Sign In
Home
Project
Vision
Goals
Benefits
Target group
Integration
Deliverables
Future plans
Publications
Logo
Partners
Research team
Partners - Researchers
Other partners
Contribution
Main supporters
Supporters
Grants
News
Connections
Sitemap
Contact
Foods
Traditional recipes
Ratio - Lunches
Production areas
Production methods
Traditional utensils and tools
Bibliography
Food museums tour
Food ads
Education
Food industries history of Cyprus
Newsletter
newsletter
Κατάλογος ενημέρωσης
Updated list 30 09 14
Updated list 30 09 14b
DIAITOLOGOI
MASS MEDIA
LIST updated 22.1014
Συνέδριο Κυπρίων Γεύσεις
ΣΥΝΕΔΡΙΟ "ΚΥΠΡΙΩΝ ΓΕΥΣΕΙΣ"
23.10.14 xls
mme2test
Schools 25 10 14
TEST3
τεστ
TEST 10 1 17
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 11 10 17
SXOLEIA MESH & TEXNIKHS
em@il
*
Τεκμήρια
Title
Ψωμί: Το βασικότερο είδος διατροφής
Description
Additional information & references
Description
Περιγραφή Σιτηρεσίου
Η καλλιέργεια σιταριού και άλλων δημητριακών στο νησί ξεκινά τα προϊστορικά χρόνια (Michaelides 1998). Έκτοτε, η Κύπρος ήταν πάντα αυτάρκης σε δημητριακά. Πληροφορίες για την παρασκευή ψωμιού από ορισμένα είδη δημητριακών έχουμε από την αρχαϊκή περίοδο (Michaelides 1998). Το ψωμί ήταν αναντικατάστατο διατροφικό αγαθό και αποτελούσε τη βάση της δίαιτας των Κυπρίων όχι μόνο στην αρχαιότητα αλλά και κατά τα Βυζαντινά και μεσαιωνικά χρόνια (Δημοσθένους 2002). Στη βιβλιογραφία καταγράφονται τέσσερα είδη ψωμιών, ανάλογα με το αλεύρι από το οποίο ήταν ζυμωμένα: τα σιταρένια, τα σιμιγδαλένια, τα φουσκαρένα (από λεπτό πίτερο) και τα κριθαρένια (Κυπρή & Πρωτοπαπά 2003, σ.36-39). Τα σιταρένια θεωρούνταν και καλύτερης ποιότητας και είναι γνωστοί από την αρχαιότητα οι καθαροί και οι καθαρότατοι άρτοι. Ο χρονογράφος Λεόντιος Μαχαιράς, χρησιμοποιεί για το άσπρο ψωμί την ονομασία μουφλέτια. Τα μουφλέτια της μεσαιωνικής Κύπρου ήταν τα ψωμιά άριστης ποιότητας. Επίσης, καλής ποιότητας ψωμί ζύμωναν και από το σιμιγδάλι. Ο σεμιδαλίτης άρτος ζυμωνόταν και στην αρχαία Ελλάδα (Δειπνοσοφισταί στο Κυπρή-Πρωτοπαπά 2003). Τα φουσκαρένα ήταν τα πιο φτωχικά ψωμιά. Κάτι αντίστοιχο ήταν και οι «ρύπαροι άρτοι» στην αρχαία εποχή. Τέτοια ψωμιά προορίζονταν για τους φτωχούς, ενώ οι πλούσιοι κατανάλωναν καθαρό ψωμί. Τέλος, το κριθαρένιο ψωμί θεωρείτο πάντα υποδεέστερο και το κατανάλωναν επίσης οι φτωχοί.
Διαφοροποίηση ανάλογα με το δημογραφικό προφίλ
Σταρένια ψωμιά (αρίστης ποιότητας) & Ψωμιά από σιμιγδάλι: Ανώτερα στρώματα (πλούσιοι) Φουσκαρένα και κριθαρένια ψωμιά: Κατώτερα στρώματα (φτωχοί)
Additional information & references
Χρονολογία
Συμπληρωματικά Στοιχεία
Ακόμη και μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα, οι πολύ φτωχές οικογένειες έφτιαχναν τα ψωμιά τους με κριθαρένιο αλεύρι, το οποίο έδινε ψωμί κατώτερης ποιότητας (Λεοντίου 1983, σ.147). Εκτός από κριθάρι, σε δύσκολες χρονιές για τη γεωργία χρησιμοποιούσαν ρίζες και κόνδυλους από άγρια χόρτα, για να φτιάχνουν αλεύρι (Κυπρή & Πρωτοπαπά 2003, σ.39). Κατά τη διάρκεια του Β' παγκοσμίου πολέμου (1939-1945) για την παρασκευή ψωμιού οι αρτοποιοί ήταν υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούν αλεύρι ανάμεικτο με σταφίδες ή με πολτό από βρασμένες πατάτες, για να εξοικονομούν το αλεύρι (Λεοντίου 1983, σ.147;Κυπρή & Πρωτοπαπά 2003, σ.40).
Βιβλιογραφικές αναφορές
1) Δημοσθένους Α. Α. Η Βυζαντινή Κύπρος (965-1191), Βυζάντιο/ Ιστορία, Εκδόσεις Ηρόδοτος 2002, σ.74-76. 2) Κυπρή Θ.Δ. και Πρωτοπαπά Κ.Α. Παραδοσιακά Ζυμώματα της Κύπρου: Η χρήση και η σημασία τους στην εθιμική ζωή, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών XVIII, Λευκωσία 2003, σ. 36-39, 259-267. 3) Λεοντίου Ν. (επιμ.). Άσσια, Ζωντανές μνήμες βαθιές ρίζες μηνύματα επιστροφής, Πολιτιστικός Σύνδεσμος «Η Άσσια», Λευκωσία 1983, σ.115, 134-135, 147-152. 4) Michaelides D. “Food in Ancient Cyprus” στο: Lysaght, P. (ed.) Food and the Traveller. Migration, Immigration, Tourism and Ethnic Food, Proceedings of the 11th Conference of the International Commission For Ethnological Food Research, Cyprus, June 8-14, 1996, Nicosia 1998, 22-43.
Ερευνητής / Καταχωρητής
Βαρβάρα Γιάγκου
Photographs
Attachments
More
Subject
Body
Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου και τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΔΕΣΜΗ 2008 χρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε.
Πνευματικά Δικαιώματα
© 2010 - Εικονικό Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής
GNOMON Pliroforiki (Cyprus) Ltd