Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
τσέστος,ο - τσέστα,η - τσέστον,το

Είδος πανεριού.

Ονομασία - Χρήσεις
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Ονομασία - Χρήσεις

Περιγραφή Σκεύους / Εργαλείου

Σύμφωνα με τον Γεώργιο Λουκά, πρόκειται για στρογγυλό πλέγμα σιτοκαλάμων (Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα τσέστος,ο, 484).

Οι τσέστοι είναι ένα από τα είδη της λαϊκής χειροτεχνίας, πολύ χρήσιμο για κάθε νοικοκυριό και διαδεδομένο σε όλη την Κύπρο. Η κατασκευή τους εξελίχθηκε με το πέρασμα του χρόνου σε κλάδο της καλαθοπλεκτικής. Χρησιμοποιούσαν τους τσέστους για να κόβουν και να ξηραίνουν πάνω σ’ αυτούς τον φιδέ, τα μακαρόνια, τον τραχανά. Τοποθετούσαν σ’ αυτούς τα κουλούρια και τις φλαούνες προ και μετά το φούρνισμα. Έβαζαν μέσα σ΄ αυτούς τα κόλλυβα και το πεντάρτι (τέσσερα πρόσφορα και ένα μεγαλύτερο άρτο) για την εκκλησία. Τους κρέμαζαν στους τοίχους για διακόσμηση. 
Στους τσέστους τοποθετούσαν και καθάριζαν από τις πέτρες και τους χαλασμένους σπόρους όλα τα γεωργικά προϊόντα (τα γεννήματα) που προορίζονταν για τη διατροφή τους, όπως λουβάνα, λουβί, κουκιά, φασόλια, ρεβίθια, σιτάρι κ.ά. 
Ο τσέστος όμως είχε και την τιμητική του χρήση. Μετέφεραν σ’ αυτόν τα στέφανα των μελλονύμφων στην εκκλησία, το κρασί, το ψωμί, τα στέφανα των μελλονύμφων στην εκκλησία, το κρασί, το ψωμί, τις αρραβώνες, τις κουφέτες του γάμου και τις κορδέλες για τους κουμπάρους και τις κουμέρες. Έβαζαν μέσα σ’ αυτούς και χόρευαν την παραμονή του γάμου τα μεταξωτά προικιά της νύφης ή πλούμιζαν μέσα σ’ αυτούς τους βιολάρηδες [μουσικούς] (Καντζηλάρης 2007, 195-196). Χρησιμοποιούνταν επίσης για να παίρνουν τα προιτζιά στο σπίτι του γαμπρού (Μαυροκορδάτος 2003, 303).

Κυπριακή Ονομασία

Ελληνική Ονομασία

Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις

ΕΤΥΜ. < ιταλ. cesta - ενετ. zsésta (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα τζέστα - τσέστα,η - τσέστος,ο, 470).

υποκ. τσεστίν (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα τσέστον,το, 42)

Τρόπος Χρήσης Παρασκευή Τροφίμων

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία Χρήσης

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Ένας καλός τσέστος προκαλούσε τον θαυμασμό και την περιέργεια των άλλων. Τότε οι κάτοχοί του έβρισκαν την ευκαιρία να αναφερθούν και να επαινέσουν τη νέα που τον είχε κατασκευάσει και ήταν ένας έμμεσος τρόπος αναφοράς και αφορμή για προξενιό. Ο τσέστος ήταν ένα απαραίτητο συμπλήρωμα για την προίκα της νέας, ανεξάρτητα αν αυτή θα παντρευόταν ρεσπιέρη [γεωργό] ή γραμματιζούμενο, έμπορο ή ιερέα (Καντζηλάρης 2007, 196).

Ο Φωκάς Φωκαῒδης στο βιβλίο του «Λάπηθος. Ιστορία και παράδοσις» σημειώνει πως χαρακτηριστικό είναι και το γεγονός ότι τους τσέστους τούς χρησιμοποιούσαν και σαν τραπέζια τα καλοκαίρια, τοποθετώντας τους πάνω σε σκαμνί (Φωκαϊδη 1982, 218). Το ίδιο αναφέρει και ο Ξενοφών Π. Φαρμακίδης στο Γλωσσάριό του (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα τσέστον,το, 42).

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Καντζηλάρης Γ. (2007), Το Καϊμακλί μέσα από το πέρασμα του χρόνου, Έκδοση Νέας Συνεργατικής Πιστωτικής Εταιρείας Καϊμακλίου, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1979 [2002²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Α΄, Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLI, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία.

Μαυροκορδάτος Γ. Ι. (2003), Δίκωμο: Το χθες και το σήμερα, Λευκωσία.

Ταουσιάνης Χ. (1988), Το Ριζοκάρπασο στο φακό: λεύκωμα, Λευκωσία.

Φωκαϊδη Ν. Φ. (1982), Λάπηθος. Ιστορία και παράδοσις, Έκδοση Δήμου Κερύνειας (Παγκύπριος Έκθεσις Ανθέων Κερύνειας), Λευκωσία.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Ελένη Χρίστου, Σάββας Πολυβίου, Αργυρώ Ξενοφώντος

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Συνταγές

μακαρόνια του φούρνου,τα
"Μέσα στο ταψί βάζουμε τα μακαρόνια και από πάνω τον κιμά. Στο τέλος, προσθέτουμε την κρέμα. Από πάνω ρίχνουμε λίγη αναρή τριμμένη" (Προφ. μαρτυρια: Παναγιώτα Σάββα, Άγιος Ιωάννης Αγρού - Λεμεσός).

μακαρόνια χωρκάτικα με αρνί,τα
Το αρνί τσιγαρίζεται ελαφρά και ψήνεται με βράσιμο σε νερό. Στη συνέχεια, τα χωριάτικα μακαρόνια ψήνονται στον ζωμό του.

Τραχανάς
"Αφού κρυώσει, μπορούμε να χωρίσουμε τον τραχανά σε μπάλες ή να τον κόψουμε σε φέτες και να τις απλώσουμε σε σανίδια στον ήλιο να ξεραθούν..." (Μαρία Παπανεοφύτου, Κυπερούντα)

φιδές στο σ̆έριν (σέριν),το
"Παίρνουμε λίγο-λίγο ζυμάρι και το πλάθουμε με το χέρι μας μέχρι να γίνει λεπτό. Το κόβουμε σε μικρά κομματάκια" (Προφ. μαρτυρία: Αθηνά Καμίντζη, 45 ετών, Κυπερούντα - Λεμεσός, στις Κουρρή και Λαζάρου 2007, αδημοσίευτα στοιχεία).

Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Καντζηλάρης Γ. (2007), Το Καϊμακλί μέσα από το πέρασμα του χρόνου, Έκδοση Νέας Συνεργατικής Πιστωτικής Εταιρείας Καϊμακλίου, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1979 [2002²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Α΄, Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLI, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία.

Μαυροκορδάτος Γ. Ι. (2003), Δίκωμο: Το χθες και το σήμερα, Λευκωσία.

Ταουσιάνης Χ. (1988), Το Ριζοκάρπασο στο φακό: λεύκωμα, Λευκωσία.

Φωκαϊδη Ν. Φ. (1982), Λάπηθος. Ιστορία και παράδοσις, Έκδοση Δήμου Κερύνειας (Παγκύπριος Έκθεσις Ανθέων Κερύνειας), Λευκωσία.

Σχετικό Περιεχόμενο - Τεχνικές παρασκευής τροφίμων

καλαθοπλεκτική,η

παρασκευή τραχανά,η

Σχετικό Περιεχόμενο - Τρόφιμα

μακαρόνια ροανάτα ή κουλλουρωτά,τα
Λεπτά μακαρόνια.

μακαρόνια τρυπητά,τα

φιδές,ο
Πολύ λεπτό ζυμαρικό τεμαχισμένο σε μικρά κομματάκια.

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
τσέστος,ο - τσέστα,η - τσέστον,το

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος τσέστος,ο - τσέστα,η - τσέστον,το

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
τσέστος,ο - τσέστα,η - τσέστον,το