Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
αγγεία Φοινιού

Τα πιθάρια του κρασιού είναι τα πιο χαρακτηριστικά προϊόντα του Φοινιού. Χρειάζονταν 10-12 μέρες για να γίνουν και κάθε μέρα προσέθεταν νέες λωρίδες πηλού γύρω από το σώμα του, μέχρι να συμπληρωθεί. Αυτά κατασκευάζονταν αποκλειστικά από τους άνδρες.

Πιθάρια του Φοινιού <br/> Άδεια δημοσίευσης: Υπηρεσία Κυπριακής Χειροτεχνίας

Ονομασία - Χρήσεις
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Ονομασία - Χρήσεις

Περιγραφή Σκεύους / Εργαλείου

Τα κυριότερα σχήματα αγγείων Φοινιού είναι:

- κούζα: δοχείο με ένα χέρι και στρογγυλή κοιλιά.
- κουζούδιν:το ίδιο με την κούζα, σε πιο μικρό μέγεθος.
- σταμνίν: δοχείο νερού με δύο χέρια.
- μπότης: αγγείο με στενό λαιμό κι ένα χέρι.
- διπλοποτούδιν 
- βάττα: δοχείο χωρίς χέρι με στενό λαιμό.
- πιθάρια του νερού και του κρασιού
- δάνες: αγγεία ανοικτά στο μέγεθος του μισού πιθαριού, που τα χρησιμοποιούν για την πίεση των σταφυλιών και την κατασκευή κρασιού (Δημητρίου 2001, 28).

Κυπριακή Ονομασία

Ελληνική Ονομασία

Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις

Τρόπος Χρήσης Αποθήκευση / Συντήρηση

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία Χρήσης

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Στο Φοινί η κατεργασία του πηλού γινόταν με τον ίδιο τρόπο όπως και στον Κόρνο: ο πηλός αποτελείται από ανακατεμένο μαυρόχωμα και κοκκινόχωμα, που βρίσκεται στην περιοχή του χωριού. Ο τροχός και τα σχέδια των αγγείων είναι παρόμοια όπως και στον Κόρνο. Τα κυριότερα είδη αγγείων είναι η κούζα, το κουζούδιν, το σταμνίν, ο μπότης και το διπλοποτούδιν, η βάττα, το πιθάρι, οι δάνες. 

Τα πιθάρια του κρασιού είναι τα πιο χαρακτηριστικά προιόντα του Φοινιού. Χρειάζονταν 10-12 μέρες για να γίνουν και κάθε μέρα προσέθεταν νέες λωρίδες πηλού γύρω από το σώμα, μέχρι να συμπληρωθεί. Αυτά κατασκευάζονταν αποκλειστικά από τους άνδρες, οι οποίοι σε κάποιες περιπτώσεις, όταν το πιθάρι ήταν πολύ μεγάλο, έμπαιναν οι ίδιοι μέσα για την κατεργασία του εσωτερικού του. Ακόμη, επειδή ο πηλός ήταν πορώδης, τα πιθάρια ήταν αλειμμένα με πίσσα πεύκου για να κρατούν το υγρό. Την πίσσα την άλειφαν οι ίδιοι οι πιθαράδες, μόλις τα έβγαζαν ζεστά από το καμίνι. Τα μεγάλα πιθάρια πολλές φορές δεν ήταν δυνατό να χωρέσουν από τις πόρτες των σπιτιών ή των αποθηκών, γι’ αυτό τα κατασκεύαζαν επί τόπου, ενώ το κτίσιμο των τοίχων γινόταν μετά. 

Έτσι, οι πιθαράδες του Φοινιού περιόδευαν στα κρασοχώρια Πάχνα, Άρσος, Όμοδος, Δορά, Μαραθάσα και κατασκεύαζαν επί τόπου τα πιθάρια, προτού κτιστούν οι τοίχοι. Σταματούσαν εκεί όπου υπήρχε άφθονο κοκκινόχωμα, το οποίο χρησιμοποιούσαν στην αγγειοπλαστική τους.

Σε μερικά πιθάρια τοποθετούσαν στην κοιλιά μια ανάγλυφη ταινία διακοσμημένη με δακτυλιές, όπου έγραφαν το όνομά τους, καθώς επίσης και την ημερομηνία κατασκευής του πιθαριού. Αυτά τα πιθάρια μπορεί ακόμη να τα συναντήσει κανείς μέσα σε χωράφια στις πεδινές περιοχές και σε πολλούς κήπους και αυλές σπιτιών στην Κύπρο, ως διακοσμητικά πλέον στοιχεία. Είναι χαρακτηριστικό ότι με την ίδια τεχνική κατασκευάστηκε ένα πιθάρι που βρέθηκε στον συνοικισμό Αμπελικού της Πρώτης Εποχής του Χαλκού (2200-2100 Π.Χ.). Αυτό καταδεικνύει για άλλη μια φορά τη διαχρονικότητα της χειροτεχνίας αυτής στην Κύπρο (Δημητρίου 2001, 24- 26),

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Δημητρίου Μ. (2001), Παραδοσιακή αγγειοπλαστική στην Κύπρο, Εθνογραφικό Μουσείο Κύπρου-Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών, Λευκωσία.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Ελένη Χρίστου / Πετρούλα Χατζηττοφή, Αργυρώ Ξενοφώντος

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Σκεύη - εργαλεία

αγγεία Αμμοχώστου
Οι βάττες, τα λα(γ)γήνια και οι κούζες του Βαρωσιού κυκλοφορούσαν όχι μόνο στον κάμπο της Μεσαορίας και στην Καρπασία, αλλά σε ολόκληρη την Κύπρο.

αγγεία και αγγειοπλαστική (18ος - 20ός αιώνας)
Τα αγγεία που κατασκευάζονταν χρησιμοποιούνταν για τις ανάγκες του νοικοκυριού, καθώς επίσης και για την αποθήκευση αγροτικών προϊόντων.

αγγεία Κόρνου
Η μαστόρισσα τοποθετούσε τον τροχό, το γυριστήριν, ανάμεσα στα πόδια της και, αφού κτυπούσε καλά τον πηλό, τον τοποθετούσε στον τροχό πάνω σε ένα κομμάτι από φελλό πεύκου. Στη συνέχεια, άρχιζε να κινεί τον τροχό με το πόδι της και να σχηματίζει το αγγείο με τα χέρια της.

αγγεία Λαπήθου
Η βασική διαφορά των αγγείων της Λαπήθου από εκείνα των άλλων περιοχών είναι το γυάλισμα ή η αλοιφή που έχουν, σε αντίθεση με τα άλλα που είναι πορώδη.

κούζα,η
Υδρία χωρητικότητας οκτώ οκάδων.

πιθάριν,το

Χαλλουμόκουζα, η
Αγγείο για την αποθήκευση τυριού, χαλλουμιού

Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία

Δημητρίου Μ. (2001), Παραδοσιακή αγγειοπλαστική στην Κύπρο, Εθνογραφικό Μουσείο Κύπρου-Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών, Λευκωσία.

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
αγγεία Φοινιού

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος αγγεία Φοινιού

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
αγγεία Φοινιού