Sign In
Home
Project
Vision
Goals
Benefits
Target group
Integration
Deliverables
Future plans
Publications
Logo
Partners
Research team
Partners - Researchers
Other partners
Contribution
Main supporters
Supporters
Grants
News
Connections
Sitemap
Contact
Foods
Traditional recipes
Ratio - Lunches
Production areas
Production methods
Traditional utensils and tools
Bibliography
Food museums tour
Food ads
Education
Food industries history of Cyprus
Newsletter
newsletter
Κατάλογος ενημέρωσης
Updated list 30 09 14
Updated list 30 09 14b
DIAITOLOGOI
MASS MEDIA
LIST updated 22.1014
Συνέδριο Κυπρίων Γεύσεις
ΣΥΝΕΔΡΙΟ "ΚΥΠΡΙΩΝ ΓΕΥΣΕΙΣ"
23.10.14 xls
mme2test
Schools 25 10 14
TEST3
τεστ
TEST 10 1 17
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 11 10 17
SXOLEIA MESH & TEXNIKHS
em@il
*
Τεκμήρια
Title
αρτύματα,τα
Συνήθως οι Κύπριοι με τη λέξη "άρτυμα" εννοούσαν μόνον το πιπέρι ("πεπέρι") και κανένα άλλο μπαχαρικό.
Name - Origin
Functional Role
Additional information & references
Name - Origin
Κυπριακή Ονομασία Τροφίμου
Ελληνική ονομασία - Περιγραφή
Πρόκειται για τα μπαχαρικά και κυρίως το πιπέρι.
Γλωσσικές Παρατηρήσεις
Συνήθως οι Κύπριοι με τη λέξη «άρτυμα» εννοούσαν μόνον το πιπέρι («πεπέρι») και κανένα άλλο μπαχαρικό. Συνηθισμένη ήταν η φράση: «φερ’ μου λλίον άρτυμα να βάλω ’ς το φαίν μου» (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα αρτύματα,τα, 132).
Μέθοδος Εξασφάλισης
Συλλογή, Συστηματική καλλιέργεια
Μέθοδος Επεξεργασίας
Functional Role
Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων
Εορταστικές Περιστάσεις
Συμβολικές Χρήσεις
Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες
Additional information & references
Χρονολογία
Συμπληρωματικά Στοιχεία
Ο Αρχιμ. Κυπριανός, στο βιβλίο του «Ιστορία Χρονολογική της Νήσου Κύπρου», αναφέρεται στα είδη των ευφραντικών και αρτυμάτων που παράγονταν κατά τον 18ον αιώνα στο νησί: «'Αλας λευκόν, και αφθονονοπάροχον, εκ του οποίου φορτώνονται καράβια δι' άλλους τόπους από τας δύο λίμνας. Κρόκος, ή ζαφεράς εκλεκτός, ευώδης, αλλ' ολίγος γίνεται. Σινάπιον, και σουμάκιν. Εγίνετο και μάννα ολίγη, αλλά την αμέλησαν οι του νυν καιρού εντόπιοι, και ουδέ την εγνωρίζουσι» (Κυπριανός Αρχιμ. 1788, 544). Στο πιο πάνω απόσπασμα, από τα αρτύματα μνημονεύονται ο κρόκος (ή σαφρόν), το σινάπι, το σουμάκι και η μάννα. Η ποιότητα του κρόκου ήταν, όπως αναφέρεται, εξαίρετη, αλλά η ποσότητα που παραγόταν λίγη. Πολύ λίγη η παραγωγή και της μάννας, η οποία και εν τέλη εγκαταλείφθηκε. Σε πολύ μεγάλες ποσότητες παραγόταν από δύο αλυκές αλάτι, από το οποίο γινόταν εξαγωγή σε πολύ μεγάλες ποσότητες. Σύμφωνα με τον Π. Γεννάδιο (1914, 165), κατά τις αρχές του 20ού αιώνα, σε κάποια ορεινά χωριά της Κύπρου καλλιεργούσαν το φυτό Αψίνθιον το δρακόντιον ή Αρτεμισία η δρακόντιος (Artemisia dracunculus). Από αυτό παρήγαν το στραχούρι ή τραχούρι (εστραγκόν), το οποίο χρησιμοποιούσαν ως αρτυματικό και για να αρωματίσει το ξίδι. Στα αρτύματα που χρησιμοποιούνταν στην κυπριακή κουζίνα, συμπεριλαμβάνονται και άλλα είδη μπαχαρικών, όπως ο μαυρόκοκκος (βλ. σχετικό λήμμα στην κατηγορία Τρόφιμα), καθώς και αρτυματικά φυτά, όπως τα κρίταμα (βλ. λήμμα κάρταμον,το στην κατηγορία Τρόφιμα).
Βιβλιογραφία
Γεννάδιος Π. Γ. (1914), Λεξικόν φυτολογικόν: Περιλαμβάνον τα ονόματα, την ιθαγένειαν και τον βίον υπερδεκασχιλίων φυτών, εν οις και τα λόγω χρησιμότητος ή κόσμου καλλιεργούμενα, των οποίων περιγράφονται και η ιστορία, η καλλιέργεια, τα προϊόντα και αι νόσοι, Εκ του Τυπογραφείου Παρασκευά Λεωνή, Εν Αθήναις. Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία. Κυπριανός Αρχιμ. (1788), Ιστορία Χρονολογική της Νήσου Κύπρου, Τύποις Ευαγόρα, Λευκωσία. Πηγή φωτογραφίας: «Κόκκοι μαύρου, κόκκινου και άσπρου πιπεριού» (https://pixabay.com/en/pepper-spices-peppercorns-red-black-1070145/)
Ερευνητής / Καταχωρητής
Στάλω Λαζάρου, Σάββας Πολυβίου / Πετρούλα Χατζηττοφή, Αργυρώ Ξενοφώντος
Photographs
Attachments
More
Subject
Body
Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου και τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΔΕΣΜΗ 2008 χρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε.
Πνευματικά Δικαιώματα
© 2010 - Εικονικό Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής
GNOMON Pliroforiki (Cyprus) Ltd