Sign In
Home
Project
Vision
Goals
Benefits
Target group
Integration
Deliverables
Future plans
Publications
Logo
Partners
Research team
Partners - Researchers
Other partners
Contribution
Main supporters
Supporters
Grants
News
Connections
Sitemap
Contact
Foods
Traditional recipes
Ratio - Lunches
Production areas
Production methods
Traditional utensils and tools
Bibliography
Food museums tour
Food ads
Education
Food industries history of Cyprus
Newsletter
newsletter
Κατάλογος ενημέρωσης
Updated list 30 09 14
Updated list 30 09 14b
DIAITOLOGOI
MASS MEDIA
LIST updated 22.1014
Συνέδριο Κυπρίων Γεύσεις
ΣΥΝΕΔΡΙΟ "ΚΥΠΡΙΩΝ ΓΕΥΣΕΙΣ"
23.10.14 xls
mme2test
Schools 25 10 14
TEST3
τεστ
TEST 10 1 17
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 11 10 17
SXOLEIA MESH & TEXNIKHS
em@il
*
Τεκμήρια
Title
βούρνα - γούρνα,η και βουρνίν,το
Σκάφη για ζύμωμα ή μπουγάδα.
Name - Usage
Additional information & references
Name - Usage
Περιγραφή Σκεύους / Εργαλείου
Η βούρνα είναι η κοινή σκάφη. Χρησιμοποιείτο για το ζύμωμα του ψωμιού. Ήταν ορθογώνια, αρκετά μεγάλη και ήταν κατασκευασμένη από κομμάτια επίπεδου ξύλου, ενωμένα μεταξύ τους. Οι νοικοκυρές όμως, εκτός από την βούρνα, είχαν και το βουρνίν. Αυτό ήταν μια σκάφη πάλι αλλά σε πιο μικρό μέγεθος. Στο βουρνίν ζύμωναν το προζύμι και το άφηναν να «μπει» ως την επόμενη μέρα που θα έκαναν τα ψωμιά. Ο λόγος που ζύμωναν το προζύμι σε πιο μικρή σκάφη και όχι στη μεγάλη είναι για να έχουν καθαρή τη σκάφη για το ζύμωμα των ψωμιών (Καρεκλά 2004, αδημοσίευτα στοιχεία). Η βούρνα, σύμφωνα με τον Ιωάννη Ερωτόκριτο, είναι η λίθινη, ακόμη και ξύλινη, σκάφη, που χρησιμοποιείται για το πότισμα ζώων και το πλύσιμο ρούχων. Το βουρνίν είναι το μικρό ξύλινο δοχείο, που χρησιμοποιείται από τους κτίστες. Μέσα σε αυτό ζυμώνεται και γύψος αναλόγως των περιστάσεων (Κυπρή 1989, λήμμα βούρνα,η, 362, λήμμα βουρνίν,το, 362). Ο Ξενοφών Π. Φαρμακίδης ερμηνεύει τη βούππα ως τη στρογγυλή ή τετράγωνη λίθινη λάρνακα, στην οποία καθαρίζουν, πλένουν οι γυναίκες τα ασπρόρουχα (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα βούρνα,η, 58). Ο Κωνσταντίνος Γ. Γιαγκουλλής αναφέρει πως πρόκειται για τη γούρνα, τη σκάφη όπου ζυμώνουν τα ψωμιά, την ποτίστρα ζώων, αλλά και μέτρο χωρητικότητας (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα βούρνα - γούρνα,η, 108).
Κυπριακή Ονομασία
Ελληνική Ονομασία
Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις
ΕΤΥΜ. μτγν. γώρνη [γώρνη,η = βαθουλή πέτρα (Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Γούρνα, 32)] < γόρνη < λατ. urna [urna = δοχείο] (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα βούρνα - γούρνα,η, 108; Πέτρου-Ποιητού 2013, λήμμα Βούρνα; Γούρνα, 32) Ο Ιωάννης Ερωτόκριτος στο Γλωσσάριό του σημειώνει πως βούρνα είναι η γούρνα κατ' αναγραμματισμό από το γρούνα, η γρώνη. Πρβλ. συγγενή λατ. urna, αγγλ. urn, γαλλ. urne, τα οποία σημαίνουν υδρία, σκάφη, λεκάνη, κάλπη και λάρνακα για τα σώματα των νεκρών, δηλαδή σαρκοφάγος (Κυπρή 1989, λημμα βούρνα,η, 362). Ο Φαρμακίδης στο Γλωσσάριό του στο λήμμα βούρνα,η προσθέτει πως το υποκοριστικό της λέξης είναι το βουρνίν και η βουρνούδα, η οποία ως επί το πλείστον χρησιμοποιείτο για την εναποθέτηση της πολτώδους από πίτουρα τροφής των χοίρων (Κυπρή 1983 [2003²], λήμμα βούρνα,η, 58).
Τρόπος Χρήσης
Παρασκευή Τροφίμων
Additional information & references
Χρονολογία Χρήσης
Συμπληρωματικά Στοιχεία
** Επισυνάπτονται αινίγματα για τη βούρνα, τα οποία κατέγραψε ο ερευνητής Αδάμος Κατσαντώνης.
Βιβλιογραφικές Αναφορές
Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία. Καρεκλά Κ. (2004), Παραδοσιακή οικοσκευή και διατροφή του χωριού Βατυλή (αδημοσίευτα στοιχεία). Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία. Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1989), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Γ΄, Γλωσσάριον Ιωάννου Ερωτοκρίτου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XIV, Λευκωσία. Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.
Ερευνητής / Καταχωρητής
Στάλω Λαζάρου, Αργυρώ Ξενοφώντος, Τόνια Ιωακείμ
Photographs
Attachments
One record found.
1
Title
Αινίγματα για τη βούρνα
More
Subject
Body
Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου και τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΔΕΣΜΗ 2008 χρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε.
Πνευματικά Δικαιώματα
© 2010 - Εικονικό Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής
GNOMON Pliroforiki (Cyprus) Ltd