Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
ασκίν - ασ̆σ̆ίν (ασσίν),το

Δερμάτινος σάκος.

Το «ασσίν» γεμάτο κρασί, κρεμασμένο στο σώσπιτο, Καντζηλάρης Γ. 2007, 538.

Ονομασία - Χρήσεις
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Ονομασία - Χρήσεις

Περιγραφή Σκεύους / Εργαλείου

Κατασκευάζεται από δέρμα ζώου (ευνουχισμένου τράγου). Πρόκειται για μέσο αποθήκευσης και μεταφοράς κρασιού, ζιβανίας [τσίπουρου] και άλλων υγρών προϊόντων (Καντζηλάρης 2007, 538; Γιαγκουλλής 2009, λήμμα ασκίν,το, 82).

** Βλ. και λήμμα μουδούριν,το στην κατηγορία Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία.

Κυπριακή Ονομασία

Ελληνική Ονομασία

Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις

ΕΤΥΜ. < μεσν. ασκί ˂ αρχ. ασκίον (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα ασκίν,το, 82)

Ο Γεώργιος Λουκάς στο Γλωσσάριό του σημειώνει ότι η λέξη ασκίν χρησιμοποιείται αντί της λέξης ασκίον (σκι =chi γαλλ.) (Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα ασκίν,το, 70).

Ο Ιωάννης Ερωτόκριτος στο Γλωσσάριό του αναφέρει πως η λέξη ασ̆σ̆ίν είναι υποκοριστικό του ασκός (Κυπρή 1989, λήμμα ασ̆σ̆ίν,το, 16).

Τρόπος Χρήσης Αποθήκευση / Συντήρηση

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία Χρήσης

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Η επιλογή του ζώου:
Το Καϊμακλί φημιζόταν για τους τράγους του από τους οποίους έπαιρναν το δέρμα και κατασκεύαζαν τα ασκιά. Οι Λευκωσιάτες χοντρέμποροι του κρασιού είχαν μόνιμες παραγγελίες στους βοσκούς για την ανάπτυξη επιλεγμένων τράγων για την κατασκευή των ασκιών. Οι βοσκοί με την πείρα αιώνων ξεχώριζαν από τη στιγμή της γέννησης τους τα αρσενικά αιγοπρόβατα που ήταν κατάλληλα για την κατασκευή ασκιών. Επειδή είχαν μεγάλο αριθμό ζώων (πολλές φορές ξεπερνούσαν τις δύο χιλιάδες), μπορούσαν να διατηρούν μεγάλο αριθμό αρσενικών ζώων. Γι' αυτό έκοβαν όλα τα κέρατα των αρσενικών, επειδή κατά την περίοδο του ζευγαρώματος γίνονταν μεταξύ τους ομηρικοί καυγάδες. Αυτό  γινόταν για να μη δημιουργούν κατά τους καυγάδες τους τζερραδκιές [σχισμές από τα κέρατα] στο δέρμα τους, πράγμα που το έκανε ακατάλληλο για την κατασκευή ασκιού. Το ζώο για την παραγωγή του ασκιού έπρεπε να ήταν δκιέτιν, δηλαδή έπρεπε να είναι δύο χρόνων.

Η επεξεργασία του δέρματος (τομαριού):
Όταν ο κασάπης [χασάπης] έσφαζε το ζώο έπρεπε να αφαιρέσει με προσοχή το δέρμα, χωρίς να προξενήσει μαχαιριές σ' αυτό. Το δέρμα των ποδιών δεν το άνοιγε, αλλά αφαιρούσε τα πόδια τραβώντας τα έξω από το δέρμα. Ακολούθως, έπαιρναν το δέρμα στους γναφκιάδες [γναφείς] που το επεξεργάζονταν αφαιρώντας το τρίχωμα του με ρούδιν [βυρσοδεψικό φυτό]. Τοποθετούσαν το δέρμα μέσα σε πέτρινες βούρνες [γούρνες], όπου ήταν τοποθετημένο το ρούδιν, μέχρις ότου αφαιρεθεί και η τελευταία τρίχα. Τις πέτρινες γούρνες τις ονόμαζαν ταπαχανάδες. Ακολουθούσε διαδικασία για να γίνει το δέρμα μαλακό.

Η εργασία του τσαγκάρη:
Έπαιρναν το τομάρι σε ειδικούς τσαγκάρηδες που έραβαν τα ασκιά. Ο τσαγκάρης έραβε τα πόδια του τομαριού με «μούρη», δηλαδή κλωστή από κάνναβη η οποία αποτελείτο από πέντε λημνιά [κλωστές]. Ο τσαγκάρης μέσα στα μπροστινά πόδια του τομαριού πρόσθετε ένα κομμάτι σχοινί για να χρησιμεύει στο πιάσιμο του ασκιού. Στα πισινά πόδια πρόσθετε δύο βρουλλιά [πλεξούδες] σχοινιού κατασκευασμένου από λινάρι τα οποία χρησίμευαν για το φόρτωμα του ασκιού. Στο πάνω μέρος των ποδιών έπλεκε με δέρμα την «κρεμάστρα» που χρησίμευε για το κρέμασμα του ασκιού.

Η περίοδος κατασκευής των ασκιών:
Κατασκεύαζαν τα ασκιά την περίοδο των Χριστουγέννων για τέσσερις λόγους:
1. Αυτή την περίοδο μπορούσαν να διαθέσουν το κρέας του ζώου.
2. Οι κατασκευαστές των ασκιών δεν είχαν τόσες ασχολίες αυτή την
εποχή, κυρίως στα ημιορεινά και στα ορεινά χωριά της Κύπρου.
3. Ο ψυχρός καιρός επέτρεπε την καλύτερη διατήρηση και επεξεργασία
του δέρματος.
4. Το ζώο αυτή την περίοδο συμπλήρωνε τα δύο χρόνια ζωής του.

Το «κάτρωμαν» του ασκιού:
Αφού έπαιρναν το ασκί από τον τσαγκάρη, το έβρεχαν για να μαλακώσει, το γέμιζαν με νερό και προσπαθούσαν να το ανοίξουν για περισσότερη χωρητικότητα. Αφαιρούσαν το νερό, έβαζαν το τομάρι σε ίσιο πάτωμα και με τα πόδια τους (χωρίς τις ποδίνες [μπότες]) το πατούσαν για να μαλακώσει. Το έβαζαν μετά σε μια κατηφόρα για να βγάλει όλο το νερό από μέσα του και, αφού διαπίστωναν ότι το δέρμα είχε αποβάλει όλη την υγρασία, έβραζαν μέσα σ' ένα πήλινο δοχείο ή μέσα σε μια σάτζην [μεταλλική πλάκα] ή τενεκεδένιο δοχείο την ειδική μαύρη πίσσα, την οποία προμηθεύονταν από την αγορά. Όταν έλιωνε η πίσσα, την έριχναν μέσα στο ασκί. Το πατούσαν στη μία πλευρά με τα πόδια τους ξυπόλυτοι και μετά το αναποδογύριζαν, πατώντας το από την άλλη πλευρά. Το πάτημα γινόταν για να δέσει η πίσσα με το δέρμα. Αφού αφαιρούσαν την πίσσα που δεν είχε απορροφηθεί από το τομάρι, έριχναν ίσα τέσσερα ως πέντε ποτήρια νερό και πάλι πατούσαν το τομάρι από τις δυο πλευρές. Ο λόγος που έριχναν το νερό ήταν για να μην κολλήσει η μία πλευρά με την άλλη. Την επομένη έβαζαν μέσα ξύδι και το πατούσαν και από τις δύο πλευρές, για να ξεπλυθεί η πίσσα, για να μην αφήνει μυρωδιά ή «μασσάδαν» στο κρασί. Αυτό επαναλαμβανόταν δύο με τρεις φορές. Ακολούθως το ξέπλεναν με μπόλικο νερό.

Φύλαξη των ασκιών:
Τα ασκιά τα φύλαγαν μέσα στα σώσπιτά τους [αποθήκες τροφίμων]. Τα σπίτια είχαν δάπεδο από χώμα και βρίσκονταν στο ισόγειο ή σε υπόγειους χώρους, όπου υπήρχε αρκετή υγρασία. Επίσης απέφευγαν να θέτουν τα ασκιά στον ήλιο όταν ήταν γεμάτα.

Μέτρηση του κρασιού και χωρητικότητα του ασκιού:
Το κρασί πουλιόταν χονδρικώς με την κούζαν [πήλινη υδρία] και με το γομάριν. Το κάθε τομάρι αποτελείτο από 64 οκάδες. Το γομάριν υποδιαιρείτο σε δύο ασκιά ή 8 κούζες. Η χωρητικότητα της κάθε κούζας ήταν 8 οκάδες. Το ασκί χωρούσε 4 κούζες, δηλαδή 32 οκάδες. Το γομάριν πήρε αυτό το όνομα γιατί μεταφερόταν με δύο ασκιά πάνω σε ένα ζώο (Καντζηλάρης 2007, 537- 539).

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Καντζηλάρης Γ. (2007), Το Καϊμακλί μέσα από το πέρασμα του χρόνου, Έκδοση Νέας Συνεργατικής Πιστωτικής Εταιρείας Καϊμακλίου, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1979 [2002²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Α΄, Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLI, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1989), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Γ΄, Γλωσσάριον Ιωάννου Ερωτοκρίτου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XIV, Λευκωσία.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Α.Τ., Αργυρώ Ξενοφώντος

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Σιτηρέσιο

Κρασί και κυπριακή παραδοσιακή διατροφή
"Πίνε κρασίν να 'σιης ζωήν"

Σχετικό Περιεχόμενο - Σκεύη - εργαλεία

μουδούριν,το
Ασκί μέσα στο οποίο έβαζαν το κρασί για τη μεταφορά του στις πόλεις από τα κρασοχώρια.

Σχετικό Περιεχόμενο - Συνταγές

Κρασί
"Αφήνουμε το κρασί στο βαρέλι για σαράντα μέρες και το ξαναπερνούμε από το σουρωτήρι σε ξύλινο βαρέλι ή πιθάρι. Θα μείνει εκεί για τρεις ακόμα περίπου μήνες, οπότε είναι έτοιμο για κατανάλωση. Για καλύτερη ποιότητα κρασιού, ο χώρος που φυλάγεται πρέπει να είναι υγρός και σκοτεινός.(Δημήτρης Παπανεοφύτου, Λάσα Πάφου)

Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Καντζηλάρης Γ. (2007), Το Καϊμακλί μέσα από το πέρασμα του χρόνου, Έκδοση Νέας Συνεργατικής Πιστωτικής Εταιρείας Καϊμακλίου, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1979 [2002²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Α΄, Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLI, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1989), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Γ΄, Γλωσσάριον Ιωάννου Ερωτοκρίτου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XIV, Λευκωσία.

Σχετικό Περιεχόμενο - Τρόφιμα

ζιβανία - ζιβάνα,η
Το απόσταγμα κρασιού που παράγεται σε ειδικά καζάνια με τη μέθοδο της απόσταξης.

Κρασί (Παράδοση 4000 χρόνων -μελέτη)
Επισυνάπτεται μελέτη της κ. Ε. Ηγουμενίδου στην αγγλική γλώσσαΗ μελέτη πραγματεύεται την διαδικασία καλλιέργειας του αμπελιού, την παραγωγή κρασιού, την διανομή και εμπόριο κρασιού, τη σημασία του και τη θρεπτική αξία αυτού και των παράγωγων του, την πολιτισμική σημασία και το ρόλο του στην παραδοσιακή ζωή στα έθιμα και τις τελετές.

Κρασί κυπριακό: Μια παράδοση 5500 χρόνων
Τα σταφύλια τα οποία προορίζονται για κρασί επιλέγονται από αμπέλια εκλεκτής ποικιλίας.Δείτε ταινία για τον παραδοσιακό τρόπο παρασκευής κρασιού εδώ (Πατήστε στο EN ή FR )

Το κυπριακό κρασί στον 21ο αιώνα
Στο οινικό τοπίο του νέου αιώνα, η Κύπρος εισέρχεται δυναμικά και αισιόδοξα, διαθέτοντας δύο σημαντικά πλεονεκτήματα : το ένα είναι η ιστορικότητα του αμπελώνα της . Μια μακρά παράδοση τεχνογνωσίας και ένας αυτόριζος αμπελώνας διαχρονικά απρόσβλητος από τη φυλλοξήρα. Το άλλο είναι η ιδιοπροσωπία την οποία συνθέτουν οι γηγενείς ποικιλίες και η οποία έχει απεριόριστο δυναμικό ανάπτυξης. Ήδη αρκετά κυπριακά κρασιά μπορούν να σταθούν επάξια ενώπιον του ξένου ανταγωνισμού, ως κρασιά με δική τους ταυτ...

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
ασκίν - ασ̆σ̆ίν (ασσίν),το

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος ασκίν - ασ̆σ̆ίν (ασσίν),το

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
ασκίν - ασ̆σ̆ίν (ασσίν),το