Sign In
Home
Project
Vision
Goals
Benefits
Target group
Integration
Deliverables
Future plans
Publications
Logo
Partners
Research team
Partners - Researchers
Other partners
Contribution
Main supporters
Supporters
Grants
News
Connections
Sitemap
Contact
Foods
Traditional recipes
Ratio - Lunches
Production areas
Production methods
Traditional utensils and tools
Bibliography
Food museums tour
Food ads
Education
Food industries history of Cyprus
Newsletter
newsletter
Κατάλογος ενημέρωσης
Updated list 30 09 14
Updated list 30 09 14b
DIAITOLOGOI
MASS MEDIA
LIST updated 22.1014
Συνέδριο Κυπρίων Γεύσεις
ΣΥΝΕΔΡΙΟ "ΚΥΠΡΙΩΝ ΓΕΥΣΕΙΣ"
23.10.14 xls
mme2test
Schools 25 10 14
TEST3
τεστ
TEST 10 1 17
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 11 10 17
SXOLEIA MESH & TEXNIKHS
em@il
*
Τεκμήρια
Title
Σταυροκούλλουρο
'Σταυροκούλλουρον που τρώσιν οι αντζέλοι
που τρώσιν τζαι οι άρωστοι τζαι βρέθουνται γιαμένοι'
Name - Origin
Functional Role
Additional information & references
Name - Origin
Κυπριακή Ονομασία Τροφίμου
Ελληνική ονομασία - Περιγραφή
Σησαμένιο κουλούρι με σταυρό στο πάνω μέρος. Ήταν ένα από τα λαμπροκούλουρα (κουλούρια της Λαμπρής). Από το πρώτο ζυμάρι πρέπει να γίνει ένα μεγάλο σταυροκούλλουρον, ένα μεγάλο κουλούρι με σταυρό στη μέση, Κυπρή Θ., Πρωτοπαπά Κ. (2007), 269.
Γλωσσικές Παρατηρήσεις
Λεγόταν και 'κουλούρι ή σταυρός του Μάη', αφού παρόλο που παρασκευαζόταν τη Μ. Εβδομάδα φυλαγόταν και καταναλωνόταν το Μάιο (Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ, 2003, σελ. 126)
Μέθοδος Εξασφάλισης
Άλλο
Μέθοδος Επεξεργασίας
Για τη παρασκευή του χρησιμοποιούσαν διάφορα μυρωδικά όπως κανέλα, μαστίχα, μέχλεπι και γλυκάνισο (Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ, 2003, σελ. 126). Το σταυροκούλουρο ήταν στρογγυλό με ένα σταυρό στη μέση. Τις 4 άκρες του σταυρού που εξείχαν στην περιφέρεια του κουλουριού, τις έκοβαν και τις άνοιγαν για να σχηματίσουν τα δάκτυλα του Χριστού. Το έκαναν παξιμάδι με το ψήσιμο και το κρεμούσαν στον τοίχο από την Ανάσταση μέχρι την Ανάληψη. (Michalopoulou – Charalambous 1998, 491).
Functional Role
Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων
Το σταυροκούλλουρο παρασκευαζόταν κυρίως το Πάσχα. Ήταν το πρώτο παρασκεύασμα που ζύμωναν τη Μ. Πέμπτη , που ξεκινούσε η διαδικασία του ζυμώματος. Το κρεμούσαν στο τοίχο, για να διακοσμήσουν την οικία για τον εορτασμό του Πάσχα. Σε πολλά χωριά το σταυροκούλλουρο το φύλαγαν για 40 ημέρες, έως την ημέρα της Ανάληψης και το κατανάλωναν τότε. Στα χωριά Δυαλό και Άγιο Ηλία πάνω στο σταυροκούλουρο τοποθετούσαν ένα κόκκινο αυγό, ενώ σε άλλα χωριά όπως το Νέο Χωριό Κυθρέας τοποθετούσαν 4-5 κόκκινα αυγά. Ακόμα σε πολλά χωριά παρασκεύαζαν πολλά, μικρότερα σταυροκούλλουρα και διακοσμούσαν του τοίχους της οικίας (Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ, 2003, σελ. 124-127). Σε άλλες περιοχές το σταυροκούλλουρο φυλασσόταν και καταναλωνόταν τη Πρωτομαγιά (Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ, 2003, σελ. 144).
Εορταστικές Περιστάσεις
Το σταυροκούλλουρο ήταν πασχαλινό έδεσμα που παρασκευαζόταν τη Μ. Πέμπτη ή το Μ. Σάββατο πριν το Πάσχα (Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ, 2003, σελ. 124-127).
Συμβολικές Χρήσεις
Ξημερώματα του Μεγάλου Σαββάτου οι νοικοκυρές ζύμωναν και έκαμναν τα σησαμωτά τους. Απαραίτητο ήταν και το «σταυροκούλλουρο», ένα μεγάλο κουλούρι με σταυρό στη μέση που το κρέμαζαν στον τοίχο και το φύλαγαν να το φάνε την Πρωτομαγιά. Υπήρχε η λαϊκή αντίληψη πως, όταν φας σταυροκούλουρο την Πρωτομαγιά, δεν σε δαγκώνει ο γάιδαρος. Λεοντίου Ν. (1983), 193 Πολλοί Κύπριοι πίστευαν πως το σταυροκούλλουρο είχε θεραπευτικές ιδιότητες, επειδή ήταν ευλογημένο (Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ, 2003, σελ. 124-127) Χαρακτηριστικό είναι και το πιο κάτω δίστιχο: Σταυροκούλλουρον που τρώσιν οι αντζέλοι που τρώσιν τζαι οι άρωστοι τζαι βρέθουνται γιαμενοι, Κυπρή Θ., Πρωτοπαπά Κ. (2007),270.
Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες
Ασθενείς, Βρέφη, Εγκυες, Ηλικιωμένοι, Θηλάζουσες, Παιδιά, Χειρωνάκτες
Additional information & references
Χρονολογία
Συμπληρωματικά Στοιχεία
Σταυροκούλουρα σε μικρότερο μέγεθος γίνονται πολλά αυτές τις μέρες, για να προσφέρονται ως δώρα σε βαφτιστικούς και άλλους συγγενείς, να προσφέρονται σε όσους επισκέπτονται το σπίτι και ιδιαίτερα σ' αυτούς που γυρίζουν το χωριό το Μεγάλο Σάββατο για να πουν το τραγούδι της Ανάστασης, Κυπρή Θ., Πρωτοπαπά Κ. (2007) 270.
Βιβλιογραφία
Λεοντίου Νίκος (επιμ.) (1983), Άσσια. Ζωντανές μνήμες βαθιές ρίζες μηνύματα επιστροφής, Πολιτιστικός Σύνδεσμος «Η Άσσια», Λευκωσία Χ. Μιχαλοπούλου – Χαραλάμπους, Περιστερωνοπηγή. Από την Αρχαιότητα μέχρι το 1974 (Peristeronopighi de l´antiquité jusqu´ à 1974). Nicosie 1998. Κυπρή ΘΔ, Πρωτόπαπα ΚΑ. (2003) Παραδοσιακά ζυμώματα της Κύπρου. Δημοσιεύματα του κέντρου επιστημονικών ερευνών ΧVIII, Λευκωσία. Κυπρή Θ., Πρωτοπαπά Κ. (2007), 'Κυπριακά παραδοσιακά ζυμώματα', στο Φούρνοι και παραδοσιακά ζυμώματα στη Θράκη, το Αιγαίο και την Κύπρο (Πρόγραμμα 'Θράκη- Αιγαίο - Κύπρος', Θήρα 2007), 261-278.
Ερευνητής / Καταχωρητής
Ελένη Χρίστου, Δημητρίου Δήμητρα
Photographs
Attachments
More
Subject
Body
Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου και τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΔΕΣΜΗ 2008 χρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε.
Πνευματικά Δικαιώματα
© 2010 - Εικονικό Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής
GNOMON Pliroforiki (Cyprus) Ltd