Sign In
Home
Project
Vision
Goals
Benefits
Target group
Integration
Deliverables
Future plans
Publications
Logo
Partners
Research team
Partners - Researchers
Other partners
Contribution
Main supporters
Supporters
Grants
News
Connections
Sitemap
Contact
Foods
Traditional recipes
Ratio - Lunches
Production areas
Production methods
Traditional utensils and tools
Bibliography
Food museums tour
Food ads
Education
Food industries history of Cyprus
Newsletter
newsletter
Κατάλογος ενημέρωσης
Updated list 30 09 14
Updated list 30 09 14b
DIAITOLOGOI
MASS MEDIA
LIST updated 22.1014
Συνέδριο Κυπρίων Γεύσεις
ΣΥΝΕΔΡΙΟ "ΚΥΠΡΙΩΝ ΓΕΥΣΕΙΣ"
23.10.14 xls
mme2test
Schools 25 10 14
TEST3
τεστ
TEST 10 1 17
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 11 10 17
SXOLEIA MESH & TEXNIKHS
em@il
*
Τεκμήρια
Title
αρβάλισμαν,το
Το κοσκίνισμα του καρπού μετά το ανέμισμα.
Description
Additional information & references
Description
Περιγραφή τεχνικής
Αρβάλισμαν ήταν το κοσκίνισμα του καρπού μετά το ανέμισμα. Χρησιμοποιούνταν κόσκινα με τρύπες ειδικού μεγέθους, ούτως ώστε κατά το κοσκίνισμα να περνούν από τις τρύπες και να πέφτουν τα χώματα, οι μικρές πέτρες και οι σπόροι ζιζανίων που είχαν παραμείνει μέσα στον καρπό μετά το ανέμισμα. Το αρβάλισμαν το έκαναν οι γυναίκες, οι οποίες χρησιμοποιούσαν αρβάλια [κόσκινα] με τρύπες ανάλογες με το μέγεθος του εκάστοτε καρπού. Όταν το βερκίν καθάριζε τελειωτικά, τότε προσερχόταν ο υπάλληλος της διοίκησης για τη φορολογία, ο κορτζής ή σπαρσής, με ειδική ξύλινη σφραγίδα και το στάμπωνε [στάμπαρε]. Έτσι, κανείς δεν μπορούσε να πάρει οποιαδήποτε ποσότητα από τον σωρό του καρπού, προτού γίνει ο υπολογισμός της δεκάτης. Ένα μέρος θα έπαιρναν και τα μυρμήγκια και η αναμονή για τον υπολογισμό της δεκάτης μπορούσε ν’ αποβεί και πραγματικά μοιραία για τον παραγωγό αν υπήρχε νεροποντή. «Το σιτάρι το αρβαλίζουμε και το κάνουμε βουνάρι, το σπρώχνει ο νοικοκύρης με το ξυλόφκυαρο, το φέρνει με την μύτη του ξυλόφκυαρου (ανάποδα το ξυλόφκυαρο), του χτυπά ένα γύρο και μέσα γίνεται το σταύρωμα του σωρού» (Ιωνάς 2001, 59).
Κυπριακή Ονομασία
Ελληνική ονομασία
Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις
ΕΤΥΜ. < αρβαλίζω + κατάλ. –μαν [κοσκινίζω με αρβάλιν] (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα αρβάλισμαν,το, και λήμμα αρβαλίζω - γαρβελίζω, 74)
Μέθοδος Επεξεργασίας
Γεωργική / Αλιεία/ Κτηνοτροφία
Additional information & references
Χρονολογία χρήσης
Συμπληρωματικά Στοιχεία
Ο Αντρέας Σταυρή Ορφανού (Αγία Μαρίνα Κυθρέας, Λαογραφικό Αρχείο, Τ. 492/5, Χφ. 135, 90) αναφέρει: «Πριν ν’ αρκινέψουμεν επιάνναμεν μιαν πέτραν πιττακούραν τζι’ εκάμναμεν σταυρόν πάνω. Την πέτραν τζείνην ο γεωργός την έριχνε που το μέτωπό του τζι’ έππεφτεν χαμαί. Τζειαμαί που 'σσεν να ππέσει να σταθείς τζαι ν’ αρκινίσεις το αρβάλισμαν. Αυτό το έκαμνεν για ευλογίαν. Αρβαλίζαμεν το καθαρόν σιτάριν που πάνω στην βέρκαν. Πάνω στον σωρόν εκάμναμεν γυρόν σαν δεκατείαν. Εβάλλαμέν το στην τρουλλήν, εττακουρούσαμεν του που πάνω με το ξυλίφκυαρον τζι’ εκάμναμεν σταυρούς. Τζαί ποτζιεί επιάνναμέν το τζι’ επαρπούσαμεν τζαι κάθε λλίον τόπον εκάμναμεν σταυρόν τζαι εδιούσαμεν του γυρόν. Το φτυάριν εμπήαμέν το στο πλευρόν αξινόστραφα με τον νούρον πάνω στο σιτάριν για το κακκόν αμμάτιν» (Ιωνάς 2001, 59). Έθιμο: «Όταν το σταυρώνουμεν, το σταυρώνουμεν πάντα δεξιά. Όταν τελειώσει το σταύρωμα, θα γυρίσουμε το φτυάρι -κανονικά όχι ανάποδα- και θα βουλώσουμε το βουνάρι με σταυρό πρώτα στην κορυφή και ύστερα στην άκρα του κύκλου που έχουμε κάμει, στο σημείο που αρχίσαμε. Πρώτα στην κορυφή και ύστερα στο Α βουλλώνεται με σταυρό. Μετά παίρνει ο νοικοκύρης κοκκόνια στη φούχτα του και τα προσκυνά τρεις φορές και λέει: Σσίλια μόδκια, φτωχούς τζαι καλοήρους χώρκα, τζι όσον είχαν κκισμέττιν, τζαι του χρόνου εφτάδιπλον» (Ιωνάς 2001, 59).
Βιβλιογραφικές αναφορές
Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία. Ιωνάς Ι. (2001), Τα παραδοσιακά επαγγέλματα της Κύπρου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧΧΧVΙΙ, Λευκωσία.
Ερευνητής / Καταχωρητής
Τόνια Ιωακείμ, Αργυρώ Ξενοφώντος
Photographs
Attachments
More
Subject
Body
Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου και τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΔΕΣΜΗ 2008 χρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε.
Πνευματικά Δικαιώματα
© 2010 - Εικονικό Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής
GNOMON Pliroforiki (Cyprus) Ltd