Τεκμήρια

Title
Παστελλάκι φιστικιού

Παραδοσιακό γλυκό από αγνά και θρεπτικά υλικά της κυπριακής κουζίνας. Το παστελλάκι ήταν ένα από τα χαρακτηριστικά εδέσματα που αγοράζονταν από τις υπαίθριες αγορές των πανηγυριών.

Παστελλάκι φιστικιού (Μαγειρεύω Κυπριακά 2015). <br/> © Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής.

Name - Recipe
Functional Role
Additional information & references

Name - Recipe

Κυπριακή Ονομασία Εδέσματος

Ελληνική Ονομασία - Περιγραφή

Παστέλι φιστικιού.

Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις

Υλικά Συνταγής

Εκδοχή Α΄
2 φλιτζάνια σησάμι
2 φλιτζάνια φιστίκια
1 φλιτζάνι του καφέ ζάχαρη
2 κουταλιές της σούπας μέλι
2 κουταλιές της σούπας άσπρο ξίδι

Εκδοχή Β΄
Ξηροί καρποί φιστικιού χωρίς φλούδα
Σησάμι
1 κουταλιά μέλι 
1 ποτήρι ζάχαρη άσπρη

Εκτέλεση Συνταγής

Εκδοχή Α΄
Καβουρδίζουμε ("κασσιανίζουμε") τα φιστίκια στον φούρνο, τα βάζουμε μετά στο μίξερ και τα κτυπούμε με το εξάρτημα για το κτύπημα των αυγών έτσι ώστε να φύγει η φλούδα τους. Για να φύγει εντελώς η φλούδα τους παίρνουμε ένα πιστολάκι για τα μαλλιά και τους φυσούμε αέρα (έξω από το σπίτι).
Έχουμε ήδη καβουρδίσει στο φούρνο το σησάμι, για να πάρει, όπως και τα φιστίκια, ένα ροδαλό χρώμα χωρίς να μαυρίσει. 
Βάζουμε το μέλι σε αντικολλητική κατσαρόλα μαζί με τη ζάχαρη και το ξίδι. 
Όταν διαλυθούν και γίνουν ένα σώμα όλα, προσθέτουμε τα καβουρδισμένα φιστίκια και το σησάμι σε αυτό το μείγμα και τα ανακατεύουμε συνεχώς για 8 λεπτά με το ξύλινο κουτάλι. 
Αφού το ανακατώσουμε, βουτυρώνουμε ελαφρά με φυτικό βούτυρο ένα πλαστικό ταψί και απλώνουμε το μείγμα έτσι ώστε να έχει το ίδιο πλάτος παντού. 
Τότε βουτυρώνουμε και τον πλάστη ("μαδράτζι") μας και κάνουμε επίπεδο το μείγμα μέσα στο ταψί, και γίνεται έτσι μια ομοιόμορφη πλάκα. Μετά βάζουμε χάρακα, βουτυρώνουμε και το μαχαίρι μας ή τον τροχό που κόβουμε την πίτσα και το κόβουμε τετράγωνα. Το βουτύρωμα είναι βασικό.
(Στέλλα Μαλλούππα)

Εκδοχή Β΄
Βάζουμε το μέλι και τη ζάχαρη σε κατσαρόλα να καβουρδιστούν να γίνουν καραμελέ. 
Ρίχνουμε τους καβουρδισμένους καρπούς του φιστικιού και το σησάμι. 
Τα ανακατεύουμε και μετά απλώνουμε το παστελάκι σε μια κόλλα (φύλλο αντικολλητικό) για να κρυώσει.
Το κόβουμε σε όποιο σχήμα θέλουμε. 
(Χαραλάμπους 2006, 304)

Μέθοδος Μαγειρέματος

Καβούρδισμα σε φούρνο.
Δέσιμο με μέλι και ζάχαρη.

Σχόλια Συνταγής

Για το καβούρδισμα, αν έχουμε φούρνο - ξυλόφουρνο - τον θερμαίνουμε ("πυρώνουμε") καλά, βάζουμε τα φιστίκια και το σησάμι και τα ανακατεύουμε συνεχώς για να τα φέρουμε στο χρώμα που θέλουμε. Αυτό γίνεται για μεγάλες ποσότητες.

Το παστελλάκι φυλάσσεται σε δροσερό μέρος και μακριά από έντομα, σε γυάλινο ή stainless steel δοχείο, και σε χώρο που δεν θα έχει μυρωδιές. Το καλοκαίρι χαλά ("ταγγεύει").
(Στέλλα Μαλλούππα)

Functional Role

Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων

Το παστελλάκι χρησιμοποιείται σήμερα και στη διαιτολογία για να αποτρέπει αυτόν που κάνει δίαιτα να τρώει πολλή ζάχαρη. Του κόβει την όρεξη για περαιτέρω γλυκό.

Εορταστικές Περιστάσεις

Το πωλούσαν ιδιαίτερα στα πανηγύρια.

Συμβολικές Χρήσεις

Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες

Additional information & references

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Χαραλάμπους, Π. (2006). Επτακώμη: από τα πανάρχαια χρόνια μέχρι σήμερα, Λάρνακα.

Προφορική μαρτυρία:
Στέλλα Μαλλούππα. Καταγραφή: Στέφανη Χρίστου.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Στέφανη Χρίστου, Ελένη Χρίστου / Πετρούλα Χατζηττοφή

Photographs

Foods

Traditional recipes

Ratio - Lunches

Production areas

Production methods

Traditional utensils and tools

Bibliography

Food museums tour

Food ads

Education

Food industries history of Cyprus

Title
Παστελλάκι φιστικιού

Photographs

Attachments

Title Παστελλάκι φιστικιού

Photographs

Attachments

Title
Παστελλάκι φιστικιού