Giriş
Αρχική
Έργο
Όραμα
Στόχοι
Οφέλη
Σε ποιους απευθύνεται
Πρόοδος έργου
Παραδοτέα
Μελλοντικά σχέδια
Δημοσιεύσεις
Λογότυπο Έργου
Συνεργάτες
Ερευνητική ομάδα
Συνεργάτες - Ερευνητές
Άλλοι συνεργάτες
Πρόσκληση σε συνεισφορά
Κύριοι Υποστηρικτές
Υποστηρικτές
Κατηγορίες Επιχορηγήσεων
Νέα
Συνδέσεις
Χάρτης Πύλης
Επικοινωνία
Τρόφιμα
Παραδοσιακές Συνταγές
Σιτηρέσιο - Γεύματα
Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης
Τεχνικές Παραγωγής
Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία
Βιβλιογραφία
Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής
Διαφημίσεις Τροφίμων
Εκπαιδευτικές Εφαρμογές
Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων
Newsletter
λίστα
Κατάλογος ενημέρωσης
Updated list 30 09 14
Updated list 30 09 14b
DIAITOLOGOI
MASS MEDIA
LIST updated 22.1014
Συνέδριο Κυπρίων Γεύσεις
ΣΥΝΕΔΡΙΟ "ΚΥΠΡΙΩΝ ΓΕΥΣΕΙΣ"
23.10.14 xls
mme2test
Schools 25 10 14
TEST3
τεστ
TEST 10 1 17
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 11 10 17
SXOLEIA MESH & TEXNIKHS
em@il
*
Αναζήτηση Τεκμηρίων
Başlık
Γλυκά του κουταλιού
Παραδοσιακό κεραστικό για όλες τις περιπτώσεις στην Κύπρο.
Ονομασία - Προέλευση
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Ονομασία - Προέλευση
Κυπριακή Ονομασία Τροφίμου
Ελληνική ονομασία - Περιγραφή
Γλυκά του κουταλιού. Φρούτα και λαχανικά διατηρημένα σε σιρόπι από ζάχαρη. Για την κατασκευή γλυκών του κουταλιού μπορούν να χρησιμοποιηθούν σχεδόν όλα τα φρούτα, όπως κεράσια, σύκα, μήλα, εσπεριδοειδή κ.ά., ορισμένα είδη λαχανικών, όπως ντομάτες, μελιτζάνες, καρότα, αλλά και πέταλα λουλουδιών, όπως τριανταφυλλιάς και κιτρομηλιάς (ΥΓΦΠΠ 2009, 2).
Γλωσσικές Παρατηρήσεις
Μέθοδος Εξασφάλισης
Μέθοδος Επεξεργασίας
Η παρασκευή κάθε γλυκού έχει τη δική του τεχνική και ακολουθεί συγκεκριμένους κανόνες, που αφορούν στην προετοιμασία και την εκτέλεση της συνταγής. Σε γενικές γραμμές, η επιτυχία στην κατασκευή των γλυκών προϋποθέτει χρήση φρέσκων, γερών και χωρίς κτυπήματα φρούτων, τα οποία δεν πρέπει να είναι πολύ ώριμα για να μην λιώσουν στο βράσιμο. Για να σφίξουν, ορισμένα φρούτα είναι απαραίτητο να τοποθετούνται σε ασβεστόνερο για μερικές ώρες, ανάλογα με το είδος τους. Ρίχνουμε τον ασβέστη σε ένα δοχείο με νερό και ανακατεύουμε, ούτως ώστε να διαλυθεί και να γίνει σαν γάλα. Προσθέτουμε τα φρούτα και βάζουμε από πάνω ένα δίσκο ή ένα πιάτο, για να τα κρατεί μέσα στο ασβεστόνερο. Κατά διαστήματα ανακατεύουμε ώστε ο ασβέστης να καλύψει ομοιόμορφα όλα τα φρούτα. Σημαντική είναι η χρήση της ζάχαρης σε σωστή αναλογία, το καλό ψήσιμο και το σωστό δέσιμο του σιροπιού. Για να καταλάβουμε αν έχει ψηθεί καλά το γλυκό μας, το τρυπάμε με μια βελόνα. Αν πέφτει εύκολα, σημαίνει ότι έχει ψηθεί. Τα αρωματικά (κανέλα, γαρίφαλα, κιούλι, βανίλια) τοποθετούνται προς το τέλος για να διατηρείται καλύτερα το άρωμά τους (ΥΓΦΠΠ 2009, 2-3).
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων
Τα γλυκά του κουταλιού και οι μαρμελάδες είναι στενά συνδεδεμένα με την κουλτούρα και τη γαστρονομική παράδοση της Κύπρου. Η διατήρηση των φρούτων/λαχανικών με ζάχαρη και η μεταποίησή τους σε γλυκά του κουταλιού ήταν και εξακολουθεί να είναι ένα πολύ καλός τρόπος αξιοποίησής τους από κάθε νοικοκυρά, ιδιαίτερα όταν τα φρούτα/λαχανικά που χρησιμοποιούνται είναι από τα πλεονάσματα της παραγωγής ή όταν η τιμή τους είναι χαμηλή. Επειδή τα γλυκά του κουταλιού δεν περιέχουν καθόλου λίπος και κατασκευάζονται από αγνά υλικά, θεωρούνται από πολλούς ως ιδανικό είδος λιχουδιάς (ΥΓΦΠΠ 2009, 1-2).
Εορταστικές Περιστάσεις
Τα γλυκά του κουταλιού προσφέρονταν ως κεραστικό σε γάμους, αρραβώνες, στο τραπέζι μετά τη βαπτίση και κατά την επίσκεψη στη λεχώνα (Πρωτοπαπά 2009, 316-317, 490). Σε πολλά χωριά το κεραστικό όταν πήγαιναν να χαιρετήσουν τη λεχώνα ήταν το γλυκό του κουταλιού. Ανάλογα με την περιοχή, πρόσφεραν γλυκό του κουταλιού: του αμυγδάλου, του σταφυλιού, του κορομήλου, του κερασιού, του κυδωνιού ή του μοσσίλου. Μετά τη βάφτιση του μωρού η κουμπάρα κερνούσε γλυκό του κουταλιού σε ένα δίσκο για τον ιερέα και τον κόσμο που ακολουθούσε ανάλογα με τα τοπικά προϊόντα (Πρωτοπαπά 2009, 316-317, 490). Το κύριο κεραστικό στους αρραβώνες ήταν επίσης το γλυκό του κουταλιού, που ήταν το παραδοσιακό κεραστικό για όλες τις περιπτώσεις στην Κύπρο (Πρωτοπαπά 2005, τ. Α΄, 80). Κατά τις προετοιμασίες του γάμου, το Σάββατο στο ράψιμο του κρεββατιού μαζευόταν αρκετός κόσμος και η οικογένεια της νύφης, στο σπίτι της οποίας γινόταν η συγκέντρωση, έπρεπε να κεράσει τον κόσμο. Κερνούσαν γλυκό του κουταλιού τις γυναίκες και ποτό με ξηρούς καρπούς και κουλούρια τους άντρες (Πρωτοπαπά 2005, τ. Α΄, 430). Σε πιο παλιές εποχές, εως τα μέσα του 20ου αιώνα, δεν χαιρετούσαν το ζευγάρι την Κυριακή. Ο γάμος ολοκληρωνόταν την νύχτα και ο κόσμος ευχόταν στο ανδρόγυνο τη Δευτέρα, οπότε και του έδινε το δώρο του. Τα κεραστικά ήταν γλυκά του κουταλιού και ποτό, που το συνόδευαν με παξιμάδια, κουλούρια και ξηρούς καρπούς, ανάλογα με το χωριό. Τα γλυκά του κουταλιού τα έφτιαχνε συνήθως η οικογένεια της νύφης, ή η κουμπάρα. Επειδή τα πηρουνάκια δεν ήταν συνηθισμένα, προτιμούσαν ως κέρασμα τα γλυκά του κουταλιού και όχι γλυκά που θα χρειάζονταν πηρουνάκι για να τα φάνε, όπως για παράδειγμα καρύδι ή αχλάδι. Σε κάθε τόπο έφτιαχναν το γλυκό που τους επέτρεπαν τα προϊόντα του τόπου, αλλά και η οικονομική κατάσταση της οικογένειας. Το πιο συνηθισμένο ήταν το γλυκό του μοσσίλου, είδος μαρμελάδας από άγρια φρούτα,τα μόσσιλα. Επίσης, σέρβιραν και άλλο είδος μαρμελάδας με κορόμηλα, το γλυκό της πουρνέλλας ή μαραπέλλας. Στα χωριά που είχαν κεράσια και σταφύλια κερνούσαν γλυκό κερασιού ή σταφύλιου. Το κυδώνι επίσης, κομμένο σε λεπτές φέττες, ήταν πολύ συνηθισμένο γλυκό του κουταλιού. Με ασπρισμένα αμύγδαλα και ζάχαρη έφτιαχναν το γλυκό του αμυγδάλου, του αθασιού. Η παρασκευή του ήταν πιο δύσκολη και το συνήθιζαν σε πλούσιους γάμους. Μπορούσε επίσης να σερβίρουν, πιο σπάνια, γλυκό από τους ανθούς της κιτρομηλιάς ή του τριανταφύλλου ή γλυκό της μαστίχας. Την Δευτέρα του γάμου η νύφη κερνούσε τους καλεσμένους γλυκό, ενώ την Τρίτη προσέφερε ποξαματούθκια και γλυκό του αθασιού. Σε πιο παλιά εποχή σε πολλά χωριά δεν έτρωγαν στο γάμο οι γυναίκες και τα παιδιά. Πήγαιναν μόνον να παρακολουθήσουν τα βιολιά, και εκεί μπορούσε να κεραστούν μόνο γλυκό του κουταλιού ή ποτό με πωρικά (για τα χρήση του γλυκού στο κέρασμα μετά το γάμο, βλ. Πρωτοπαπά 2005, τ. Β΄,194,196-197,203-204,308).
Συμβολικές Χρήσεις
Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Χρονολογία
Συμπληρωματικά Στοιχεία
Το "τραττάρισμα" με γλυκό του κουταλιού είναι συνήθεια πολύ παλιά. Ο L. Salvator, που επισκέφθηκε την Κύπρο το 1873, περιγράφει την προσφορά γλυκών του κουταλιού ως μέρος της κυπριακής φιλοξενίας: “Visitors always receive jam made of melons, cherries, quince, apricots, the juice of crataegus plant, or rose-leaves. With this sweet-stuff, called Tatli in Turkish, Glikon in Greek, the servants bring little baskets of silver-wire with small ornamental spoons: these are divided into two compartments, one for the clean spoons, the other for those which have been used.” (Salvator 1881, 56). Σήμερα τα γλυκά του κουταλιού εξακολουθούν να είναι ιδιαίτερα αγαπητά, γι' αυτό και σερβίρονται όχι μόνο στα σπίτια, αλλά και σε πολλά παραδοσιακά καφενεία, σε εστιατόρια και ταβέρνες (ΥΓΦΠΠ 2009, 2). Περιοχή που φημίζεται για την παραγωγή των γλυκών είναι η ορεινή Μαραθάσα. Στα νοικοκυριά ή στις μικρές βιοτεχνίες, παρασκευάζουν γλυκό κεράσι, καρυδάκι, κυδώνι, χρυσόμηλο, μήλο, βαζανάκι κ.ά. (Κυθραιώτου 2013, 41).
Βιβλιογραφία
Κυθραιώτου, Φ. (2013). Γαστρονομικός οδηγός Μαραθάσας, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Λευκωσία. Πρωτοπαπά, Κ. (2005). Έθιμα του παραδοσιακού γάμου στην Κύπρο (Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών XLV), τ. Α΄-Β΄, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου, Λευκωσία. Πρωτοπαπά, Κ. (2009). Έθιμα της γέννησης στην παραδοσιακή κοινωνία της Κύπρου (Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών XLIX), Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου, Λευκωσία. Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος (ΥΓΦΠΠ), Τμήμα Γεωργίας (2009). Παραδοσιακά γλυκά κουταλιού και μαρμελάδες, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Λευκωσία. Salvator, L. (1881). Levkosia the Capital of Cyprus, C. Kegan Paul & Co., London.
Ερευνητής / Καταχωρητής
Δήμητρα Ζαννέτου, Στάλω Λαζάρου, Πετρούλα Χατζηττοφή
Φωτογραφίες
Συνημμένα
Περισσότερα
Konu
Gövde
Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου και τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΔΕΣΜΗ 2008 χρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε
.
Πνευματικά Δικαιώματα
© 2010 - Εικονικό Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής