με βίδα): «Μέσα στις αυλές ή τα υποστατικά των σπιτιών μερικοί παραγωγοί είχαν εγκατεστημένα μόνιμα μικρά κατακόρυφα πιεστήρια, από ξύλο και με ξύλινο κοχλία, που δεν διάφεραν από αυτά που χρησιμοποιούνται για την εξαγωγή του λαδιού και με αυτά έσφιγγαν τα πατημένα σταφύλια τους κάθε χρόνο. Τα μάγκανα αυτά ονομάζονταν επίσης ληνοί και έμοιαζαν με τα πιεστήρια των ελιών. Μια μεγάλη δοκός, το δκιαζύιν, πιανόταν μέσα σε τρύπες δύο παράλληλων τοίχων του υποστατικού. Στο κέντρο του δκιαζυδκιού υπήρχε τρύπα, και μέσα σε αυτή περνούσε το αδράχτι με τον χοχλιό [κοχλιός,ο = ο κοχλίας], το οποίο ξεβιδώνοντας κατέβαινε και συμπίεζε τα σταφύλια με τον μούσκο [μούσκος,ο = κομμάτι χοντρού δοκαριού] που έμπαινε από κάτω. Ο μούστος που εξερχόταν έτρεχε μέσα στην ποδόσ̆η [ποδόσ̆ιν,το = το δοχείο (πιθαράκι) που υποδέχεται τον μούστο, μετά την πίεση των σταφυλιών, ή το λάδι, μετά την πίεση των ελιών] που υπήρχε πιο χαμηλά. Σε κάποιες περιπτώσεις το δκιαζύιν δεν στερεωνόταν πάνω στους τοίχους αλλά σε δύο όρθια ξύλινα πόδια που έδιναν στην κατασκευή σχήμα μεγάλου Π» (Ιωνάς 2001, 78).

Κυπριακή Ονομασία

Ελληνική Ονομασία

Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις

ΕΤΥΜ. μτγν. μάγγανον (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα μάγγανον,το, 264)

Η λέξη γράφεται και μάγκανον (βλ. Ιωνάς 2001, 78; Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα μάγκανον,το, 400).

Ο Γεώργιος Μπαμπινιώτης παραθέτει κι άλλες σημασίες στη λέξη μάγγανο. Εκτός από (παλαιότ.) χειροκίνητο, συνήθως, μηχάνημα για τη συμπίεση σταφυλιών, ελιών κ.λπ., μάγγανο θεωρείται και: 1) χειροκίνητο μηχάνημα που τοποθετείται σταθερά στο στόμιο πηγαδιού για την άντληση νερού∙ αποτελείται από ξύλινο ή μεταλλικό κύλινδρο με χειρολαβή στο πλάι, γύρω από τον οποίο περιτυλίγεται μακρύ σχοινί ή συρματόσχοινο με κάδο στην ελεύθερη άκρη του, που ρίχνεται στο πηγάδι για νερό, 2) χειροκίνητο κλωστικό εργαλείο, που χρησιμεύει στη μεταφορά και περιτύλιξη του νήματος σε καρούλια, το ροδάνι (Μπαμπινιώτης 2005, λήμμα μάγγανο,το, 1030).
Από την άλλη, ο Ξενοφών Π. Φαρμακίδης στο Γλωσσάριό του σημειώνει πως μάγκανον είναι πολεμικό αμυντικό όργανο προς αποτροπή των πετροβόλων. Κατά την εποχή του, μάγγανο θεωρείτο κάθε είδους πιεστική μηχανή ή κάθε πιεστικό όργανο (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα μάγκανον,το, 400).

Συμπληρωματικές Πληροφορίες - Βιβλιογραφία

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Βιβλιογραφία

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Ιωνάς Ι. (2001), Τα παραδοσιακά επαγγέλματα της Κύπρου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧΧΧVΙΙ, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία. 

Μπαμπινιώτης Γ. (2005), Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Με σχόλια για τη σωστή χρήση των λέξεων. Ερμηνευτικό, Ορθογραφικό, Ετυμολογικό, Συνωνύμων-Αντιθέτων, Κυρίων Ονομάτων, Επιστημονικών Όρων, Ακρωνυμίων, Κέντρο Λεξικολογίας, Αθήνα.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Τόνια Ιωακείμ, Αργυρώ Ξενοφώντος

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Ιωνάς Ι. (2001), Τα παραδοσιακά επαγγέλματα της Κύπρου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧΧΧVΙΙ, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία.

Μπαμπινιώτης Γ. (2005), Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Με σχόλια για τη σωστή χρήση των λέξεων. Ερμηνευτικό, Ορθογραφικό, Ετυμολογικό, Συνωνύμων-Αντιθέτων, Κυρίων Ονομάτων, Επιστημονικών Όρων, Ακρωνυμίων, Κέντρο Λεξικολογίας, Αθήνα.

Σχετικό Περιεχόμενο - Τρόφιμα

σταφύλι,το
Το σταφύλι καλλιεργείτο κυρίως στα ορεινά χωριά της Κύπρου, όπου η θερμοκρασία ήταν χαμηλή. Οι αμπελουργοί τρύγιζαν το σταφύλι που προοριζόταν για την παραγωγή κουμανταρίας και μοσχάτου το μήνα Αύγουστο, ενώ η συγκομιδή για τα υπόλοιπα κρασιά γινόταν μετέπειτα, τους μήνες Σεπτέμβριο και Νοέμβριο.

Σχετικό Περιεχόμενο - Χώροι Παραγωγής - Διάθεσης

ληνός - μουκλός,ο
Πιεστήρι με δοκό και βίδα.

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
μάγγανον,το

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος μάγγανον,το

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
μάγγανον,το