Sign In
Home
Project
Vision
Goals
Benefits
Target group
Integration
Deliverables
Future plans
Publications
Logo
Partners
Research team
Partners - Researchers
Other partners
Contribution
Main supporters
Supporters
Grants
News
Connections
Sitemap
Contact
Foods
Traditional recipes
Ratio - Lunches
Production areas
Production methods
Traditional utensils and tools
Bibliography
Food museums tour
Food ads
Education
Food industries history of Cyprus
Newsletter
newsletter
Κατάλογος ενημέρωσης
Updated list 30 09 14
Updated list 30 09 14b
DIAITOLOGOI
MASS MEDIA
LIST updated 22.1014
Συνέδριο Κυπρίων Γεύσεις
ΣΥΝΕΔΡΙΟ "ΚΥΠΡΙΩΝ ΓΕΥΣΕΙΣ"
23.10.14 xls
mme2test
Schools 25 10 14
TEST3
τεστ
TEST 10 1 17
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 11 10 17
SXOLEIA MESH & TEXNIKHS
em@il
*
Τεκμήρια
Title
Ψωμίον, το
ψωμίον, ψωμίν, ψουμίν, άρτος
Name - Origin
Functional Role
Additional information & references
Name - Origin
Κυπριακή Ονομασία Τροφίμου
Ελληνική ονομασία - Περιγραφή
ψωμί, άρτος
Γλωσσικές Παρατηρήσεις
Μέθοδος Εξασφάλισης
Συστηματική καλλιέργεια
Μέθοδος Επεξεργασίας
Οι ποιότητες ψωμιού στους Βυζαντινούς ήταν διάφορες, ανάλογες με το είδος του αλευριού και του τρόπου με τον οποίο άλεθαν τα δημητριακά. Υπήρχε ψωμί σταρένιο αλλά και από κριθάρι (Μότσιας 1998, σελ. 73).
Functional Role
Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων
Το ψωμί αποτελούσε τη βάση της βυζαντινής διατροφής. Στα ποιήματα του Πτωχοπρόδρομου (Κουκουλές 1952, σελ. 12-29) γίνεται διάκριση μεταξύ "άσπρου" και "μαύρου" ψωμιού. Το άσπρο (άσπρον, σεμιδαλάτον, σιλιγνίτης, αφράτον) υπήρξε ψωμί πολυτελείας και προοριζόταν για την τάξη των πιο εύπορων πολιτών, ενώ το μαύρο (μεσοκάθαρον, κιβαρίτης, πιτυρούντας) ήταν ψωμί δεύτερης ποιότητας και περιγράφεται ως ψωμί "της πτωχίας", όπως και το ακόμη χαμηλότερης ποιότητας "χονδρόχυλο" ψωμί. Αν και διατροφικά πιο πλούσιο το ψωμί δεύτερης ποιότητας, ο ποιητής διαμαρτύρεται για τη φτώχια του: "εκείνοι τον σεμίδαλιν, ημείς τον πιτυρούντα".
Εορταστικές Περιστάσεις
Η αυστηρή νηστεία ακολουθούνταν σε μοναστήρια, όπου το πιο συνηθισμένο φαγητό ήταν το "αγιοζούμιν" (ζωμός από νερό, λάδι και θυμάρι), μέσα στο οποίο έτριβαν ψωμί προκειμένου το γεύμα να γίνει πιο χορταστικό (Hesseling & Pernot 1910, σελ. 61–62).
Συμβολικές Χρήσεις
Ο ένζυμος άρτος, δηλαδή το πρόσφορο, το οποίο στη μέση φέρει τη σφραγίδα ΙC ΧΡ ΝΙ ΚΑ, χρησιμοποιείται μαζί με τον οίνο (ανάμα) για την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας, σε ανάμνηση του λυτρωτικού θανάτου και της Ανάστασης του Ιησού Χριστού. Στη Θεία Ευχαριστία ο άρτος και ο οίνος, με την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος, μεταβάλλονται σε "σώμα" και "αίμα" Κυρίου (Φειδάς 2002).
Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες
Additional information & references
Χρονολογία
Συμπληρωματικά Στοιχεία
Η απεικόνιση ψωμιών σφαιρικού σχήματος (συχνά με σφραγίδα σε σχήμα σταυρού στο κέντρο τους) σε σκηνές του Μυστικού Δείπνου, του Γάμου στην Κανά ή της Θείας Μετάληψης είναι πολύ συνηθισμένη στη βυζαντινή εικονογραφία και κατά κύριο λόγο συμβολική. Παρόλα αυτά, παρατηρείται αύξηση του αριθμού των σφαιρικών ψωμιών σε σκηνές του Μυστικού Δείπνου (ένα μπροστά από κάθε συνδαιτυμόνα) που χρονολογούνται στη Μεσοβυζαντινή περίοδο (9ος-12ος αι.) σε ναούς στην Κύπρο και αλλού. Αυτό έχει οδηγήσει αρκετούς μελετητές στο συμπέρασμα πως πρόκειται για φέτες ψωμιού οι οποίες χρησιμοποιούνταν ως πιάτα (για την τοποθέτηση μικρών μερίδων τροφής πάνω σε αυτά) και στη συνέχεια τρώγονταν βουτώντας τα σε σάλτσα (Vionis 2001, σελ. 87-88).
Βιβλιογραφία
D.C. Hesseling & H. Pernot. 1910. Poèmes prodromiques en grec vulgaire. Amsterdam: Verhandelingen der Koninklijke Akademie van Wetenschappen 11. Φ. Κουκουλές, 1952. Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός. Τόμος Ε. Αθήνα. Χ. Μότσιας, 1998. Τι έτρωγαν οι Βυζαντινοί. Αθήνα: Εκδόσεις Κάκτος. Β. Φειδάς, 2002. Εκκλησιαστική Ιστορία. Αθήνα: Εκδόσεις Διήγηση. A. Vionis, 2001. “Post Roman Pottery Unearthed: Medieval Ceramics and Pottery Research in Greece”. Medieval Ceramics 25, σελ. 84-98.
Ερευνητής / Καταχωρητής
Αθανάσιος Βιώνης
Photographs
Attachments
More
Subject
Body
Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου και τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΔΕΣΜΗ 2008 χρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε.
Πνευματικά Δικαιώματα
© 2010 - Εικονικό Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής
GNOMON Pliroforiki (Cyprus) Ltd