Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
τριν,το - φτενίτες,οι

Είδος ζυμαρικού.

Ονομασία - Προέλευση
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Ονομασία - Προέλευση

Κυπριακή Ονομασία Τροφίμου

Ελληνική ονομασία - Περιγραφή

Πρόκειται για είδος ζυμαρικού. Το τριν είναι λεπτές λωρίδες από ζυμάρι, που σχηματίζονταν όταν έκοβαν το τυλιγμένο φύλλο, αφού αφαιρούσαν από μέσα τη σαΐτταν [σαΐττα,η = κυλινδρική λεία βέργα με την οποία ανοίγουν τις πίτες] (Κυπρή - Πρωτοπαπά (2003), 265). Βράζεται με γάλα ή μέλι (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα τριν,το, 482).

Γλωσσικές Παρατηρήσεις

ΕΤΥΜ. τριν: Σύμφωνα με τον Κυριάκο Χατζηιώαννου η λέξη προέρχεται από το αρχ. ίτριον και κατά τον Κώστα Καραποτόσογλου από το αραβ. itriya (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα τριν,το, 482). 
          φτενίτες: Ο Παρασκευάς Μ. Σαμαράς στο άρθρο του «Παραδοσιακές τροφές από ζυμάρι» στο περιοδικό Λαογραφική Κύπρος, σημειώνει ότι η ονομασία αυτού του ζυμαρικού φαίνεται να προήλθε από τον τρόπο που κοβόταν δηλ. φτενό-φτενό, λεπτό (Σαμαράς 1992, 84).

Μέθοδος Εξασφάλισης

Άλλο

Μέθοδος Επεξεργασίας

Οι νοικοκυρές άνοιγαν λεπτό φύλλο από ζυμάρι που το έκοβαν σε λεπτές λωρίδες (Σαμαράς 1992, 84).

Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος

Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων

Το τριν ήταν συνηθισμένο φαγητο που το έτρωγαν τα παιδιά ως πρόγευμα, πριν κινήσουν για το σχολείο, αλλά και οι εργάτες του θερισμού ως βραδινό (Κυπρή - Πρωτοπαπά 2003, 267).

Συνήθως έκοβαν το τριν όταν το χρειάζονταν, όμως πολλές νοικοκυρές το έκοβαν, το στέγνωναν στον ήλιο και το φύλαγαν σε σακούλια για το χειμώνα.
Ως συνήθως το τριν το έβραζαν. Το έτρωγαν με πολλούς τρόπους, ανάλογα αν ήταν νηστεία ή όχι. Όταν δε νήστευαν το έτρωγαν με τρίμμαν [τρίμμαν,το = τριμμένο τυρί για τα μακαρόνια] από χαλλούμιν [χαλλούμιν,το = είδος κυπριακού λευκού και αλατισμένου τυριού] ή μυζήθρα (αναρή). Μπορούσε ακόμη να ψηθεί με το γάλα, οπότε λεγόταν και γαλότριν (Πέτρου-Ποιητού 2013, 35), στο οποίο μερικές φορές πρόσθεταν και ζάχαρη.
Τις μέρες που νήστευαν έφτιαχναν το τριν νηστίσιμο (νηστεμένον). Όταν έτρωγαν λάδι, πρόσθεταν στο βρασμένο τριν τηγάνιση. Η τηγάνιση γινόταν με διάφορους τρόπους: είτε τσιγάριζαν κρεμμύδι και το έριχναν από πάνω, είτε τσιγάριζαν κομμάτια ψωμιού και τα έβαζαν μέσα στο τρίν, είτε τσιγάριζαν λίγο από το ίδιο το τριν και το πρόσθεταν στο βρασμένο. Μετά την τηγάνιση τα ξανάβραζαν λίγο μαζί. Όταν δεν κατανάλωναν ούτε λάδι, έτρωγαν το τριν με το μέλι, που συνήθως ήταν χαρουπόμελο.
Το τριν το έψηναν συνήθως με τη φακή ή τη λουβάναν [λουβάνα,η = ο λάθυρος].
Ανάλογα με την περίπτωση το τριν είχε ζωμό και γινόταν σούπα ή ήταν χωρίς ζωμό. Συγκεκριμένα, το τριν με τηγάνιση ήταν σαν σούπα. Μερικές φορές στη σούπα πρόσθεταν εκτός από το τριν και πλιγούρι, όπως αναφέρεται από τον Άγιο Μάμα Λεμεσού (Κυπρή - Πρωτοπαπά 2003, 265-266).

Εορταστικές Περιστάσεις

Συμβολικές Χρήσεις

Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες

Παιδιά, Χειρωνάκτες

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Βιβλιογραφία

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός κυπριακής διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. - Πρωτοπαπά Κ. Α. (2003), Παραδοσιακά ζυμώματα της Κύπρου. Η χρήση και η σημασία τους στην εθιμική ζωή, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧVIII, Λευκωσία.

Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.

Σαμαράς Π. Μ. (1992), «Παραδοσιακές τροφές από ζυμάρι», Λαογραφική Κύπρος 22,42, 83-86.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Βαρβάρα Γιάγκου, Δημητρίου Δήμητρα, Τόνια Ιωακείμ, Αργυρώ Ξενοφώντος

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Συνταγές

καλοηρκά,τα
Η κυπριακή, παραδοσιακή εκδοχή των ραβιόλι είναι τα καλοηρκά. Το εξαιρετικό αυτό παρασκεύασμα αποτελείται από ζύμη απλή και γέμιση από κιμά. Τα καλοηρκά ψήνονται σε ζωμό κοτόπουλου και σερβίρονται με μπόλικο τριμμένο χαλλούμιν.

καττούες του φούρνου,οι
Συνταγή των νεότερων χρόνων από το Κούρδαλι της ορεινής επαρχίας Λευκωσίας. Αφού βράσουν ελαφρά σε κατσαρόλα, τα μακαρόνια ψήνονται στον φούρνο, σε μείγμα με αβγά, γάλα, χαλλούμιν και δυόσμο.

κουρτουλλόπορτος,ο
Συνταγή από το Ριζοκάρπασο. Ο κουρτουλλόπορτος παρασκευάζεται από αλεύρι ζυμωμένο με νερό. Ψήνεται σε μείγμα από νερό και αλάτι, οπότε και προστίθενται στο φαγητό τηγανισμένα ψωμάκια. Εναλλακτικά, ο κουρτουλλόπορτος μπορεί επίσης να ψηθεί σε γάλα κατσίκας, με λίγη ζάχαρη.

Κριθαράκι με κιμά
Το κριθαράκι οφείλει την ονομασία του στο σχήμα του, που μοιάζει με καρπό κριθαριού. Συνήθως συνδυάζεται με κιμά, και σερβίρεται με τριμμένο χαλλούμι.

Μακαρόνια του σιερκού
"Όταν είναι έτοιμο το ζυμάρι μας, κόβουμε ένα κομμάτι μικρό και το τρίβουμε με τα χέρια μας, έτσι ώστε να βγουν μικρά κομματάκια (μακριά και λεπτά)." (Χριστιάνα Σταύρου, Αγία Φύλα)

μακαρόνια του φούρνου,τα
"Μέσα στο ταψί βάζουμε τα μακαρόνια και από πάνω τον κιμά. Στο τέλος, προσθέτουμε την κρέμα. Από πάνω ρίχνουμε λίγη αναρή τριμμένη" (Προφ. μαρτυρια: Παναγιώτα Σάββα, Άγιος Ιωάννης Αγρού - Λεμεσός).

μακαρόνια τρυπητά (με σκλινίτζ̆ιν),τα
Το σκλινίτζιν είναι λεπτό καλαμοειδές άκρο από τοπικούς θάμνους και στη συγκεκριμένη συνταγή χρησιμοποιείται για την παρασκευή μακαρονιών με τρύπα στη μέση.

μακαρόνια χωρκάτικα με αρνί,τα
Το αρνί τσιγαρίζεται ελαφρά και ψήνεται με βράσιμο σε νερό. Στη συνέχεια, τα χωριάτικα μακαρόνια ψήνονται στον ζωμό του.

ραβ(κ)ιόλες κορνιώτικες με αναρή,οι
Σ' αυτή την τοπική παραλλαγή της συνταγής για ραβιόλες, η αναρή αντικαθιστά το χαλούμι ως βάση της γέμισης, ενώ η ζάχαρη δίνει στα ζυμαρικά ελαφρά γλυκιά γεύση.

ραβιόλες,οι
Πολύ εύγευστα ζυμαρικά, που ψήνονται σε ζωμό κοτόπουλου και σερβίρονται με μπόλικο τρίμμα χαλλουμιού και δυόσμου.

Ρεβίθια με ζυμαρικά
Φαγητό που συνδυάζει δημιουργικά όσπρια και ζυμαρικά, με πλούσια αρώματα από την προσθήκη μαϊντανού, ρίγανης και δεντρολίβανου.

Τουμάτσια
Κυπριακή εκδοχή για λαζάνια. Τα τουμάτσια ψήνονται σε ζωμό κότας και σερβίρονται με τρίμμα από αναρή (μυζήθρα) ή χαλλούμι. Εναλλακτικά, βράζονται σε νερό και σερβίρονται σαν σούπα, αφού προστεθούν στο ζουμί μικροί κύβοι τηγανισμένου ψωμιού.

Τρεμιθθόσουπα
Πιάτο του καθημερινού τραπεζιού, που καταναλωνόταν από αγροτικές οικογένειες μετά την εργασία στα χωράφια. Η συνταγή προέρχεται από την Άρμου της Πάφου.

Τριν - Γαλότριν
Όσοι το επιθυμούν μπορούν να προσθέσουν ζάχαρη, κανέλα και ροδόσταγμα.

Φακές σούπα με τριν
Πριν προστεθεί στη σούπα, μισό από το τριν σοτάρεται ελαφρά σε ελαιόλαδο μέχρι να ροδοκοκκινίσει.

φιδές στο σ̆έριν (σέριν),το
"Παίρνουμε λίγο-λίγο ζυμάρι και το πλάθουμε με το χέρι μας μέχρι να γίνει λεπτό. Το κόβουμε σε μικρά κομματάκια" (Προφ. μαρτυρία: Αθηνά Καμίντζη, 45 ετών, Κυπερούντα - Λεμεσός, στις Κουρρή και Λαζάρου 2007, αδημοσίευτα στοιχεία).

Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. - Πρωτοπαπά Κ. (1997), Παραδοσιακά Ζυμώματα της Κύπρου. Η χρήση και η σημασία τους στην εθιμική ζωή, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧVIII, Λευκωσία.

Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.

Σαμαράς Π. Μ. (1992), «Παραδοσιακές τροφές από ζυμάρι», Λαογραφική Κύπρος 22,42, 83-86.

Σχετικό Περιεχόμενο - Τεχνικές παρασκευής τροφίμων

Σχετικό Περιεχόμενο - Τρόφιμα

Τουμάτσια
Τα συγκεκριμένα ζυμαρικά τα διέκριναν σε μεγάλα τετράγωνα κομμάτια, τα τουμάτσια ή λαζάνια, και σε μικρότερα τετράγωνα, οπότε τα έλεγαν τουμακκούθκια ή λαζανούθκια.

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
τριν,το - φτενίτες,οι

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος τριν,το - φτενίτες,οι

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
τριν,το - φτενίτες,οι