Τεκμήρια

Title
γαλατοπούρεκκον,το

Αγαπημένο σιροπιαστό γλυκό ταψιού, με φύλλα μπακλαβά και κρέμα στο κέντρο. Απαντάται επίσης και σε άλλες κουζίνες της Ανατολικής Μεσογείου, απ' όπου και υιοθετήθηκε στην Κύπρο στα νεότερα χρόνια.

«Γαλακτομπούρεκο» <br/> Πηγή: Badseed, https://en.wikipedia.org/wiki/Galaktoboureko#/media/File:Galaktoboureko.jpg

Name - Recipe
Functional Role
Additional information & references

Name - Recipe

Κυπριακή Ονομασία Εδέσματος

Ελληνική Ονομασία - Περιγραφή

γαλακτομπούρεκο

Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις

Υλικά Συνταγής

Για την κρέμα:
1 λίτρο φρέσκο γάλα
1 φλιτζάνι τσαγιού σιμιγδάλι ψιλό
5 αβγά
1½ φλιτζάνι τσαγιού ζάχαρη
2 κουτάκια βανίλια σε σκόνη
1 κουτάλι σούπας παγωμένο αγελαδινό βούτυρο

Για τα φύλλα:
500 γρ. φύλλα κρούστας λεπτά (για ζαχαροπλαστική)
1 φλιτζάνι τσαγιού λιωμένο βούτυρο για το άλειμμα

Για το σιρόπι:
500 γραμμάρια ζάχαρη
300 χιλιοστόλιτρα (ml) νερό
χυμός από ½ λεμόνι
1 ξυλάκι κανέλας

Εκτέλεση Συνταγής

Για το σιρόπι:
Βάζουμε όλα τα υλικά σε μια κατσαρόλα και βράζουμε για 12΄-15΄ (αρχίζουμε να μετράμε τον χρόνο από τη στιγμή που θα πάρουν βράση). 
Κατεβάζουμε την κατσαρόλα από τη φωτιά, περνάμε το σιρόπι από σουρωτήρι και το αφήνουμε να κρυώσει εντελώς.

Για την κρέμα: 
Ζεσταίνουμε το γάλα σε μια κατσαρόλα, σε μέτρια φωτιά, προσέχοντας να μην κάψει και αφρίσει.
Προσθέτουμε πασπαλιστά (σιγά-σιγά και γύρω-γύρω στην επιφάνεια) το σιμιγδάλι, ανακατεύοντας με σύρμα για να μην κολλήσει το μείγμα μας.
Σιγοβράζουμε το μείγμα για περίπου 5΄, ανακατεύοντας διαρκώς μέχρι να πήξει. Κατεβάζουμε από τη φωτιά.
Σε ένα μεγάλο μπολ χτυπάμε με το μίξερ τα αβγά με τη ζάχαρη και τη βανίλια, μέχρι να φτιάξουμε ένα ανοιχτόχρωμο και αφράτο μείγμα.
Προσθέτουμε το πηχτό μείγμα γάλακτος-σιμιγδαλιού και ανακατεύουμε καλά, μέχρι να σχηματιστεί ένα ενιαίο και πυκνό μείγμα κρέμας.
Καρφώνουμε σε ένα πιρούνι το παγωμένο βούτυρο και αλείφουμε την επιφάνεια της ζεστής κρέμας. Το βούτυρο θα λιώσει αργά σχηματίζοντας μια προστατευτική λιπαρή στρώση στην κρέμα, ώστε να μη σχηματιστεί πέτσα.
Σκεπάζουμε το μπολ με διάφανη μεμβράνη και το αφήνουμε στην άκρη, μέχρι να κρυώσει λίγο η κρέμα.

Παρασκευή του γαλακτομπούρεκου: 
Αλείφουμε ένα ορθογώνιο και βαθύ ταψί με λίγο από το λιωμένο βούτυρο και στρώνουμε εκεί τα μισά φύλλα, βουτυρωμένα καλά ένα-ένα.
Αφήνουμε τις άκρες των φύλλων να εξέχουν από τα χείλη του ταψιού.
Προθερμαίνουμε τον φούρνο σε μέτρια θερμοκρασία.
Ανακατεύουμε την κρέμα με σύρμα, για να διαλυθούν τυχόν κόμποι και να γίνει λεία, και την αδειάζουμε στο ταψί, στα βουτυρωμένα φύλλα.
Ισιώνουμε την επιφάνεια της κρέμας με μια σπάτουλα.
Γυρίζουμε προς τα μέσα τις άκρες των φύλλων που εξέχουν, σκεπάζοντας την περιφέρεια της κρέμας.
Κόβουμε τα υπόλοιπα φύλλα στις διαστάσεις του ταψιού, τα βουτυρώνουμε και αυτά ένα-ένα και σκεπάζουμε την κρέμα.
Αλείφουμε με βούτυρο την επιφάνεια του γλυκού και το κόβουμε προσεκτικά σε καρεδάκια (ρόμβους). Το ψήνουμε για 1 ώρα περίπου, μέχρι να ροδίσουν τα φύλλα.
Βγάζουμε το γαλακτομπούρεκο από τον φούρνο και, όσο είναι καυτό, το περιχύνουμε με το κρύο σιρόπι (Μαρτυρία: Μύρια Αντωνίου, στο Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής 2014, Μαγειρεύω Κυπριακά 2013-2014, αδημοσίευτα στοιχεία).

Μέθοδος Μαγειρέματος

βράσιμο
ψήσιμο σε φούρνο

Σχόλια Συνταγής

Σερβίρουμε το γαλακτομπούρεκο χλιαρό ή κρύο (Μαρτυρία: Μύρια Αντωνίου, στο Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής 2014, Μαγειρεύω Κυπριακά 2013-2014, αδημοσίευτα στοιχεία). 

Παλαιότερα για τη παρασκευή των γαλατοπούρεκκων οι νοικοκυρές άνοιγαν φύλλα από ζυμάρι, τα άλειφαν με τσίππα γάλακτος (κρέμα, βούτυρο γάλακτος), τοποθετούσαν τα μισά στο ταψί και άπλωναν πάνω κρέμα από γάλα και αβγά. Τη σκέπαζαν με τα υπόλοιπα φύλλα. Το γαλατοπούρεκκον ψηνόταν στον φούρνο και σερβιριζόταν με σιρόπι (Κυπρή - Πρωτόπαπα 2003).

Functional Role

Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων

Εορταστικές Περιστάσεις

Συνηθιζόταν τις μέρες που δεν νήστευαν, και την εβδομάδα της Τυροφάγου (Κυπρή - Πρωτόπαπα 2003).

Συμβολικές Χρήσεις

Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες

Additional information & references

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

** Για το γαλατοπούρεκκον, βλ. και το αντίστοιχο λήμμα στην κατηγορία Τρόφιμα.

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Κυπρή Θ. - Πρωτοπαπά Κ. Α. (2003), Παραδοσιακά ζυμώματα της Κύπρου. Η χρήση και η σημασία τους στην εθιμική ζωή, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧVIII, Λευκωσία.

Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής (2014), Μαγειρεύω Κυπριακά 2013-2014, Χατζηττοφή Π. (επιμ.) (αδημοσίευτα στοιχεία).


Πηγή φωτογραφίας: 

«Γαλακτομπούρεκο» (Badseed, https://en.wikipedia.org/wiki/Galaktoboureko#/media/File:Galaktoboureko.jpg)

Ερευνητής / Καταχωρητής

Πετρούλα Χατζηττοφή, Αργυρώ Ξενοφώντος

Photographs

Foods

Traditional recipes

Ratio - Lunches

Production areas

Production methods

Traditional utensils and tools

Bibliography

Food museums tour

Food ads

Education

Food industries history of Cyprus

Title
γαλατοπούρεκκον,το

Photographs

Attachments

Title γαλατοπούρεκκον,το

Photographs

Attachments

Title
γαλατοπούρεκκον,το