Sign In
Home
Project
Vision
Goals
Benefits
Target group
Integration
Deliverables
Future plans
Publications
Logo
Partners
Research team
Partners - Researchers
Other partners
Contribution
Main supporters
Supporters
Grants
News
Connections
Sitemap
Contact
Foods
Traditional recipes
Ratio - Lunches
Production areas
Production methods
Traditional utensils and tools
Bibliography
Food museums tour
Food ads
Education
Food industries history of Cyprus
Newsletter
newsletter
Κατάλογος ενημέρωσης
Updated list 30 09 14
Updated list 30 09 14b
DIAITOLOGOI
MASS MEDIA
LIST updated 22.1014
Συνέδριο Κυπρίων Γεύσεις
ΣΥΝΕΔΡΙΟ "ΚΥΠΡΙΩΝ ΓΕΥΣΕΙΣ"
23.10.14 xls
mme2test
Schools 25 10 14
TEST3
τεστ
TEST 10 1 17
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 11 10 17
SXOLEIA MESH & TEXNIKHS
em@il
*
Τεκμήρια
Title
νερόμυλοι για τα χαρούπια και το βαμβάκι,οι
Location Description
Additional information & references
Location Description
Περιγραφή Χώρου Παρασκευής και Διάθεσης
Στις περιοχές όπου υπήρχε πολύ νερό, οι νερόμυλοι δεν έκαναν μόνο την άλεση δημητριακών αλλά και τον καθαρισμό του μαγλουτζ̆ιού [βαμβακιού], αφαιρώντας την κοκκόνα [τα κουκούτσια], το άλεσμα των χαρουπιών για την παραγωγή του έψημου [χαρουπόμελου], το χοντρόκκομα των κακόψητων κουκιών που θα μετατρέπονταν σε ζωοτροφή και σε κάποιες περιπτώσεις το άλεσμα του χοντρού άλατος. Σ’ αυτούς γινόταν, όπως και στους άλλους μύλους, το χοντρό άλεσμα για το πουρκούριν [το πνιγούρι], ύστερα από καθαρισμό, πλύση, βράσιμο σε νερό και στέγνωμα του σιταριού. Μερικοί μυλωνάδες εγκατέστησαν κατά τα μέσα του 20ού αιώνα και παμπακομηχανές [βαμβακομηχανές] μέσα στους μύλους. Η κινητήριος δύναμη του νερού χρησιμοποιήθηκε για να κινεί και τα σίδερα με τα οποία υποχρεώνονταν οι σπόροι του βαμβακιού να αφαιρούνται. Οι παμπακομηχανές κινούνταν με κολάνι [ιμάντα] που έπιανε πάνω στον τροχαλία σώπαχα, δηλαδή χωρίς μετατροπή που θα εμπόδιζε τον μύλο να αλέθει δημητρικά, όποτε ο μυλωνάς σταματούσε την παμπακομηχανή και έβαζε μπροστά το μύλο. Το βαμβάκι μεταφερόταν στον μύλο μετά το ξεμπουμπούκιασμα, δηλαδή την αφαίρεση των καρυδιών, και την έκθεσή του στον καυτερό ήλιο για αφαίρεση κάθε ίχνους υγρασίας. Ο μηχανισμός που προσαρμοζόταν πάνω στον μύλο δεν ήταν ο ίδιος με τα χειροκίνητα δουλάπια του ξικοκκονίσματος. Υπήρχε αβάτζη [μεγάλο ξύλινο χωνί], την οποία τροφοδοτούσε συνεχώς ένας εργάτης με βαμβάκι. Το βαμβάκι μεταφερόταν σε μαχαίρια [είδος εμπλεκόμενων χτενιών], που κινούνταν πάνω-κάτω, υποχρεώνοντας τα κουκούτσια να πέφτουν προς τα κάτω και να συσσωρεύονται (Ιωνάς 2001, 199-200).
Κυπριακή Ονομασία
Ελληνική Ονομασία
Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις
Additional information & references
Χρονολογία
Συμπληρωματικά Στοιχεία
Το βαμβάκι που έβγαινε από τη μηχανή μπορούσε, όπως και αυτό που έβγαινε από το δουλάππιν, να χρησιμοποιηθεί για την ύφανση από τις νοικοκυρές ή να πωληθεί για να διατεθεί σαν πρώτη ύλη από τους παπλωματάδες. Μετά τον καθαρισμό του, το βαμβάκι έμπαινε σε σακιά και μπορούσε να μεταφερθεί, είτε στα σπίτια των παραγωγών, είτε στους εμπόρους. Σε σακιά έμπαιναν και τα κουκούτσια για να μεταφερθούν και αυτά στα υποστατικά του παραγωγού και να χρησιμοποιηθούν σαν σπόρος για την επόμενη σοδειά. Τον παμπακόσπορο τον χρησιμοποιούσαν επίσης για την εξαγωγή αναλώσιμου λαδιού και ως κότσισμαν, δηλαδή, θρεπτική τροφή που πρόσθεταν στο άχυρο των βοδιών στη θέση του ροδιού. Θεωρούσαν το βαμβάκι σύμβολο πολυκαρπίας και ευτυχίας και γι’ αυτό παλιά, στους γάμους, όταν ο ιερέας έψαλλε το «Ησαΐα χόρευε», ήταν συνήθεια να ραίνουν τους νεόνυμφους με παμπακόσπορο αντί με σιτάρι ή ρύζι όπως σήμερα (Ιωνάς 2001, 200).
Βιβλιογραφία
Ιωνάς Ι. (2001), Τα παραδοσιακά επαγγέλματα της Κύπρου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧΧΧVΙΙ, Λευκωσία.
Ερευνητής / Καταχωρητής
Τόνια Ιωακείμ, Αργυρώ Ξενοφώντος
Photographs
Attachments
More
Subject
Body
Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου και τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΔΕΣΜΗ 2008 χρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε.
Πνευματικά Δικαιώματα
© 2010 - Εικονικό Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής
GNOMON Pliroforiki (Cyprus) Ltd