Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
καουρμάς,ο

Ο καβουρμάς.

Ονομασία - Προέλευση
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Ονομασία - Προέλευση

Κυπριακή Ονομασία Τροφίμου

Ελληνική ονομασία - Περιγραφή

Πρόκειται για τον καβουρμά, τσιγαρισμένο κρέας που φτιάχνεται με κρεμμύδι και βούτηρο / κρέας που έχει καβουρδιστεί και φυλάσσεται σε λίπος, μέχρις ότου χρησιμοποιηθεί (Μπαμπινιώτης 2005, λήμμα καβουρμάς (ο), 797). 
Το συγκεκριμένο φαγητό ακόμα φτιάχνεται στη Θράκη και σε νησιά του Αιγαίου άλλοτε από αρνίσιο κρέας (Θράκη) και άλλοτε από χοιρινό (Αιγαίο). Στα μέρη αυτά ο καβουρμάς συνήθως διατηρείται μέσα σε λίπος και χρησιμοποιείται κατά περίσταση. 

Στην Κύπρο καουρμάς ονομάζεται το τσιγαρισμένο αρνάκι (προστήθιν και λαπάς), το οποίο σβήνουν με το κρασί και το αφήνουν να βράσει μέχρι να εξατμιστεί το κρασί (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα καουρμάς,ο, 179). 
Ο Ιωάννης Ερωτόκριτος σημειώνει πως είναι είδος φαγητού, παρασκευασμένο από κρέας, το οποίο αρχικά βράζεται σε νερό, ώσπου το νερό να εξατμιστεί εντελώς και, στη συνέχεια, τσιγαρίζεται μέσα στο ίδιο του το λίπος. Συνήθως, το φαγητό αυτό παρασκευάζεται από κρέας μοσχαριού (Κυπρή 1989, λήμμα καουρμᾶς, 443).

Γλωσσικές Παρατηρήσεις

ΕΤΥΜ. < τουρκ. kavurma (Μπαμπινιώτης 2005, λήμμα καβουρμάς (ο), 797; Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Καουρμάς, 47) (kağurmak) (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα καουρμάς,ο, 179) / από τους Σελτσούκους των Ασιατικών Στεππών (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Καουρμάς, 47)
          
Η τουρκική λέξη kavurma σημαίνει ψήνομαι στο λίπος μου (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Καουρμάς, 47)

Καβουρμάς ονομάζεται και το κουλούρι που είναι ξεροψημένο, το πολύ τραγανό (Μπαμπινιώτης 2005, λήμμα καβουρμάς,ο, 797).

Μέθοδος Εξασφάλισης

Οικιακή κτηνοτροφία

Μέθοδος Επεξεργασίας

Για την παρασκευή του καουρμά, η νοικοκυρά τσιγάριζε αρνίσιο κρέας που το έσβηνε με κρασί και το άφηνε να βράσει σε αυτό μέχρι να εξατμισθεί (Ξιούτας 1978, 117). Στη συνέχεια, πρόσεθετε νερό και άφηνε το κρέας να βράσει. Με το σκουρόχρωμο ζωμό του κρέατος η νοικοκυρά παρασκεύαζε τη σούπα-καουρμά (Κυπριανού 1970).

Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος

Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων

Ο καουρμάς ήταν ένα ιδιάιτερο φαγητό που οι Κύπριοι έτρωγαν περιστασιακά. Στην επαρχία της Λευκωσίας η σούπα-καουρμά ήταν συνδεδεμένη με τα Χριστούγεννα αλλά και με την Ανάσταση (Ξιούτας 1978, 117). 
Επίσης, ο καουρμάς ήταν ένα από τα κλασσικά εδέσματα που σερβίρονταν στα εστιατόρια που είχαν οι Τούρκοι.

Εορταστικές Περιστάσεις

Η σούπα-καουρμά ήταν η σούπα που συνόδευε το τραπέζι των Χριστούγεννων και της παραμονής της Ανάστασης (Ξιούτας 1978, 117).

Συμβολικές Χρήσεις

Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Στην περιοχή της Μαραθάσας ο καουρμάς παρασκευαζόταν συνήθως από χοιρινό κρέας (όπως ακόμα γίνεται στα νησιά του Αιγαίου) ή ρίφι και συνοδευόταν με πατάτες (Υπουργείο Γεωργίας 2010, Κυπριακά παραδοσιακά παρασκευάσματα, 37).

Βιβλιογραφία

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1989), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Γ΄, Γλωσσάριον Ιωάννου Ερωτοκρίτου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XIV, Λευκωσία.

Κυπριανού Χ. Στ. (1970), Μερικές κυπριακές τροφές του χωριού Τσακκίστρα, Εκδόσεις Γυμνασίου Λαπήθου, Λάπηθος.

Μπαμπινιώτης Γ. (2005), Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Με σχόλια για τη σωστή χρήση των λέξεων. Ερμηνευτικό, Ορθογραφικό, Ετυμολογικό, Συνωνύμων-Αντιθέτων, Κυρίων Ονομάτων, Επιστημονικών Όρων, Ακρωνυμίων, Κέντρο Λεξικολογίας, Αθήνα.

Ξιούτας Π. (1978), Κυπριακή λαογραφία των ζώων, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XXXVIII, Λευκωσία.

Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.

Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωργίας (2010), Κυπριακά παραδοσιακά παρασκευάσματα, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Λευκωσία.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Αντωνία Ματάλα, Δήμητρα Δημητρίου, Τόνια Ιωακείμ, Αργυρώ Ξενοφώντος

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Συνταγές

Καουρμάς
Φαγητό με χοιρινό κρέας και πατάτες. Το πιάτο δένει πλούσια σάλτσα από κρασί και ντομάτα, με αρωματικά φυτά και μπαχαρικά. Η συνταγή προέρχεται από τον Άγιο Θεόδωρο της ορεινής περιοχής Σολέας.

Καουρμάς Μαραθάσας
Τοπική εκδοχή ενός διαδεδομένου παραδοσιακού πιάτου με κρέας και πατάτες. Το κρέας που χρησιμοποιείται εδώ είναι χοιρινό, ή ρίφι (κατσικάκι).

Καουρμάς με κοτόπουλο
Παραλλαγή της συνταγής για καβουρμά, στην οποία χρησιμοποιείται κοτόπουλο αντί κόκκινου κρέατος.

Καουρμάς με ρύζι
Η συνταγή προέρχεται από τη Λεύκα της Μόρφου. Στη συγκεκριμένη, τοπική παραλλαγή του καουρμά χρησιμοποιείται ρίφι (κατσικάκι), ενώ επίσης περιέχεται ρύζι, για να είναι πιο χορταστικός.

Καουρμάς με σούπα αυγολέμονη
Το κρασάτο αρνάκι του καβουρμά συνδυάζεται με την πιο διαδεδομένη και αγαπημένη στην Κύπρο σούπα, την αυγολέμονη με ρύζι. Η συνταγή προέρχεται από τον Αναλιόντα της επαρχίας Λευκωσίας.

Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1989), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Γ΄, Γλωσσάριον Ιωάννου Ερωτοκρίτου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XIV, Λευκωσία.

Κυπριανού Χ. Στ. (1970), Μερικές κυπριακές τροφές του χωριού Τσακκίστρα, Εκδόσεις Γυμνασίου Λαπήθου, Λάπηθος.

Μπαμπινιώτης Γ. (2005), Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Με σχόλια για τη σωστή χρήση των λέξεων. Ερμηνευτικό, Ορθογραφικό, Ετυμολογικό, Συνωνύμων-Αντιθέτων, Κυρίων Ονομάτων, Επιστημονικών Όρων, Ακρωνυμίων, Κέντρο Λεξικολογίας, Αθήνα.

Ξιούτας Π. (1978), Κυπριακή λαογραφία των ζώων, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XXXVIII, Λευκωσία.

Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.

Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωργίας (2010), Κυπριακά παραδοσιακά παρασκευάσματα, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Λευκωσία.

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
καουρμάς,ο

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος καουρμάς,ο

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
καουρμάς,ο