Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
Σάρζα ντομάτας

"Τοποθετούμε τις λιωμένες ντομάτες σε σακκούλι βαμβακερό (από κάποτ). Κρεμμάμε το σακούλι στον ήλιο, μέχρι να "ψηθεί" η πάστα." (Μαρία Λαζάρου, Πεδουλάς)

Σάλτσα ντομάτας σε γυάλινα δοχεία. <br/> Άδεια δημοσίευσης: Υπουργείο Γεωργίας.

Ονομασία - Συνταγή
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Ονομασία - Συνταγή

Κυπριακή Ονομασία Εδέσματος

Ελληνική Ονομασία - Περιγραφή

Λιαστός πελτές, πάστα ντομάτας.

Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις

Υλικά Συνταγής

Εκδοχή Α΄
Ώριμες ντομάτες
Αλάτι

Εκδοχή Β΄
Υπερώριμες ντομάτες
Χοντρό αλάτι

Εκτέλεση Συνταγής

Εκδοχή Α΄
Τεμαχίζουμε τις ντομάτες σε μικρά κομματάκια.
Τις περνάμε από τρυπητό, για να λιώσουν.
Βάζουμε αλάτι και ανακατεύουμε.
Τοποθετούμε τις λιωμένες ντομάτες σε σακκούλι βαμβακερό (από κάποτ).
Κρεμμάμε το σακούλι στον ήλιο, μέχρι να "ψηθεί" η πάστα. Κάτω από το σακούλι, τοποθετούμε δοχείο (ταψί), για να μαζεύονται τα υγρά, που πέφτουν από το σακούλι εκεί. 
Κάθε μέρα ανακατεύουμε το περιεχόμενο του σακουλιού και προσθέτουμε αλάτι, εάν χρεαστεί. Την νύχτα βάζουμε το σακούλι σε εσωτερικό χώρο, για προστασία από την υγρασία.
Όταν "ψηθεί" η σάλτσα (πάρει δηλ. την υφή και πυκνότητα της πάστας), την τοποθετούμε σε γυάλινα βάζα, τα οποία κλείνουμε καλά και τα φυλάμε σε δροσερό και σκιερό μέρος. 
(Μαρία Λαζάρου, 74 ετών, Πεδουλάς) 

Εκδοχή Β΄
Λιώνουμε σε ένα δοχείο αρκετές υπερώριμες ντομάτες, τις πασπαλίζουμε με χοντρό αλάτι και τις σκεπάζουμε. 
Σε δυο-τρεις μέρες, αφού τις λιώσουμε πολύ καλά, τις σουρώνουμε
σ’ ένα δοχείο με το πατούρι (κόσκινο με πολύ μικρές τρυπίτσες). Τον χυμό που ρέει τον τοποθετούμε σε ρούχινο σακούλι, το κρεμάζουμε και, όταν πια φύγει όλος ο χυμός, μέσα στο σακούλι μένει η καθαρή σάλτσα. Τη φυλάγουμε σε γυάλινο ή πήλινο δοχείο προσθέτοντας κι άλλο χοντρό
αλάτι.
(Κυθραιώτου 2013, 56)

Μέθοδος Μαγειρέματος

Αποξήρανση στον ήλιο.

Σχόλια Συνταγής

Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος

Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων

Η πάστα ντομάτας χρησιμοποιήτο για την παρασκευή  των γιαχνιστών φαγητών. Επίσης οι Αρμένιοι που επισκέπτονταν τον Πεδουλά (1940-1970), συνήθιζαν να αλείφουν φέτες ψωμιού με την πάστα ντομάτας και να τις τρώνε, αφού πρόσθεταν από πάνω δύοσμο ξηρό (Μαρία Λαζάρου, 74  ετών, Πεδουλάς).  

Στη Μαραθάσα, η οποία είναι διάσπαρτη με περιβόλια, σχεδόν κάθε οικογένεια διαθέτει τον δικό της κήπο όπου καλλιεργεί κηπευτικά όπως φασολάκι, μπάμιες, λουβί, αλλά και ντομάτες. Από τις νόστιμες ντομάτες της περιοχής οι κάτοικοι φτιάχνουν σπιτική πάστα την οποία χρησιμοποιούν όλο τον χρόνο στα λαδερά φαγητά, τον καουρμά, τα όσπρια, τις πατάτες κ.λπ. (Κυθραιώτου 2013, 42).

Η πάστα ντομάτας είναι ένα τρόφιμο του μαραθεύτικου κελαριού για το οποίο φημίζεται ιδιαίτερα η Τσακκίστρα. Την χρησιμοποιούν στα γιαχνιστά ή τα ψητά, τον χειμώνα όταν δεν υπάρχουν ντομάτες. Φτιάχνουν επίσης γιαχνιστά με πάστα, αντικαθιστώντας το νωπό κρέας με απόκτιν ή τσαμαρέλλα. Η ανάγκη λοιπόν δημιουργεί μια γαστρονομική λιχουδιά που δεν συναντούμε σε περιοχές στις οποίες υπήρχε ανεπτυγμένη κτηνοτροφία (Κυθραιώτου 2013, 12).

Εορταστικές Περιστάσεις

Συμβολικές Χρήσεις

Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Κυθραιώτου, Φ. (2013). Γαστρονομικός οδηγός Μαραθάσας, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Λευκωσία.


Προφορική μαρτυρία:
Μαρία Λαζάρου, 74  ετών, Πεδουλάς. Καταγραφή: Στάλω Λαζάρου, Αύγουστος 2014.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Στάλω Λαζάρου / Πετρούλα Χατζηττοφή

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Συνταγές

Γλυκό ντομάτα
Αν και συνήθως καταναλώνονται φρέσκες ή διατηρούνται σε μορφή σάλτσας ή λιαστές, οι ντομάτες χρησιμεύουν επίσης για την παρασκευή γλυκού του κουταλιού. Ιδανικές για την παρασκευή γλυκού είναι ντομάτες μικρές και ώριμες, της ποικιλίας φοινικωτή.

Ντομάτες με τ' αυγά ή πομηλοροτηανιά
"Πλένουμε τις ντομάτες και τις τρίβουμε. Αφαιρούμε τη φλούδα και ρίχνουμε το ζουμί στο τηγάνι." (Κυπερούντα)

Ντομάτες με χαλλούμι
Πιάτο με χαρακτηριστικό κυπριακό άρωμα. Το χαλούμι ψήνεται μέχρι να ροδοκοκκινίσει, και τοποθετείται πάνω από φέτες ντομάτας. Η συνταγή προέρχεται από τον Ύψωνα της επαρχίας Λεμεσού.

Ντομάτες παστές
"Κόβουμε τις ντομάτες σε φέτες, τις πασπαλίζουμε με αλάτι και τις απλώνουμε στον ήλιο να ξεράνουν." (Δέσποινα Κυριάκου, Κυπερούντα)

Πίτσα παραδοσιακή, κλειστή
Ένα αγαπημένο φαγητό μικρών και μεγάλων αποδίδεται "κυπριακά", με χρήση ντόπιων υλικών της παραδοσιακής κουζίνας.

Ρίφιν με την ντομάταν
Συνταγή από το Ριζοκάρπασο. Το ρίφι τσιγαρίζεται και στη συνέχεια ψήνεται μαζί με κρεμμύδι σε μπόλικη σάλτσα ντομάτας.

Σάλτσα ντομάτας "κέτσαπ"
Συνταγή για σπιτικό, χωρίς συντηρητικά κέτσαπ. Διατηρείται σε βάζα, σε σκοτεινό και δροσερό μέρος.

Σαμπαστή
Παλιά οικογενειακή συνταγή από τη Λάρνακα.

Χυμός ντομάτας
Για να χρησιμοποιείται ολόχρονα στο μαγείρεμα, ο χυμός ντομάτας συντηρείται με την προσθήκη άλατος, αποθηκεύεται σε γυάλινα μπουκάλια που αποστειρώνονται και φυλάγεται σε σκοτεινό και δροσερό μέρος.

Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία

Κυθραιώτου Φ. (2013), Γαστρονομικός οδηγός Μαραθάσας, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Λευκωσία.

Σχετικό Περιεχόμενο - Τρόφιμα

Πάστα (σάλτσα ντομάτας)
Σάλτσα από ντομάτα για να την έχουν σπίτι τους όποτε χρειάζονταν.

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
Σάρζα ντομάτας

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος Σάρζα ντομάτας

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
Σάρζα ντομάτας