Sign In
Home
Project
Vision
Goals
Benefits
Target group
Integration
Deliverables
Future plans
Publications
Logo
Partners
Research team
Partners - Researchers
Other partners
Contribution
Main supporters
Supporters
Grants
News
Connections
Sitemap
Contact
Foods
Traditional recipes
Ratio - Lunches
Production areas
Production methods
Traditional utensils and tools
Bibliography
Food museums tour
Food ads
Education
Food industries history of Cyprus
Newsletter
newsletter
Κατάλογος ενημέρωσης
Updated list 30 09 14
Updated list 30 09 14b
DIAITOLOGOI
MASS MEDIA
LIST updated 22.1014
Συνέδριο Κυπρίων Γεύσεις
ΣΥΝΕΔΡΙΟ "ΚΥΠΡΙΩΝ ΓΕΥΣΕΙΣ"
23.10.14 xls
mme2test
Schools 25 10 14
TEST3
τεστ
TEST 10 1 17
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 11 10 17
SXOLEIA MESH & TEXNIKHS
em@il
*
Τεκμήρια
Title
πουρέκκια,τα
Τα μπουρέκια.
Name - Origin
Functional Role
Additional information & references
Name - Origin
Κυπριακή Ονομασία Τροφίμου
Ελληνική ονομασία - Περιγραφή
Τα μπουρέκια είναι επαναστρεφόμενα φύλλα ζύμης με γέμιση από διάφορα είδη τυριού, κιμά (Πέτρου-Ποιητού 2013, Μπουρέκι, 99) και αγριόχορτων.
Γλωσσικές Παρατηρήσεις
ΕΤΥΜ. < τουρκ. börek (Γιαγκουλλής 2014, λήμμα πουρέκκιν,το, 439), που σημαίνει γυριστός (Πέτρου-Ποιητού 2013, Πουρέκι,99) < αραβ. buraq (Πέτρου-Ποιητού 2013, Πουρέκι,99)
Μέθοδος Εξασφάλισης
Άλλο
Μέθοδος Επεξεργασίας
Τα πουρέκκια είχαν μικρό σχήμα και για τη παρασκευή τους οι νοικοκυρές άνοιγαν φύλλο ζύμης που μέσα έβαζαν γέμιση και τα ξανάκλειναν διπλώνοντας το φύλλο. Η γέμιση ήταν διαφόρων ειδών με χαλλούμιν [χαλλούμιν,το = είδος κυπριακού λευκού και αλατισμένου τυριού], αναρή [αναρή (η) = η μυζήθρα], κιμά, χόρτα, μανιτάρια, κόκκινο κολοκύθι (Κυπρή - Πρωτόπαπα 2003, 248). ** Για τη συνταγή των πουρεκκιών, βλ. τα εξής λήμματα στην κατηγορία Παραδοσιακές Συνταγές: πουρέκκια με αναρήν,τα; πουρέκκια με αρκοσπάναχα και άλλα χόρτα,τα; πουρέκκια με κρέμα,τα; πουρέκκια με μανιτάρκα,τα; πουρέκκια με στρουθούδκια,τα; πουρέκκια με χαλουβάν,τα; πουρέκκια με χαλλούμιν (χελλίμπουρι) στη σάτζ̆ην,τα; πουρέκκια με χαλλούμιν στο τηγάνι,τα.
Functional Role
Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων
Τα πουρέκκια είχαν μικρό σχήμα και ψήνονταν είτε στη σάτζ̆ην [σάτζ̆η,η = μαγειρικό σκεύος, πήλινος αβαθής δίσκος με δυο λαβές ή μεταλλική πλάκα πάνω στην οποία έψηναν πίτες] είτε τηγανίζονταν. Τα πουρέκκια με αναρήν περιείχαν αναρή, κανέλα και ζάχαρη και είτε τηγανίζονταν είτε ψήνονταν στη σάτζ̆ην, αφού τα άλειφαν με λάδι ή με τσίππαν [τσίππα,η = κρέμα γάλακτος]. Τα πουρέκκια με χαλλούμιν ονομάζονταν και χαλλουμέτινα και ήταν αλμυρά. Για τη γέμιση των χαλλουμέτινων οι νοικοκυρές αναμίγνυαν τριμμένο χαλλούμιν με τσιγαρισμένο κρεμμύδι ή κόλιανδρο. Άλλες φορές στη γέμιση έβαζαν και αβγό και τότε τα μπουρέκια ονομάζονταν χελλίμπουρι ή χελλίμπουρεϊ. Τα χαλλουμέτινα ψήνονταν επίσης στη σάτζ̆η όπως τα μπουρέκια με αναρή, αλλά και τηγανίζονταν. Στα χωριά Νικήτα [Νικήτας,ο = κατεχόμενη κοινότητα της επαρχίας Λευκωσίας], Κωμα του Γιαλού [Κώμα του Γιαλού, η = κατεχόμενη κοινότητα της επαρχίας Αμμοχώστου], Μια Μηλιά [Μια Μηλιά,η = κατεχόμενη κοινότητα της επαρχίας Λευκωσίας], συνήθιζαν να παρασκευάζουν μπουρέκια με κιμά από χοιρινό κρέας. Στο χωρίο Κώμα του Γιαλού τον κιμά τον φούσκωναν σε κρασί, ξίδι, κόλιανδρο για 6 έως 8 ημέρες, στη συνέχεια τον τσιγάριζαν και γέμιζαν τα μπουρέκια. Τα μπουρέκια με κιμά είτε ψήνονταν στη σάτζ̆ην είτε τηγανίζονταν. Άλλοτε οι νοικοκυρές παρασκεύαζαν μπουρέκια με άγρια χόρτα, μανιτάρια και κόκκινη κολοκύθα. Τα μπουρέκια αυτά συνηθίζονταν σε περιόδους νηστείας. Οι γυναίκες τσιγάριζαν άγρια χόρτα όπως αγριοσπάνακα, στρουθκιά, ξινιατούς [ξινιάτος,ο = το αγριοπάλαθο], μανιτάρια και κόκκινη κολοκύθα, πρόσθεταν πλιγούρι και μυρωδιές και γέμιζαν τα μπουρέκια. Τα μπουρέκια αυτά είτε ψήνονταν στη σάτζ̆ην ή στη νισκιάν [νισκιά,η = η εστία] είτε τηγανίζονταν (Κυπρή - Πρωτόπαπα 2003, 248-250, 258).
Εορταστικές Περιστάσεις
Τα πουρέκκια με αναρήν και χαλλούμιν παρασκευάζονταν τις Σήκωσες, την Εβδομάδα της Τυροφάγου, ενώ τα πουρέκκια με κιμά παρασκευάζονταν τις Σήκωσες, την Εβδομάδα της Κρεατοφάγου (Κυπρή - Πρωτόπαπα 2003, 120). Τα πουρέκκια με άγρια χόρτα συνηθίζονταν τη περίοδο της νηστείας (Κυπρή - Πρωτόπαπα 2003, 121).
Συμβολικές Χρήσεις
Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες
Ηλικιωμένοι, Θηλάζουσες, Παιδιά, Χειρωνάκτες
Additional information & references
Χρονολογία
Συμπληρωματικά Στοιχεία
Η σάτζ̆η ή το σάτζ̆ιν είναι ένα ελαφρά κοίλο μεταλλικό σκεύος που τοποθετείται στη φωτιά είτε με τη κοιλότητα προς τα πάνω είτε προς τα κάτω. Για το ψήσιμο δεν είναι απαραίτητη η χρήση λαδιού. Η νισκιά είναι η εστία. Αφού καθαρίσουν την εστία από τη στάχτη τοποθετούν τη πίτα πάνω, τη σκεπάζουν με άλλο σκεύος και από πάνω βάζουν κάρβουνα.
Βιβλιογραφία
Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2014), Θησαυρός της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικός, Ετυμολογικός, Φρασεολογικός και Ονοματολογικός, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,74, Λευκωσία. Κυπρή Θ. - Πρωτοπαπά Κ. Α. (2003), Παραδοσιακά ζυμώματα της Κύπρου. Η χρήση και η σημασία τους στην εθιμική ζωή, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧVIII, Λευκωσία. Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία. Πηγή φωτογραφίας: «Πουρέκκια με αναρήν και χαλλούμιν» (Δημητρίου Δήμητρα, 2010)
Ερευνητής / Καταχωρητής
Δήμητρα Δημητρίου, Αργυρώ Ξενοφώντος
Photographs
Attachments
More
Subject
Body
Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου και τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΔΕΣΜΗ 2008 χρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε.
Πνευματικά Δικαιώματα
© 2010 - Εικονικό Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής
GNOMON Pliroforiki (Cyprus) Ltd