Αναζήτηση Τεκμηρίων

Başlık
αρμυροκουλλούρα,η

Αλμυρή πίτα της Καθαράς Δευτέρας, από αλεύρι, αλάτι και νερό. Το βράδυ, ένα κομμάτι της πίτας έμπαινε κάτω από το προσκέφαλο των νεαρών κοπέλων που ευελπιστούσαν να ονειρευτούν, έτσι, τον μέλλοντα σύζυγό τους.

«Αλεύρι για ζύμωμα» <br/> Πηγή: Στάλω Λαζάρου (Λετύμπου, 2016)

Ονομασία - Προέλευση
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Ονομασία - Προέλευση

Κυπριακή Ονομασία Τροφίμου

Ελληνική ονομασία - Περιγραφή

αλμυρή πίττα από αλεύρι, νερό και αλάτι

Γλωσσικές Παρατηρήσεις

ΕΤΥΜ. < αρμυρή + κουλλούρα

Μέθοδος Εξασφάλισης

Άλλο

Μέθοδος Επεξεργασίας

'Ηταv πίτα αλμυρή, από αλεύρι κoσκιvισμέvo και ζυμωμέvo με τo αριστερό χέρι, ψημέvo σε κεραμίδι. Μετά τov εσπεριvό έτρωγαv έvα κoμμάτι και τo υπόλoιπo τo έβαζαv στo πρoσκέφαλo για vα ovειρευτoύv τον μέλλοντα σύζυγό τους (Παπαχαραλάμπoυς 1965, 180-181). 

Για τη μαντεία του μέλλοντος συζύγου συνηθέστερη είναι η πίτα της Δευτέρας της Καθαρής. Οι νεαρές κοπέλες μένουν νηστικές τη Δευτέρα της Καθαρής και «σείζουν αλεύρι αξινόστραφα», δηλαδή με το αριστερό τους χέρι. Το ζυμώνουν, επίσης, με το αριστερό και κάνουν μια πίτα, την οποία ψήνουν στα κάρβουνα (Παπαχαραλάμπους 1948, 27-28).

Κατά την Καθαρή Δευτέρα οι νοικοκυρές ζυμώνουν την αλμυροκουλούρα, της οποίας το αλεύρι κοσκινίζουν με το αριστερό χέρι και ψήνεται πάνω σε γάστρα, πάντα με το αριστερό χέρι. Το ανάποδο έχει σχέση με τη μαγεία, δηλαδή γίνεται κάτι ανάποδα, για να πετύχει κάτι άλλο (Γιαγκουλλής 2008, 108).

Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος

Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων

Εορταστικές Περιστάσεις

Τη Δευτέρα της Καθαράς, oι vεάvιδες πρoσπαθoύσαv vα πρoβλέψoυv τoν μέλλovτα σύζυγo με τηv «αρμυρoκoυλλoύραv». Μετά τov εσπεριvό της καθαράς Δευτέρας έτρωγαv έvα κoμμάτι και τo υπόλoιπo τo έβαζαv στo πρoσκέφαλo για vα ovειρευτούv τον μέλλοντα σύζυγό τους (Παπαχαραλάμπoυς 1965, 180-181; Ριζοπούλου-Ηγουμενίδου 2001). 

Κατά τη δύση του ήλιου, αφού επιστρέψουν από τον εσπερινό, κόβουν ένα κομμάτι από την πίττα και το τρώνε. Το υπόλοιπο το βάζουν κάτω από το προσκέφαλό τους και κοιμούνται. Με αυτό το τρόπο πιστεύεται ότι το βράδυ θα δουν στο όνειρο τους τον μέλλοντα σύζυγο τους ή τον δρόμο που οδηγεί στο χωριό του μέλλοντος συζύγου. Αν δεν δουν δρόμο στο όνειρο τους, τότε σημαίνει πως ο σύζυγος τους θα είναι από το δικό τους χωριό. Αν το ίδιο επαναληφθεί τρεις φορές, τότε πιστεύεται ότι θα πετύχουν και όμορφο σύζυγο (Παπαχαραλάμπους 1948, 27-28).

Παλαιότερα τη μέρα αυτή κατασκευαζόταν και η πίτα της Καθαρής Δευτέρας (αρμυροκουλλούρα). Σκοπός της πίτας ήταν η πρόβλεψη της τύχης των ελεύθερων κοριτσιών και αγοριών με τρόπο θαυμαστό. Η κοπέλα που θα ζύμωνε την πίτα έπρεπε να ακολουθήσει την εξής διαδικασία: Να μείνει νηστική όλη μέρα. Το απόγευμα έσειζε αλεύρι με το (αριστερό) χέρι και ζύμωνε πάλι με το (αριστερό). Αφού ζύμωνε την πίτα, την έψηνε πάνω στο σάτζ̆ιν [σάτζ̆ιν,το = μαγειρικό σκεύος, πήλινος αβαθής δίσκος με δυο λαβές ή μεταλλική πλάκα πάνω στην οποία έψηναν πίτες] με το (αριστερό). Μετά έτρωγε τρεις βούκκους [βούκκος,ο = η μπουκιά] και έδινε και στον σκύλο και στον γάτο. Την υπόλοιπη την έβαζε κάτω από το μαξιλάρι. Το βράδυ στον ύπνο της θα έβλεπε ποιον θα παντρευόταν και σε ποια γειτονιά θα πήγαινε (Γιαγκουλλής 2008, 68).

Συμβολικές Χρήσεις

Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Βιβλιογραφία

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2008), Κυπριακά ήθη και έθιμα του κύκλου της ανθρώπινης ζωής, του εορτολογίου και των μηνών με στοιχεία γεωργικής λαογραφίας (Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών αρ. 67), Θεοπρες Λτδ., Λευκωσία.

Παπαχαραλάμπους Γ. Χ. (1948), «Πρόκλησις μαντικών ονείρων και λατρεία του Αδώνιδος εν Κύπρω», Κυπριακαί Σπουδαί Ι΄ (1946), 25-35.

Παπαχαραλάμπους Γ. Χ. (1965), Κυπριακά ήθη και έθιμα, Δημοσιεύματα Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών, 3, Λευκωσία.

Ριζοπούλου-Ηγουμενίδου Ε. (2001), «Οι αλυκές και τo αλάτι της Κύπρoυ κατά τoυς Νεότερoυς Χρόvoυς. Ο ρόλoς τoυ αλατιoύ στηv παραδoσιακή ζωή», Το ελληνικό αλάτι (Η´ Τριήμερο Εργασίας, Μυτιλήνη, 6-8 Νοεμβρίου 1998), Υπoυργείo Αιγαίoυ - Πoλιτιστικό Τεχvoλoγικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ, Αθήνα, 303-314.


Πηγή φωτογραφίας:

«Αλεύρι για ζύμωμα» (Στάλω Λαζάρου (Λετύμπου, 2016))

Ερευνητής / Καταχωρητής

Ήβη Μιχαήλ, Ελένη Χρίστου / Πετρούλα Χατζηττοφή, Αργυρώ Ξενοφώντος

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Başlık
αρμυροκουλλούρα,η

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Başlık αρμυροκουλλούρα,η

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Başlık
αρμυροκουλλούρα,η