Αναζήτηση Τεκμηρίων

Başlık
Χαρουπόμελο και παστέλι Ανώγυρας (γαστρονομικός χάρτης)

Αναφορές για το χαρουπόμελο υπάρχουν από παλαιοτάτων χρόνων. “Εκ τούτων δε (δηλ. των χαρουπιών) και εξ αυτών έτι των αγρίων εκβάλλουσιν εν τη νήσω το κεράτιον μέλι, κοινώς τερατσόμελον καλούμενο” (Σακελλάριος, 1885).

Ονομασία - Προέλευση
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Ονομασία - Προέλευση

Κυπριακή Ονομασία Τροφίμου

Ελληνική ονομασία - Περιγραφή

Το χαρουπόμελο είναι το μέλι που παράγεται από τα χαρούπια (“Mαύρος
Χρυσός της Κύπρου”). Είναι παχύρευστο με σκούρο κόκκινο χρώμα. Το
παστέλι Ανώγυρας είναι γλυκό που παρασκευάζεται από το χαρουπόμελο.

Γλωσσικές Παρατηρήσεις

χαρουπόμελο= μέλι από χαρούπια

Σημ. Στάλω Λαζάρου

Μέθοδος Εξασφάλισης

Συλλογή, Συστηματική καλλιέργεια

Μέθοδος Επεξεργασίας

Μέθοδος παραγωγής: Τα χαρούπια συλλέγονται, πλένονται και αφού στεγνώσουν, αλέθονται στον μύλο. Αφήνονται να φουσκώσουν σε νερό για 20 περίπου ώρες και μεταφέρονται σε κοφίνια τοποθετημένα σε μια επικλινή τάβλα. Από τα κοφίνια στάζει ο χυμός των χαρουπιών (“σιερεπέττι”) ο οποίος βράζεται σε μεγάλα καζάνια (“χαρτζιά”) με συνεχές ανακάτωμα για περίπου 7 ώρες και γίνεται παχύρευστος. Αυτός ο χυμός αποτελεί το χαρουπόμελο. Συνεχής ανάδευση του χαρουπόμελου για περίπου 4 ώρες δημιουργεί μια μαύρη, άμορφη μάζα. Η πηκτή μάζα αφήνεται να κρυώσει για να μπορεί να πλάθεται με το χέρι. Ποσότητα 1–2 κιλών κόβεται κάθε φορά και τοποθετείται σε ένα ξύλινο παλούκι καρφωμένο στον τοίχο. Τότε, ο παστελάς αρχίζει να τραβά τη μάζα με δεξιοτεχνία (δηλ. την τεντώνει, την κάνει πλεξίδα, την ξανατραβά). Η διαδικασία επαναλαμβάνεται πολλές φορές μέχρις ότου η μάζα αποκτήσει ξανθό, χρυσαφί χρώμα. Αυτό είναι το παστέλι Ανώγυρας.

Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος

Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων

Το χαρουπόμελο χρησιμοποιείται για την παρασκευή παστελιού καθώς και διαφόρων παραδοσιακών εδεσμάτων, π.χ. “τσερτσιελλούδκια”, ταχίνη με τερατσόμελο. Επίσης, χρησιμοποιείται αλειμμένο στο ψωμί ή αναμειγνύεται με ελαιόλαδο και καταναλώνεται με ζεστό ψωμί. Το παστέλι Ανώγυρας καταναλώνεται από μόνο του ως γλυκό.

Εορταστικές Περιστάσεις

Το παστελλάκι πωλείτο στα πανηγύρια. Σημ. Στάλω Λαζάρου

Συμβολικές Χρήσεις

Δεν είναι γνωστές οποιεσδήποτε συμβολικές χρήσεις.

Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες

Αθλούμενοι, Άλλη Ομάδα, Ασθενείς, Βρέφη, Εγκυες, Ηλικιωμένοι, Θηλάζουσες, Παιδιά, Χειρωνάκτες

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Ιστορία: Αναφορές για το χαρουπόμελο υπάρχουν από παλαιοτάτων χρόνων. “Εκ τούτων δε (δηλ. των χαρουπιών) και εξ αυτών έτι των αγρίων εκβάλλουσιν εν τη νήσω το κεράτιον μέλι, κοινώς τερατσόμελον καλούμενο” (Σακελλάριος, 1885). “Κατασκευάζουν όμως από τον καρπό (του χαρουπιού) ένα ιδιόρρυθμο και πολύ γλυκό σιρόπι, που το ονομάζουν χαρουπόμελο” (Richter, 1913). Το παστέλι αναφέρεται στις Ασσίζες ως φορολογούμενο προϊόν. Η λέξη “παστέλι” είναι γαλλική (pastel) και καθιερώθηκε στα χρόνια των Φράγκων, οι οποίοι και δίδαξαν την τέχνη της παρασκευής του (Κληρίδης, 1961). Κάθε Σεπτέμβρη στην Ανώγυρα διοργανώνεται Φεστιβάλ Παστελιού. Πριν την τουρκική εισβολή του 1974, η περιοχή του Καζάφανι κατείχε τα σκήπτρα στην παρασκευή του παστελιού (Παρίδης, 2006).

Βιβλιογραφία

Υπουργείο Γεωργίας , Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωργίας (2010).Γαστρονομικός χάρτης της Κύπρου,  Λευκωσία, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Γ.Τ.Π. 379/2010–2.000.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Στάλω Λαζάρου

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Başlık
Χαρουπόμελο και παστέλι Ανώγυρας (γαστρονομικός χάρτης)

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Başlık Χαρουπόμελο και παστέλι Ανώγυρας (γαστρονομικός χάρτης)

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Başlık
Χαρουπόμελο και παστέλι Ανώγυρας (γαστρονομικός χάρτης)