Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
Ελιά και διαδικασία παραγωγής λαδιού (Αρδανά)

Συγκομιδή, έκθλιψη και άλεσμα καρπού

Διάδοση ελαιοκαλλιέργειας στη Μεσόγειο, Αρχείο Α. Ματάλα

Περιγραφή Τεχνικής
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Περιγραφή Τεχνικής

Περιγραφή τεχνικής

'Οταν γινόταν αναφορά στα καφενεία ότι την Κυριακή θα μάζευαν τον ελαιόκαρπο της εκκλησίας (μαξούλι), από τις πρωινές ώρες μεγάλοι με σεντόνια, σκάλες και ζώα, καθώς και μικροί με τα καλαθάκια στο χέρι, [Χατζηαυξέντη Κυπρή  (1994) 67], ομάδες – ομάδες κατάκλυζαν τις περιοχές και τα κτήματα της εκκλησίας των Αρδάνων.   Η εκκλησία των Αρδάνων είχε αρκετή ακίνητο περιουσία.  Τα κτήματα τα ενοικίαζαν και κατά καιρούς ευφορίας, οι ελιές μαζεύονταν εθελοντικώς από τους κατοίκους. Για το μεσημέρι έπαιρναν όλοι ψωμιά και χαλλούμια.   Μέχρι το απόγευμα γέμιζαν την αποθήκη της εκκλησίας (το τζιελλί), με τον ελαιόκαρπο.   Η έκθλιψη γινόταν στο ελαιουργείο της εκκλησίας. Μετά από αυτή την ολοήμερη ομόνοια η αμοιβή των χωριανών ήταν να σφάξουν ορισμένες αίγες της εκκλησίας με το πρωτόγονο ππελάφιν (πιλάφι) και κολοκάσι στο σπίτι ενός από τους εκκλησιαστικούς επιτρόπους, όπου γινόταν εξαίρετο συμπόσιο  μεγάλων και μικρών με χαρά και τραγούδια.  Οι μικροί κάθονταν επί γης στα ψαθιά 
Χατζηαυξέντη Κυπρή  (1994) 68.
Έκθλιψη ελαιοκάρπου  
Η έκθλιψη γινόταν με ξύλινα δίστυλλα, δηλ. δυο στύλλους ιστάμενους που συνδέονταν στο άνω μέρος με μεγάλο τεχνητό ξύλο, το οποίο λεγόταν Χαζίρα.
Στο κάτω μέρος ήταν η πλάκα και στη μέση ένας ξύλινος μοχλός (πουρκός) ανεβοκατέβαινε και πίεζε τα ζεμπύλια με τον αλεσμένο ελαιόκαρπο. 
Τα ζεμπύλια ήταν από σπάγγο ή τρίχες κατσίκας πλεγμένα. Η πίεση γινόταν με ένα χοντρό ξύλο (μαναβέλλα) την οποία ωθούσαν 2-3 άντρες, (φωνάζοντας ίσα-λέσα, ίσα-λέσα). Χατζηαυξέντη Κυπρή  (1994) 57.

Άλεσμα ελαιοκάρπου  
Ένα μεγάλο λιθάρι στρογγυλό από πέτρα γύριζε με ζώο σε μια λεκάνη που ριχνόταν ο ελαιόκαρπος (σκουτέλλι) με στρογγυλή περιφέρεια, όπου ένας μεγάλος ή μικρός ήταν υποχρεωμένος να γυρίζει όπισθεν ραβδίζοντας το ζώο και ανακατεύοντας τον ελαιοκαρπό μέχρι να πολτοποιηθεί. Τέτοια ελαιουργεία είχε προηγουμένως και η εκκλησία, ο Γιώργος Χ’’ Χαμπή (Κκαφάς) και ο Κυριακός Χ’’ Χαμπή (Σπανέτη), του οποίου το λιθάρι ήταν και μεγαλύτερο. Ο πυρήνας ήταν περιζήτητος γιατί μέσα απέμενε αρκετή ποσότητα ελαιόλαδου λόγω της απλής μεθόδου. Χατζηαυξέντη Κυπρή  (1994) 57.

Κυπριακή Ονομασία

Ελληνική ονομασία

Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις

Μέθοδος Επεξεργασίας Άλλη τεχνική

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία χρήσης

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Βιβλιογραφικές αναφορές

Παντελίδης Παντελής (1984) Ακανθού. Εκεί που σμίγουν θρύλοι και ιστορία, Λευκωσία.
Χατζηαυξέντη Κυπρή  (1994) Άρδανα Αμμοχώστου, Λευκωσία.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Ελένη Χρίστου

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Σκεύη - εργαλεία

Λαδόκουμνα,η
Σκεύος αποθήκευσης λαδιού

Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία

Παντελίδης Π. (1984), Ακανθού. Εκεί που σμίγουν θρύλοι και ιστορία, Λευκωσία.

Χατζηαυξέντης Κ. (1994), Άρδανα Αμμοχώστου, Ι. Γ. Κασουλίδης, Λευκωσία.

Σχετικό Περιεχόμενο - Τεχνικές παρασκευής τροφίμων

παραγωγή λαδιού,η
"Οι ελαιώνες αποδίδουσι αρκετή ποσότητα ελαίου ώστε όταν ευτυχήσουν κυβερνάται ο τόπος ως τρεις χρόνους και ενίοτε δίδεται και έξω από τον τόπο" (Αρχιμανδρίτης Κυπριανός 1788).

Τεχνικές παραγωγής ελαιολάδου κατά την αρχαιότητα
Στοιχεία για την παραγωγή ελαιολάδου κατά την αρχαιότητα

Σχετικό Περιεχόμενο - Τρόφιμα

αδρούππα,η
Καρπός της ελιάς.

αρκόλα(δ)ον,το
Το λάδι του καρπού των αυτοφυών ελαιόδενδρων.

Ελαιόλαδο Συρίας

ελιά,η
Η συλλογή του καρπού της ελιάς γινόταν συνήθως σε δύο περιόδους ανάλογα με το είδος των ελιών που παρασκεύαζαν. Στα τέλη Αυγούστου ή στις αρχές Σεπτεμβρίου, όταν οι ελιές ήταν ακόμα πράσινες, οι Κύπριοι μάζευαν μικρή ποσότητα ελιών για να παρασκευάσουν ελιές τσακκιστές και ελιές κολυμπάτες, ενώ στα τέλη Οκτώβρη συνέλεγαν τις μαύρες ελιές για να παρασκευάσουν ελιές ξυδάτες και κουμνιαστές.

Ελιόπιττα ή ελιωτή
Οι ελιόπιττες είναι ορεκτικώτατες και ευγευστότατες, διότι με τη θερμότητα εκχύνεται μέσα σε αυτές το λάδι από τις ελιές. Φαρμακίδου ΞΠ (2003, σελ. 302)

Κυπριακή επιτραπέζια ελιά
Η Κυπριακή επιτραπέζια ελιά παράγεται από την επεξεργασία των καρπών της ντόπιας κυπριακής ποικιλίας που καλλιεργείται σε όλο το νησί.

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
Ελιά και διαδικασία παραγωγής λαδιού (Αρδανά)

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος Ελιά και διαδικασία παραγωγής λαδιού (Αρδανά)

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
Ελιά και διαδικασία παραγωγής λαδιού (Αρδανά)