Sign In
Home
Project
Vision
Goals
Benefits
Target group
Integration
Deliverables
Future plans
Publications
Logo
Partners
Research team
Partners - Researchers
Other partners
Contribution
Main supporters
Supporters
Grants
News
Connections
Sitemap
Contact
Foods
Traditional recipes
Ratio - Lunches
Production areas
Production methods
Traditional utensils and tools
Bibliography
Food museums tour
Food ads
Education
Food industries history of Cyprus
Newsletter
newsletter
Κατάλογος ενημέρωσης
Updated list 30 09 14
Updated list 30 09 14b
DIAITOLOGOI
MASS MEDIA
LIST updated 22.1014
Συνέδριο Κυπρίων Γεύσεις
ΣΥΝΕΔΡΙΟ "ΚΥΠΡΙΩΝ ΓΕΥΣΕΙΣ"
23.10.14 xls
mme2test
Schools 25 10 14
TEST3
τεστ
TEST 10 1 17
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 11 10 17
SXOLEIA MESH & TEXNIKHS
em@il
*
Τεκμήρια
Title
Σήκωσες (Μιτσερό)
Name - Origin
Functional Role
Additional information & references
Name - Origin
Κυπριακή Ονομασία Τροφίμου
Ελληνική ονομασία - Περιγραφή
Γλωσσικές Παρατηρήσεις
Μέθοδος Εξασφάλισης
Μέθοδος Επεξεργασίας
«σάτζιη» είναι ένα μεταλλικό σκεύος που μοιάζει με γουοκ. Έχει χοντρά τοιχώματα και μέγεθος περίπου 60 εκ διάμετρο και μεγαλύτερο. Έμπαινε με την κοίλη του να αγκαλιάζει τη φωτιά και έτσι μετέφερε την ίδια θερμοκρασία σε μεγάλη επιφάνεια. Με αυτό τον τρόπο, μπορούσε κανείς να ψήσει ομοιόμορφα αρκετή ποσότητα ή και μεγάλο μέγεθος ψωμιού- πίτας Ελένη Χρίστου
Functional Role
Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων
Εορταστικές Περιστάσεις
Τις σήκωσες (ονομάζονται οι 2 τελευταίες Κυριακές πριν τη νηστεία του σαρανταήμερου) μαζευόταν όλο το σόι (μέλη οικογένειας) σε ένα μεγάλο δίχωρο. Εκεί έπαιρνε ο καθένας τα φαγητά του. Μέχρι το 1940 περίπου τηρούντο οι σήκωσες της κρεοφάγου και της τυρινής. Δηλαδή κατά την πρώτη Κυριακή της κρεοφάγου έτρωγαν κρέατα, συνήθως πουλερικά και κατά την τυρινή έτρωγαν μόνο ζυμαρικά, μακαρόνια τρυπητά με το τρίμμα, ραβιόλες, τουμάτσια (λαζάνια) πουρέκκια με την αναρή και το χαλούμι τηγανιτά ή της σάτζιης («σάτζιη» είναι ένα μεταλλικό σκεύος που μοιάζει με γουοκ. Έχει χοντρά τοιχώματα και μέγεθος περίπου 60 εκ διάμετρο και μεγαλύτερο. Έμπαινε με την κοίλη του να αγκαλιάζει τη φωτιά και έτσι μετέφερε την ίδια θερμοκρασία σε μεγάλη επιφάνεια. Με αυτό τον τρόπο, μπορούσε κανείς να ψήσει ομοιόμορφα αρκετή ποσότητα ή και μεγάλο μέγεθος ψωμιού- πίτας.). Επίσης έφτιαχναν γαλότριν που το γλύκαιναν με το μέλιν του σταφυλιού (το έψιμον) γιατί η ζάχαρη ήταν δυσεύρετη Μούδουρου (200?) 14.
Συμβολικές Χρήσεις
Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες
Additional information & references
Χρονολογία
Συμπληρωματικά Στοιχεία
Σήκωσες στη Λύση: Τις Σήκωσες της Απόκριας και της Τυρινής υπήρχε το έθιμο να μαζεύονται όλοι οι συγγενείς σ’ ένα σπίτι, κυρίως στο σπίτι της νύφης όταν μια οικογένεια είχε χαρτωμένο, και να παίρνει ο καθένας τα δικά του φαγητά και τα ποτά. Την μέρα της Απόκρεω τρώγανε κρέας, γάλαν όξινο (γιαούρτι) και πιλάφι που έβαζαν μέσα σε αρνιά, τα λεγόμενα παραγεμιστά αρνιά. Σύμφωνα με το έθιμο έσφαζαν το αρνί το Σάββατο και την Κυριακή αφού το γέμιζαν με πουρκούρι, το έβαζαν στο φούρνο που άναβε μια γυναίκα σε κάθε γειτονιά. Την βδομάδα της Τυροφάγου που ακολουθούσε δεν έτρωγαν κρέας αλλά μόνο τυροκομικά προϊόντα και αλμυρικά μέχρι την Κυριακή. Την Κυριακή την νύχτα μαζεύονταν πάλι όλα τα μέλη της οικογένειας σ’ ένα σπίτι με τα φαγητά τους που ήταν όλα γαλακτερά και αλμυρικά όπως ραβιόλες, τομάτσια (λαζάνια), πιττούδες, γάλαν όξινον και μπακαλιάος. Σταδιακά καταργήθηκε η σήκωση του κρέατος και παρέμεινε μόνο η σήκωση της τυροφάγου όπου έτρωγαν κρέας και τυροκομικά προϊόντα. Έπιναν κρασί το οποίο έβαζαν μέσα σε κολότσια άφου δεν είχαν πότσες (μπουκάλια). Υπήρχε επίσης το έθιμο να κρεμάνε ένα ψημένο αυγό πάνω στον τέρτζιελον (μεγάλο κρικέλι, λεξ. Γιαγκουλλή) του διχώρου (μεγάλο δωμάτιο, λεξ.Γιαγκουλλή) το οποίο προσπαθούσαν να πιάσουν με το στόμα τους χωρίς να το αγγίξουν. Αυτές οι Σήκωσες συνεχίστηκαν μέχρι το 1950. Σ., Κ.,Ξυστούρης, σελ.136-137.
Βιβλιογραφία
Αθηνούλα Παρπέρη Μούδουρου (200?), Μιτσερό. Σ., Κ. Ξυστούρης,(1980) ,Η Κωμόπολη της Λύσης, Ιστορική, Κοινωνική, Γεωργική και Λαογραφική Επισκόπηση, Λευκωσία-Κύπρος.
Ερευνητής / Καταχωρητής
Ελένη Χρίστου, Τόνια Ιωακείμ
Photographs
Attachments
More
Subject
Body
Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου και τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΔΕΣΜΗ 2008 χρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε.
Πνευματικά Δικαιώματα
© 2010 - Εικονικό Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής
GNOMON Pliroforiki (Cyprus) Ltd