Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
Τα γαλακτοκομικά στον ετήσιο κύκλο ζωής (μελέτη Ε. Ηγουμενίδου)

Γαλακτοκομικά προϊόντα: χαλούμι, αναρή, παφίτικο τυρί, γιαούρτι και τραχανάς. <br/> © Άδεια δημοσίευσης από Υπ. Γεωργίας.

Περιγραφή Σιτηρεσίου - Γευμάτων
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Περιγραφή Σιτηρεσίου - Γευμάτων

Περιγραφή Σιτηρεσίου

Η οικονομία της Κύπρου από την προϊστορική περίοδο βασιζόταν στη γεωργία και την κτηνοτροφία. Στο νησί αφθονούσαν κυρίως οι αίγες και τα πρόβατα (το ιθαγενές παχύουρο πρόβατο), και τα γαλακτοκομικά προϊόντα αποτελούσαν σημαντικό μέρος της διατροφής. Σημειωτέον ότι ακόμη και στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, ιδιαίτερα στην ύπαιθρο, δεν συνήθιζαν να πίνουν το γάλα, το οποίο, άλλωστε, δεν είχαν τα μέσα να διατηρήσουν, αλλά το μετέτρεπαν σε τυρί, γιαούρτι και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Το κυπριακό τυρί ήταν φημισμένο στο εξωτερικό, τουλάχιστον από τη Ρωμαϊκή περίοδο. Οι περισσότερες πληροφορίες που αντλούμε από γραπτές πηγές, αφορούν το χαλλούμι, το αποκλειστικά κυπριακό τυρί που παραγόταν από τη Μεσαιωνική περίοδο (αναφέρεται από τον Φλώριο Βουστρώνιο το 1554) και εξακολουθεί να παρασκευάζεται από γυναίκες σε πολλά χωριά μέχρι σήμερα. Γενικά η παρασκευή γαλακτοκομικών προϊόντων ήταν οικογενειακή υπόθεση και μόλις κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα δημιουργήθηκαν οι πρώτες γαλακτοβιομηχανίες. Τα μοναστήρια ήταν πάντοτε φημισμένα για την παραγωγή καλών τυριών. 
Στην ανακοίνωση αυτή, η παρασκευή γαλακτοκομικών προϊόντων θα παρουσιαστεί μέσα στον ετήσιο κύκλο της παραδοσιακής ζωής σε συσχετισμό με τον βιολογικό κύκλο των ζώων, δηλαδή το ζευγάρωμα, τη γέννα και τον θηλασμό των ζώων, την πλούσια ή πενιχρή βοσκή, και την επακόλουθη αύξηση ή μείωση του γάλακτος. 
Σε σχέση με τα πιο πάνω, θα δοθεί έμφαση στην υψηλή παραγωγή και κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων σε ορισμένες εποχές, όπως π.χ. κατά την εβδομάδα της Τυρινής (της Τυροφάγου), επίσης στην παρασκευή του τραχανά τον Σεπτέμβριο και στην ετοιμασία ειδικών τυριών (της Πάφου και της Ακανθούς) την άνοιξη, για τις φλαούνες του Πάσχα. 
Περιγράφονται λεπτομερώς οι παραδοσιακές μέθοδοι παρασκευής των κυριότερων γαλακτοκομικών προϊόντων, όπως του γιαουρτιού, διαφόρων τυριών και άλλων ειδών με κύριο συστατικό το γάλα. Μεγαλύτερη έμφαση δίνεται στο χαλλούμι, που είναι το εθνικό το τυρί της Κύπρου και τώρα διεκδικεί την αναγνώρισή του από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως Προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης. 
Ενώ η μεγαλύτερη ποσότητα χαλλουμιών παράγεται πλέον σε μεγάλα σύγχρονα εργοστάσια,  οι παραδοσιακές μέθοδοι διατηρούνται ακόμη ζωντανές τόσο από τους μεγάλους παραγωγούς όσο και από τους παρασκευαστές στα χωριά. Το 2005 η παραγωγή χαλλουμιού έφτασε τους 10,000 τόνους και η εξαγωγή του τους 4,500. Το τυρί της Κύπρου είναι σήμερα διεθνώς γνωστό, όπως ήταν και στο απώτερο παρελθόν.

Διαφοροποίηση ανάλογα με το δημογραφικό προφίλ

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Βιβλιογραφικές αναφορές

Ριζοπούλου-Ηγουμενίδου Ευφροσύνη (2008), “Τα γαλακτοκομικά προϊόντα στον ετήσιο κύκλο της παραδοσιακής ζωής στην Κύπρο”, στο Η Ιστορία του Ελληνικού Γάλακτος και των Προϊόντων του. Ι΄Τριήμερο Εργασίας, Ξάνθη, 7/9 Οκτωβρίου 2005 (Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, Αθήνα 2008), 401-423. 

Για τις λοιπές βιβλιογραφικές αναφορές δες την επισυναπτόμενη μελέτη

Ερευνητής / Καταχωρητής

Ελένη Χρίστου

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Βρέθηκε μία εγγραφή.1

Τίτλος

"Τα γαλακτοκομικά προϊόντα στον ετήσιο κύκλο της παραδοσιακής ζωής στην Κύπρο”, στο Η Ιστορία του Ελληνικού Γάλακτος και των Προϊόντων του. Ι΄Τριήμερο Εργασίας, Ξάνθη, 7/9 Οκτωβρίου 2005 (Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, Αθήνα 2008), 401-423.

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Σκεύη - εργαλεία

γαλευτήριν,το
Πήλινο σκεύος μέσα στο οποίο έβαζαν το γάλα όταν άρμεγαν τα ζώα.

ταλάριν,το
Στρογγυλό πλεκτό καλάθι όπου βάζουν το νέο τυρί για να σειρώσει ο ορρός.

Σχετικό Περιεχόμενο - Συνταγές

Λυτρατζιένες με νορό
Συνταγή από το Ριζοκάρπασο. Για την παρασκευή της ζύμης για τις πίτες, το αλεύρι ζυμώνεται με τυρόγαλο, αλάτι και λάδι.

Τριν - Γαλότριν
Όσοι το επιθυμούν μπορούν να προσθέσουν ζάχαρη, κανέλα και ροδόσταγμα.

Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία

Οικονομίδης Σ. (2004), Το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα της Κύπρου με ιδιαίτερη αναφορά στο τυρί χαλλούμι, Οργανισμός Κυπριακής Γαλακτοκομικής Βιομηχανίας, Λευκωσία.

Ριζοπούλου-Ηγουμενίδου Ε. (2008), «Τα γαλακτοκομικά προϊόντα στον ετήσιο κύκλο της παραδοσιακής ζωής στην Κύπρο», Η ιστορία του ελληνικού γάλακτος και των προϊόντων του (1ο Τριήμερο Εργασίας, Ξάνθη, 7-9 Οκτωβρίου 2005), Καλαντζόπουλος Γ. (επιμ.), Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, Αθήνα, 401-423.

Σχετικό Περιεχόμενο - Τεχνικές παρασκευής τροφίμων

Παραγωγή χαλλουμιού και αναρής
Το χαλλούμι και η αναρή ήταν απαραίτητα σε κάθε νοικοκυριό της Κύπρου, και στις δύο κοινότητες (Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων).

Σχετικό Περιεχόμενο - Τρόφιμα

αναρόαλον,το
Γάλα που απομένει κατά την τυροκόμηση και χρησιμοποιείται στην παρασκευή της αναρής.

γαλακτοκομικά προϊόντα,τα
"Τα γενόμενα παρά του γάλακτος των προβάτων και αιγών": Αναφορά του Αρχιμ. Κυπριανού (1788) στα είδη των γαλακτοκομικών προϊόντων που παράγονταν και καταναλώνονταν τον 18ο αιώνα.

γάλαν της γαδάρας,το
Το γάλα της γαϊδούρας ωφελούσε τα μωρά που ήταν άρρωστα με ίκτερο.

μαχαλλεπίν - χαμαλλεπίν,το (τουρκοκυπριακό)
Η τουρκοκυπριακή κοινότητα, η οποία είχε πολλούς βοσκούς, είχε μακρά παράδοση στα γαλακτοκομικά. Οι Τουρκοκύπριοι παρασκευάζουν με διαφορετικό τρόπο το παγκύπρια γνωστό μαχαλλεπίν.

Μυττωτοί (έδεσμα με τυρί)

πυδκιά,η
Αποξηραμένο και αλατισμένο στομάχι νεογέννητου αιγοπρόβατου ή χοίρου, που δεν είχε προλάβει να φάει χόρτο και τρεφόταν μόνο με γάλα. Αποτελούσε το κύριο συστατικό παρασκευής των κυπριακών τυριών.

Ρυζόγαλο (Sütlaç)
Τρόπος παρασκευής ρυζόγαλου από τους Τουρκοκύπριους. Με τον ίδιο τρόπο γίνεται και από τους Ελληνοκύπριους

τραχανάς,ο
Ο αποξηραμένος τραχανάς χρησιμοποιείται στην παρασκευή σούπας η οποία θεωρείται πολύ εύγευστη και θρεπτική.

τσίππα,η
Η κρέμα που σχηματίζεται στην επιφάνεια του γάλακτος μετά το άρμεγμα.

τσιππόπιττα,η
Πίτα φτιαγμένη με το καϊμάκι που σχηματιζόταν πάνω από το γάλα μετά το άρμεγμα.

Τυρί

χαλλούμιν,το
Λευκό τυρί από αιγοπρόβειο γάλα.

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
Τα γαλακτοκομικά στον ετήσιο κύκλο ζωής (μελέτη Ε. Ηγουμενίδου)

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος Τα γαλακτοκομικά στον ετήσιο κύκλο ζωής (μελέτη Ε. Ηγουμενίδου)

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
Τα γαλακτοκομικά στον ετήσιο κύκλο ζωής (μελέτη Ε. Ηγουμενίδου)