Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
βούππος - γούππος,ο, - βουφκιά,η

Το βαθούλωμα (κοίλο) της σανίδας όπου τοποθετούνται τα ψωμιά που ζυμώθηκαν.

«Γουπποσάνιδα» <br/> Πηγή: Ριζοπούλου – Ηγουμενίδου 2006: 207, εικ. 291

Ονομασία - Χρήσεις
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Ονομασία - Χρήσεις

Περιγραφή Σκεύους / Εργαλείου

Πρόκειται για το βαθούλωμα (κοίλο) της πινακωτής [σανίδας] όπου τοποθετούνται τα ψωμιά που ζυμώθηκαν (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα γούππος - βούππος,ο - βουφκιά,η, 126). 

Ο Ξενοφών Π. Φαρμακίδης στο Γλωσσάριό του αναφέρει πως είναι στρογγυλά κοιλώματα πάνω σε μια ξύλινη επιφάνεια μέσα στα οποία έβαζαν  τα ωμά ψωμιά, για να πάρουν το κατάλληλο σχήμα (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα βοῦππος,ο, 250).

Ο Ιωάννης Ερωτόκριτος στο Γλωσσάριό του σημειώνει πως βούππος είναι η κοιλότητα, κάθς τόπος ή χωράφι το οποίο αποτελεί κοίλωμα κι έχει στις τρεις πλευρές γύρω του ύψωμα. Συνεκδοχικά, πρόκειται για τα κοιλώματα της πινακωτής, μέσα στα οποία τοποθετούνται τα ζυμωμένα ψωμιά, για να μεταφερθούν στον φούρνο (Κυπρή 1989, λήμμα βούππος,ο, 360).

Κυπριακή Ονομασία

Ελληνική Ονομασία

Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις

ΕΤΥΜ. < παλ. ιταλ. guèffa (Kahane) ή ουσ. γούβα (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα γούππος - βούππος,ο - βουφκιά,η, 126). Ο Γεώργιος Λουκάς στο Γλωσσάριό του σημειώνει τα εξής: < οπή, οπαίος ή (τροπή) ουπαίος και (συγκοπή) ούππος ή με δίγαμμα γούππος και βούππος (Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα βούππος και γούππος,ο, 100).

Πέραν του κοιλώματος στην πινακωτή, ο βούππος ή γούππος είναι και στρογγυλό, μονόφυλλο φυτό.Η λέξη σχετίζεται και με το λατ. ταυτόσημο gab-ata μαζονόμο (αγγείο) (Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα βούππος και γούππος,ο, 100).

Ο Κωνσταντίνος Γ. Γιαγκουλλής αναφέρει κι άλλες ερμηνείες για τη λέξη: α) λάκκος που ανορύσσεται στη γη αποθήκευση και διατήρηση γεννημάτων, β) λάκκος για τον αργαλειό, γ) αργαλειός, δ) υπόγεια φυλακή (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα γούππος - βούππος,ο - βουφκιά,η, 126).

Τρόπος Χρήσης Παρασκευή Τροφίμων

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία Χρήσης

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Για την τοποθέτησή των ψωμιών μέχρι να «μπει» [μπαίνω (για το ζυμάρι) = φουσκώνω] το ζυμάρι και για τη μεταφορά τους στον φούρνο, απαραίτητα ήταν τα γουπποσάνιδα ή οι πινακωτές, ξύλινες σανίδες με κοιλώματα, τα οποία προορίζονταν για τα ψωμιά. Τόσο τα γουπποσάνιδα όσο και τα δκιαρτοσάνιδα [δκιαρτοσάνιδον,το = σανίδι πάνω στο οποίο σχηματίζουν τα ψωμιά από το ζυμάρι της σκάφης] εμφανίζονται σε όλα σχεδόν τα υπό εξέταση Μοναστήρια (Χατζηττοφή 2008, αδημοσίευτη μελέτη).

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1979 [2002²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Α΄, Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLI, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία. 

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1989), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Γ΄, Γλωσσάριον Ιωάννου Ερωτοκρίτου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XIV, Λευκωσία.

Ριζοπούλου–Ηγουμενίδου Ε.(2006), Η εθνογραφική συλλογή του Ομίλου Λαϊκής, Πολιτιστικό Κέντρο Ομίλου Λαϊκής, Λευκωσία.

Χατζηττοφή Π. (2008), «Υλικός βίος κατά τον 18ο – 19ο αιώνα: "Τά ἐν τῷ ὀσπητίῳ" στον Κτηματολογικό Κώδικα της Αρχιεπισκοπής Κύπρου» (αδημοσίευτη μελέτη υπό την καθοδήγηση της κ. Ευφροσύνης Ριζοπούλου-Ηγουμενίδου). 


Πηγή φωτογραφίας:

«Γουπποσάνιδα» (Ριζοπούλου – Ηγουμενίδου 2006: 207, εικ. 291)

Ερευνητής / Καταχωρητής

Στάλω Λαζάρου, Ελένη Χρίστου, Αργυρώ Ξενοφώντος

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Σκεύη - εργαλεία

δκιαρτοσάνιδον,το

Θκιαρτοσάνιδο, το
Σανίδι όπου πλάθουν ψωμιά, κουλούρια και άλλα αρτοποιήματα

κουπποσάνι(δ)ον,το
Σανίδα με κοιλώματα για την τοποθέτηση των ψωμιών κατά το φούρνισμα.

Πινακωτή, η

Σανίδα, η
Κομμάτι σανιδιού με βαθουλώματα.Την χρησιμοποιούν οι νοικοκυρές όταν ζυμώνουν. Ονομάζεται και βουπποσανίδα ή γουπποσανίδα ή βουπποσάνιον ή γουπποσάνιον ή πινακωτές

Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1979 [2002²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Α΄, Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLI, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1989), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Γ΄, Γλωσσάριον Ιωάννου Ερωτοκρίτου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XIV, Λευκωσία.

Ριζοπούλου–Ηγουμενίδου Ε.(2006), Η εθνογραφική συλλογή του Ομίλου Λαϊκής, Πολιτιστικό Κέντρο Ομίλου Λαϊκής, Λευκωσία.

Χατζηττοφή Π. (2008), «Υλικός βίος κατά τον 18ο – 19ο αιώνα: "Τά ἐν τῷ ὀσπητίῳ" στον Κτηματολογικό Κώδικα της Αρχιεπισκοπής Κύπρου» (αδημοσίευτη μελέτη υπό την καθοδήγηση της κ. Ευφροσύνης Ριζοπούλου-Ηγουμενίδου).

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
βούππος - γούππος,ο, - βουφκιά,η

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος βούππος - γούππος,ο, - βουφκιά,η

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
βούππος - γούππος,ο, - βουφκιά,η