Sign In
Home
Project
Vision
Goals
Benefits
Target group
Integration
Deliverables
Future plans
Publications
Logo
Partners
Research team
Partners - Researchers
Other partners
Contribution
Main supporters
Supporters
Grants
News
Connections
Sitemap
Contact
Foods
Traditional recipes
Ratio - Lunches
Production areas
Production methods
Traditional utensils and tools
Bibliography
Food museums tour
Food ads
Education
Food industries history of Cyprus
Newsletter
newsletter
Κατάλογος ενημέρωσης
Updated list 30 09 14
Updated list 30 09 14b
DIAITOLOGOI
MASS MEDIA
LIST updated 22.1014
Συνέδριο Κυπρίων Γεύσεις
ΣΥΝΕΔΡΙΟ "ΚΥΠΡΙΩΝ ΓΕΥΣΕΙΣ"
23.10.14 xls
mme2test
Schools 25 10 14
TEST3
τεστ
TEST 10 1 17
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 11 10 17
SXOLEIA MESH & TEXNIKHS
em@il
*
Τεκμήρια
Title
τσίππα,η
Η κρέμα που σχηματίζεται στην επιφάνεια του γάλακτος μετά το άρμεγμα.
Name - Origin
Functional Role
Additional information & references
Name - Origin
Κυπριακή Ονομασία Τροφίμου
Ελληνική ονομασία - Περιγραφή
κρέμα γάλακτος, καϊμάκι
Γλωσσικές Παρατηρήσεις
ΕΤΥΜ. < μεσν. τσίπα (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα τσίππα,η, 492)
Μέθοδος Εξασφάλισης
Οικιακή κτηνοτροφία
Μέθοδος Επεξεργασίας
Το γάλα που αρμεγόταν το βράδυ το έβαζαν σε ανοικτές λεκάνες, το άφηναν εκτεθειμένο στη δροσιά της νύχτας και το πρωί μάζευαν το πηχτό στρώμα που ανέβαινε στην κορυφή, την «τσίππα». Αυτή την τσίππαν την έβαζαν στη φωτιά και έπαιρναν το βούτυρο του γάλακτος, που ήταν πολύ ακριβό και εύγευστο. Αυτό το βούτυρο το χρησιμοποιούσαν στο μαγείρεμα, συνήθως για τηγάνισμα αβγών. Την τσίππα, προτού πάρουν το βούτυρο, τη χρησιμοποιούσαν για να κάμουν πίττες (τσιππόπιττες) και καττιμέρκα [καττιμέριν,το = πλακούντιο (φύλλο από ζύμη, με κρόκο αβγού και πασπαλισμένο με ζάχαρη και κανέλα), τηγανίτα αλειμμένη με μέλι] (Λεοντίου 1983, 133; Οικονομίδης 2004). Ο Ιωάννης Ιωνάς σημειώνει επίσης πως μερικοί μάζευαν την τσίππαν και αφού την έβραζαν για να λειώσει, τη φύλαγαν για να τη χρησιμοποιήσουν ως βούτυρο στα διάφορα φαγητά και παρασκευάσματα ζαχαροπλαστικής. Όταν ο βοσκός ήθελε να παρασκευάσει βούτυρο, τότε μάζευε, κάθε φορά που έβραζε το γάλα μετά το άρμεγμα, την τσίππαν, την οποία τοποθετούσε μέσα σε δοχείο. Όταν η ποσότητα της τσίππας κρινόταν ικανοποιητική, τότε έπρεπε να κτυπηθεί. Μερικές οικοκυρές χρησιμοποιούσαν απευθείας την τσίππαν για να κάνουν καττιμέρκα. Άλλες έφτιαχναν ένα άλλο είδος πίττας, τις καφουρόπιττες, με τα καφούρκα [καφούριν,το = η κρούστα που σχηματίζεται στην επιφάνεια του γάλακτος, όταν μείνει σε ανοικτό δοχείο όλο το βράδυ] που έμεναν στον πάτο της κατσαρόλας μετά το βράσιμο της τσίππας. Κάποιες άλλες γυναίκες αντικαθιστούσαν το βούτυρο με φρέσκα αναρή [αναρή,η = η μυζήθρα] που έτριβαν πάνω στο τυροσκάμνιν [τυροσκάμνιν,το = στενόμακρο σανίδι που στηρίζεται πάνω σε τέσσερα ξύλινα πόδια· στην άκρη έχει ένα μικρό αυλάκι για να τρέχει ο ορός του γάλακτος, μιας και προορίζεται για την τοποθέτηση των ταλαρκών με το τυρί μέσα]. Η διαλυμένη αναρή θεωρείτο βούτυρο (Ιωνάς 2001, 143).
Functional Role
Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων
Η τσίππα ήταν η πιο ακριβή από τις λιπαρές υλές που οι Κύπριοι παραδοσιακά χρησιμοποιούσαν στη διατροφή. Χρησιμοποιούνταν στη μαγειρική, αλλά κυρίως για την παρασκεύη εκλεκτών γλυκυσμάτων, όπως ήταν οι τσιππόπιττες, οι καφουρόπιττες και τα καττιμέρκα (αυτά που φτιάχνονταν παραδοσιακά στο χωριό Παλαίκυθρο) (Κυπριανού 1992, 70-71, 77).
Εορταστικές Περιστάσεις
Συμβολικές Χρήσεις
Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες
Additional information & references
Χρονολογία
Συμπληρωματικά Στοιχεία
Βιβλιογραφία
Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία. Ιωνάς Ι. (2001), Τα παραδοσιακά επαγγέλματα της Κύπρου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧΧΧVΙΙ, Λευκωσία. Λεοντίου Ν. (επιμ.) (1983), Άσσια. Ζωντανές μνήμες, βαθιές ρίζες, μηνύματα επιστροφής, Πολιτιστικός Σύνδεσμος «Η Άσσια», Λευκωσία. Κυπριανού Π. Χρ. (1992), «Λαογραφικά του Παλαίκυθρου», Λαογραφική Κύπρος 42 (παράρτημα), 1-101. Οικονομίδης Σ. (2004), Το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα της Κύπρου με ιδιαίτερη αναφορά στο τυρί χαλλούμι, Οργανισμός Κυπριακής Γαλακτοκομικής Βιομηχανίας, Λευκωσία.
Ερευνητής / Καταχωρητής
Ελένη Χρίστου, Δήμητρα Δημητρίου, Αντωνία Ματάλα, Τόνια Ιωακείμ, Αργυρώ Ξενοφώντος
Photographs
Attachments
More
Subject
Body
Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου και τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΔΕΣΜΗ 2008 χρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε.
Πνευματικά Δικαιώματα
© 2010 - Εικονικό Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής
GNOMON Pliroforiki (Cyprus) Ltd