Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
αρκατένα,τα

Ξεχωριστό είδος κουλουριών που ζυμώνονται με προζύμι από ρεβίθια. Για να πετύχει ο αρκάτης, δηλαδή το προζύμι για τα αρκατένα, πρέπει τα ρεβίθια να είναι καλόψητα.

«Αρκατένο Ομόδους» <br/> Πηγή: Υπουργείο Γεωργίας

Ονομασία - Προέλευση
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Ονομασία - Προέλευση

Κυπριακή Ονομασία Τροφίμου

Ελληνική ονομασία - Περιγραφή

Τα αρκατένα αντιστοιχούν στα «εφτάζυμα» που συναντούμε σε άλλες περιοχές του Ελληνισμού, όπως στη Μ. Ασία, τα Δωδεκάνησα και τα Τρίκαλα (Κυπρή - Πρωτοπαπά 2003, 284).

Πρόκειται για ψωμιά ή παξιμάδια ζυμωμένα με «αρκάτη», αφρό από φουσκωμένα ρεβίθια (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Αρκατένα, 27).

Είδος ψωμιού που φτιάχνεται ολονύκτια με προζύμι από εκχύλισμα ρεβιθιών (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα αρκατένον,το, 75).

Τα αρκατένα είναι είδος κουλουριού που ζυμώνεται με προζύμι από αφρό που παράγεται λόγω ζύμωσης των ρεβιθιών («αρκάτης»). Κατασκευάζονται κυρίως στα χωριά Όμοδος και Κοιλάνι της επαρχίας Λεμεσού (Υπουργείο Γεωργίας 2011, λήμμα 15 - Αρκατένα Ομόδους).

Ο Γεώργιος Λουκάς στο Γλωσσάριό του αναφέρει ότι «αρκάτης» είναι αρωματική ζύμη με την οποία παρασκευάζουν «τον φρύγιον διπυρίτην», δηλαδή ξεροψημένο ψωμί: «τα ποξαμάδκια του αρκάτη έν' αφράτα και μυρωδάτα» (Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα αρκάτης,ο, 62).

Γλωσσικές Παρατηρήσεις

ΕΤΥΜ. < αρκάτης [αρκάτης,ο = προζύμι από ρεβίθια] + κατάλ. -ενον (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα αρκατένον,το, 75)

Η ονομασία «αρκατένο» πιθανότατα προέρχεται από τη λέξη «εργάτης», λόγω της πολύωρης διαδικασίας παρασκευής του «αρκάτη». Η παρασκευή του «αρκάτη» διαρκούσε ένα ολόκληρο βράδυ (Ιωνάς 2001, 208-210; Υπουργείο Γεωργίας 2011; Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Αρκατένα, 27).

«Αρκάτης» ονομάζεται η μαγιά για τα κουλλούρια τα αρκατένα (Πιλαβάκης 1968, 143), ο αφρός από φουσκωμένα ρεβίθια, ο οποίος χρησιμεύει σαν διογκωτικό στο ζύμωμα (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Αρκατένα, 27).

Η φράση «Έν’ κουλούρι αρκατένο τούτος», λέγεται για ανθρώπους που είναι θύματα εκμετάλλευσης (Πέτρου-Ποιητού 2013, 27).

Μέθοδος Εξασφάλισης

Άλλο

Μέθοδος Επεξεργασίας

Ο αρκάτης, δηλαδή το προζύμι που χρησιμοποιείται για τα αρκατένα, γίνεται από τον αφρό των ρεβιθιών. Για να πετύχει ο αρκάτης, πρέπει τα ρεβίθια να είναι καλόψητα, γι' αυτό πρώτα τα δοκιμάζουν.
Τα ρεβίθια μένουν όλο το βράδυ με βραστό νερό, που διατηρεί μια σταθερή θερμοκρασία και από τον αφρό ζυμώνεται ο αρκάτης. Ο αρκάτης διαφέρει από το κανονικό προζύμι, γιατί δεν φυλάγεται, πρέπει να ζυμωθεί την ίδια μέρα, αφού το προζύμι ζυμωθεί επτά φορές. Οι γυναίκες που εκάθισκαν αρκάτην τον έβαζαν μέσα στο βουρνίν και γύριζαν το χωριό ή τα γύρω χωριά και τον αντάλλασσαν με αλεύρι. Έπαιρναν ένα πιάτο αλεύρι και έδιναν μια κουταλιά αρκάτην. Σε πιο μακρινά χωριά πήγαινε η ειδική γυναίκα και έκανε τον αρκάτην σ’ ένα σπίτι του χωριού. Τα αρκατένα είτε γίνονταν σε σχήμα κουλουριών μεγάλων είτε γίνονταν κουμουλιές ή μιζάνες, όπως τις έλεγαν, μακρόστενα δηλαδή ψωμιά που τα χάραζαν σε κομμάτια, είτε μικρά ψωμιά, τα αρτούδκια. Μπορούσε να τους βάλουν σησάμι, να τα επαλείψουν με ροδόσταγμα και ζάχαρη ή να τα ζυμώσουν με γάλα και ζάχαρη (Κυπρή - Πρωτοπαπά 2003, 285-286).

Η μέθοδος παρασκευής των αρκατένων περιγράφεται λεπτομερέστερα ως εξής: Αλεσμένα ρεβίθια και πιπερόριζα (τζίτζερ) τοποθετούνται σε βραστό νερό το πρωί. Μέχρι αργά το βράδυ αρχίζει να ανεβαίνει αφρός στην επιφάνεια. Κατά τη διάρκεια της νύκτας και μέχρι το επόμενο πρωί, ο αφρός αυτός («αρκάτης») συλλέγεται σταδιακά και τοποθετείται σε δοχείο όπου σκεπάζεται με λίγο αλεύρι. Στη συνέχεια «ανατζ̆ινείται» και αναμένεται να «μπει». Τότε, ζυμώνεται σε σκάφη με αλεύρι και διάφορα μπαχαρικά όπως μαστίχα, μέχλεπι, μοσχοκάρυδο κ.ά. Στη συνέχεια, το ζυμάρι πλάθεται σε κουλούρια τα οποία ψήνονται σε φούρνο που έχει ήδη πυρωθεί. Μετά το ξεφούρνισμα, και για να παραχθεί σκληρό παξιμάδι, τα μαλακά κουλούρια ξαναφουρνίζονται (αφού πρώτα κρυώσουν) για 5-6 ώρες (Υπουργείο Γεωργίας 2011, λήμμα 15 - Αρκατένα Ομόδους).

** Για τη συνταγή των αρκατένων, βλ. αντίστοιχο λήμμα στην κατηγορία Παραδοσιακές Συνταγές.

Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος

Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων

Τα αρκατένα μπορούν να καταναλωθούν είτε ως μαλακά κουλούρια είτε ψωμιά (παννυσ̆ίδες [παννυσ̆ί(δ)ες - παννυχίδες,οι = σησαμωτοί άρτοι που προσφέρουν οι χριστιανοί στις εκκλησίες κατά τις εορτές ως αρτοκλασία]) ή ως παξιμάδια (Υπουργείο Γεωργίας 2011, λήμμα 15 - Αρκατένα Ομόδους). Άλλοτε χρησιμοποιούνταν ως ψωμί και άλλοτε τα έψηναν μια ολόκληρη ημέρα για να φτιάξουν παξιμάδια. Τα παξιμάδια διατηρούνταν για μεγάλο χρονικό διάστημα (Ιωνάς 2001, 208-210).

Εορταστικές Περιστάσεις

Την παλιά εποχή, τα αρκατένα γίνονταν πάντα το Δεκαπενταύγουστο (Κυπρή - Πρωτοπαπά 2003, 285-286).

Κατά τη διάρκεια των τελετουργιών του γάμου, το κέρασμα με αρκατένα, εφτάζυμα, ήταν πολύ συνηθισμένο. Ήταν μικρά παξιμαδάκια που τα έβαζαν σε τσέστον και τα προσέφεραν ως συνοδευτικό, κυρίως στο ποτό. Τα έφτιαχναν την Πέμπτη και κερνούσαν την Παρασκευή που θα έκανε το λουτρό της η νύφη, το Σάββατο μετά το κρεββάτι και την Κυριακή μετά την εκκλησία. Στα χωριά που έκαναν αρκατένα,το Σάββατο στο ράψιμο του κρεββατιού του ζευγαριού κερνούσαν τους καλεσμένους με αρκατένα (Πρωτοπαπά 2005, τ. Α΄, 224 και 431). 

Γενικότερα, τα αρκατένα προσφέρονταν σε επισκέψεις, βαφτίσια και γάμους (Υπουργείο Γεωργίας 2011, λήμμα 15 - Αρκατένα Ομόδους).

Συμβολικές Χρήσεις

Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Αναφέρεται ότι την τεχνική του εφτάζυμου στην Κύπρο έφερε η Χατζηστασού από τη Σμύρνη, η οποία είχε παντρευτεί έναν Μοδίτη γύρω στα 1860 (Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, τ. 2, λήμμα αρκατένα, 288).

Η Magda Ohnefalsch-Richter (1913) στα περιηγητικά της κείμενα αναφέρει για τα αρκατένα: «Σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία στα βουνά έψηναν τα γνωστά «ποξαμάτια του εργάτη», από ένα μίγμα από δημητριακά, κουκιά και ρεβυθάλευρο» (Υπουργείο Γεωργίας 2011, λήμμα 15 - Αρκατένα Ομόδους).

Τη διαδικασία παρασκευής των αρκατένων δεν την έλεγαν στους άλλους, την κρατούσαν μυστική, έτσι λίγες γυναίκες, κυρίως στα χωριά Κοιλάνι και Όμοδος, ήξεραν να «καθίσκουν αρκάτην» (Κυπρή - Πρωτοπαπά 2003, 285-286).

«Εφταζυμίτικο ψωμί» με μαγιά από τον αφρό των ρεβιθιών ζυμώνουν σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, όπως π.χ. στη Ρόδο, αλλά σε διαφορετικό χρόνο. Σε χωριά κοντά στα Τρίκαλα το ζυμώναν το καλοκαίρι, ενώ στα Τρίκαλα το έκαναν στον γάμο και στις γιορτές και στη Μάδυτο της Μ. Ασίας το Δεκαπενταύγουστο (Κυπρή - Πρωτοπαπά 2003, 286-287).

Χαρακτηριστικό είναι ότι με την παρασκευή του «εφταζυμίτικου ψωμιού» συνδέονται πολλές προλήψεις. Στα Τρίκαλα βάζουν «χρυσό δακτυλίδι στο νερό, για να μη ματιάζεται το ψωμί», ενώ στα χωριά των Τρικάλων δεν το έλεγαν στους γείτονες, για να μη ματιαστεί και δεν έχει επιτυχία.
Στην Κύπρο δεν έλεγαν το μυστικό τρόπο παρασκευής του προζυμιού, γιατί πίστευαν ότι, αν το έλεγαν, το προζύμι θα έχανε τη δύναμη του. 
Εκτός από τη μυστικότητα που τηρούσαν στην Κύπρο για τον τρόπο παρασκευής του προζυμιού και το γεγονός ότι άλεθαν τα ρεβίθια ανάποδα, αλλά και η ιδιαίτερη σημασία που έδιναν στην ώρα, αφού έπρεπε να γίνει μεσάνυχτα, φανερώνουν τη προσπάθεια να χρησιμοποιηθούν και μαγικά στοιχεία στην όλη διαδικασία της ετοιμασίας του προζυμιού, για να εξασφαλιστεί η επιτυχία του (Κυπρή - Πρωτοπαπά 2003, 287).

Βιβλιογραφία

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Ιωνάς Ι. (2001), Τα παραδοσιακά επαγγέλματα της Κύπρου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧΧΧVΙΙ, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1979 [2002²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Α΄, Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLI, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. - Πρωτοπαπά Κ. Α. (2003), Παραδοσιακά ζυμώματα της Κύπρου. Η χρήση και η σημασία τους στην εθιμική ζωή, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧVIII, Λευκωσία.

Παυλίδης Α. (επιμ.) (1985), Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, τ. 2, Φιλόκυπρος, Λευκωσία. 

Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.

Πιλαβάκης Κ. Α. (1968), «Συμβολή στη μελέτη της φωνητικής του κυπριακού ιδιώματος», Κυπριακαί Σπουδαί ΛΒ΄, 121-153.

Πρωτοπαπά Κ. (2005), Έθιμα του παραδοσιακού γάμου στην Κύπρο, τ. Α΄- Β΄, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLV, Λευκωσία.

Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωργίας (2011), Γαστρονομικός χάρτης της Κύπρου, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Λευκωσία.


Πηγή φωτογραφίας: 

«Αρκατένο Ομόδους» (Υπουργείο Γεωργίας)

Ερευνητής / Καταχωρητής

Βαρβάρα Γιάγκου, Δήμητρα Δημητρίου, Τόνια Ιωακείμ, Ήβη Μιχαήλ, Κυριακή Παντελή, Πετρούλα Χατζηττοφή, Αργυρώ Ξενοφώντος

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Σκεύη - εργαλεία

Θκιαρτοσάνιδο, το
Σανίδι όπου πλάθουν ψωμιά, κουλούρια και άλλα αρτοποιήματα

Σχετικό Περιεχόμενο - Συνταγές

αβκωτές,οι, κουκκουρκά,η, κουλλούρκα μυλλωμένα,τα
Συνταγή για ζύμωμα κουλουριών και παξιμαδιών, με τη χρήση ζωικού ή φυτικού λίπους. Το ίδιο ζυμάρι το χρησιμοποιούσαν για την κατασκευή αβκωτών, πασχαλινών ζυμωμάτων διαφόρων μορφών με κόκκινο αβγό στο κέντρο.

αρκατένα,τα
Η παρασκευή του αρκάτη, δηλαδή του προζυμιού από ρεβίθι, αποτελεί πολύωρη διαδικασία με πολλά στάδια. Απαραίτητη είναι η ψηλή θερμοκρασία. Παλαιότερα, τα αρκατένα γίνονταν τον Δεκαπενταύγουστο.

Κουλλούρκα κορνιώτικα
".. κόβουμε από τη ζύμη ένα κομμάτι, το περνάμε μέσα από το σησάμι το οποίο το έχουμε τοποθετήσει σε μία πετσέτα και το πλάθουμε σε κουλούρια μακρόστενα, στρογγυλά. Δημιουργούμε πασχαλινές κούκλες, τσαντούλες (ζεμπιλούθκια), σαρακοστή και σταυροκούλουρα" (Σταυρούλα Βορκά, Κόρνος)

Κουλλούρκα παραδοσιακά
Μετά την παρασκευή της ζύμης, τα κουλούρια πλάθονται σε διάφορα σχήματα, όπως δακτυλιές, κυκλικά, αλλά και αυγωτές, βατραχάκια, ζεμπυλούθκια, σταυροκούλουρα κ.λπ. για τις εορταστικές περιστάσεις.

Κούμουλλα
Τα κούμουλλα φτιάχνονταν σε διάφορες εορταστικές περιστάσεις, όπως τα Χριστούγεννα και οι ονομαστικές εορτές. Σε ορισμένες περιοχές προσφέρονταν για το κάλεσμα στο γάμο, ενώ συνδέονταν κατεξοχήν με τα έθιμα της γέννησης, αφού παρασκευάζονταν για να προσφερθούν ως κεραστικό για το νεογέννητο.

προζύμι,το
Στα παλιά χρόνια το προζύμι ζυμωνόταν μέσα στην ξύλινη βούρναν και φυλασσόταν σε ειδικό πιθάρι, το οποίο περιείχε αλεύρι.

Ρεβίθια με ζυμαρικά
Φαγητό που συνδυάζει δημιουργικά όσπρια και ζυμαρικά, με πλούσια αρώματα από την προσθήκη μαϊντανού, ρίγανης και δεντρολίβανου.

Ρεβίθια με σπανάxι
Φαγητό γιαχνί. Τα ρεβίθια και το σπανάχι ψήνονται μαζί με κρεμμύδι σε χυμό ντομάτας, ενώ στη συνταγή μπορεί να προστεθούν επίσης καρότα ή και πατάτες.

Ρεβίθια σούπα
Στη σούπα αυτή κυριαρχεί ο γευστικός συνδυασμός των ρεβιθιών με το ταχίνι.

Ρεβίθια στο φούρνο
Τα ρεβίθια ψήνονται σε σάλτσα ντομάτας μαζί με κρεμμύδι, διάφορα αρωματικά και ελαιόλαδο.

Ρεβιθοκεφτέδες (φελάφελ)
Νηστίσιμοι κεφτέδες με άρωμα Ανατολής. Σερβίρονται με ταχίνι και μαϊντανό ή πράσινη σαλάτα.

Φαΐν των αγγειοπλαστών
Στο μετόχι της Αγίας Βαρβάρας της Ιεράς Μονής Σταυροβουνίου, ανήμερα της Αγίας Βαρβάρας, οι μοναχοί προσφέρουν στο εκκλησίασμα το φαγητό αυτό.

Χούμοι
Χυλός από λιωμένα ρεβίθια αναμεμειγμένα με ταχίνι, ελαιόλαδο, χυμό λεμονιού, αλάτι και λιωμένο σκόρδο. Το ανατολίτικο αυτό πιάτο σερβίρεται ως ορεκτικό.

Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Ιωνάς Ι. (2001), Τα παραδοσιακά επαγγέλματα της Κύπρου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧΧΧVΙΙ, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1979 [2002²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Α΄, Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLI, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. - Πρωτοπαπά Κ. Α. (2003), Παραδοσιακά ζυμώματα της Κύπρου. Η χρήση και η σημασία τους στην εθιμική ζωή, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧVIII, Λευκωσία.

Παυλίδης Α. (επιμ.) (1984-1991), Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, τ. 1-15, Φιλόκυπρος, Λευκωσία.

Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.

Πιλαβάκης Κ. Α. (1968), «Συμβολή στη μελέτη της φωνητικής του κυπριακού ιδιώματος», Κυπριακαί Σπουδαί ΛΒ΄, 121-153.

Πρωτοπαπά Κ. (2005), Έθιμα του παραδοσιακού γάμου στην Κύπρο, τ. Α΄- Β΄, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLV, Λευκωσία.

Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωργίας (2011), Γαστρονομικός χάρτης της Κύπρου, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Λευκωσία.

Σχετικό Περιεχόμενο - Τρόφιμα

αγκάθθινον στεφάνι του Χριστού,το
Κουλούρι, όμοιο με το αγκάθινο στεφάνι του Χριστού.

αρμυροκουλλούρα,η
Αλμυρή πίτα της Καθαράς Δευτέρας, από αλεύρι, αλάτι και νερό. Το βράδυ, ένα κομμάτι της πίτας έμπαινε κάτω από το προσκέφαλο των νεαρών κοπέλων που ευελπιστούσαν να ονειρευτούν, έτσι, τον μέλλοντα σύζυγό τους.

άρτος,ο - αφράντα,η
Οι άρτοι παρασκευάζονταν σε ειδικές περιπτώσεις όπως στις εορτές Αγιών, τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, στους γάμους και τα μνημόσυνα ως προσφορά στην εκκλησία.

βορτακούδιν,το
Είδος σησαμωτού κουλουριού των Χριστουγέννων, σε σχήμα μικρού βατράχου.

Γαλένα
Πασχαλινά κουλούρια. Τα γαλένα φτιάχνονταν σε ορισμένες περιοχές, κυρίως στην Πάφο, και ήταν ζυμωμένα με ζάχαρη και γάλα.

γλισταρκά,η
Κουλούρι μεγάλο και λεπτό. Μέσα στο κουλούρι διασταύρωναν λεπτά κορδόνια ζυμάρι σε διάφορα σχέδια.

Είδη ψωμιών τον 19ον αι. (Ψωμιά, ποξαμάτια, γλυσταριές, τα αρκατένα, τριμυθόπιττες, παννυχίδες)
Mας έτυχε να φτάσουμε σ’ ένα χωριό πολύ αργά τη νύχτα, απρόοπτα και πεινασμένοι, και να υποδεχτούν πολύ φιλόξενα αλλά να μην υπάρχει τίποτα στο σπίτι, ούτε ένα κομμάτι ψωμί, ούτε καν λίγο αλεύρι. Tότε έμπαινε σε ενέργεια το χειρομύλι. Kαι τι ευχαρίστηση νιώθαμε, όταν οι γυναίκες μας έφερναν τα ψωμιά από το αλεύρι του χειρομύλου, που τα τρώγαμε ζεστά αλείφοντάς τα με βούτυρο ... Ohnefalsch-Richter (1900, σελ.96)

κου(δ)αμές,ο
Τα στραγάλια.

κουλλούριν,το

Κουλουράκια γάμου

Κουλούρι γάμου
Στόλιζε την κολοκύθα του κρασιού με την οποία καλούσαν στο γάμο

σησαμωτά,τα
Αρτοποιήματα με σησάμι: ψωμί, κουλούρια.

Χριστουγεννιάτικα παραδοσιακά ζυμώματα
Τα παραδοσικά ζυμώματα των Χριστουγέννων περιλαμβάνουν : τα «χριστόψωμα», τις «γεννόπιτες» και τα «κουλούρια» σε διάφορα σχήματα και ονομασίες.

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
αρκατένα,τα

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος αρκατένα,τα

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
αρκατένα,τα