Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
Μονόκυθρον

Μονόκυθρον, παχύς ζωμός, είδος σούπας

Εφυαλωμένη κούπα από εργαστήριο της Πάφου στην Κύπρο, μέσα 13ου αι. Το εσωτερικό του αγγείο κοσμούν εγχάρακτο ψάρι με τριγωνικό κεφάλι και πινελιές καστανού και πράσινου χρώματος. Το ψάρι αποτελεί συνηθισμένο διακοσμητικό μοτίβο των εφυαλωμένων επιτραπέζιων σκευών της βυζαντινής και μεσαιωνικής περιόδου. Αριθμός ευρήματος: B/2003/070 (Παπανικόλα-Μπακιρτζή 2004, σελ. 97).

Ονομασία - Συνταγή
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Ονομασία - Συνταγή

Κυπριακή Ονομασία Εδέσματος

Ελληνική Ονομασία - Περιγραφή

Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις

Βυζαντινοί συγγραφείς αναφέρουν το συγκεκριμένο φαγητό ως "μονόκυθρον".

Υλικά Συνταγής

Κρασί, λάδι, ξύδι, κρεμμύδια, σκόρδα, κράμβη, πιπέρι και άλλα μπαχαρικά, τυρί, αυγά, ψάρια.

Εκτέλεση Συνταγής

Μέσα σε σούπα από κρασί, λάδι, κρεμμύδια,, σκόρδα, κράμβη, πιπέρι και διάφορα άλλα μπαχαρικά, ψήνονται διάφορα παστά ή φρέσκα ψάρια (όπως τσίροι) μαζί με (κρητικό) τυρί και αυγά (Κουκουλές 1952, σελ. 78, Koder 2005, σελ. 21).

Μέθοδος Μαγειρέματος

Το φαγητό ψήνεται μέσα σε πήλινη χύτρα.

Σχόλια Συνταγής

Το ποίημα του Πτωχοπρόδρομου (P.Pr., III, 178 κ.εξ.) αναφέρει:
"Ει βούλει πάλιν, μάνθανε και τα του μονοκύθρου.
κραμβίν καρδίας τέσσαρας, χονδράς και χιονάτας
και ξιφιοτράχηλον παστόν, κυπριναρίου την μέσην,
γλαύκους χλωρούς καν είκοσιν, οπάκιν βερζικίκου,
ωά καν δεκατέσσαρα και Κρητικόν τυρίτσιν,
απότυρα καν τέσσαρα και Βλάχικον ολίγον
και λίτραν μίαν έλαιον, πιπέριν φούχταν μίαν,
σκόρδα κεφάλια δώδεκα και τσίρους δεκαπέντε..."

Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος

Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων

Εορταστικές Περιστάσεις

Συμβολικές Χρήσεις

Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Πληροφορίες για τη συνταγή αντλούμε από το ποίημα του Πτωχοπρόδρομου. Είναι πολύ πιθανό ότι παραλλαγές αυτών των ζωμών υπήρχαν σε πολλές Βυζαντινές περιοχές. Στην Κύπρο το ψάρι πρέπει να αποτελούσε ένα από τα αγαπημένα και πιο συνηθισμένα φαγητά των πληθυσμών που κατοικούσαν σε παράλιες περιοχές.

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Φ. Κουκουλές, 1952. Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός, σελ. 78. Αθήνα.
J. Koder, 2005. "Η καθημερινή διατροφή στο Βυζάντιο με βάση τις πηγές", σελ. 17-30. Στο Δ. Παπανικόλα-Μπακιρτζή (επιμ. έκδ.), Βυζαντινών Διατροφή και Μαγειρείαι. Αθήνα: Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Αθανάσιος Βιώνης

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Συνταγές

Κραμπόσουπα
Είδος χορτοφαγικής-νηστίσιμης σούπας με βάση το κραμπί, δηλαδή το λάχανο. Όταν το κραμπί τσιγαριστεί ελαφρά με το κρεμμύδι σε ελαιόλαδο, προστίθεται ρύζι και η σούπα ψήνεται σε νερό.

Τραχανάς σούπα
Προς το τέλος του ψησίματος συνήθως προστίθενται κομματάκια χαλούμι.

Τρεμιθθόσουπα
Πιάτο του καθημερινού τραπεζιού, που καταναλωνόταν από αγροτικές οικογένειες μετά την εργασία στα χωράφια. Η συνταγή προέρχεται από την Άρμου της Πάφου.

Φακές σούπα
Πολύ απλή συνταγή για σούπα οσπρίων. Στις φακές προστίθενται ρύζι και κρεμμύδι.

Φακές σούπα ξιδάτη
Οι φακές βράζονται σε νερό μαζί με ρύζι ή διάφορα χόρτα και λαχανικά. Προς το τέλος του ψησίματος, στη σούπα προστίθενται ελαιόλαδο και ξίδι.

Σχετικό Περιεχόμενο - Τρόφιμα

Σούπες

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
Μονόκυθρον

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος Μονόκυθρον

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
Μονόκυθρον