Τεκμήρια

Title
Χαλλούμι (γαστρονομικός χάρτης)

Το Χαλλούμι (φρέσκο ή ώριμο) είναι τυρί το οποίο παρασκευάζεται από γάλα πρόβειο ή αιγινό ή μίγμα αυτών με αγελαδινό γάλα ή χωρίς αυτό.

Γαστρονομικός Χάρτης Κύπρου: Άδεια δημοσίευσης από Υπ. Γεωργίας.

Χαλλούμι, κομμένο σε φέττες. <br/> Πηγή: ©Στάλω Λαζάρου.

Name - Origin
Functional Role
Additional information & references

Name - Origin

Κυπριακή Ονομασία Τροφίμου

Ελληνική ονομασία - Περιγραφή

Το Χαλλούμι (φρέσκο ή ώριμο) είναι τυρί το οποίο παρασκευάζεται από γάλα πρόβειο ή αιγινό ή μίγμα αυτών με αγελαδινό γάλα ή χωρίς αυτό.

Γλωσσικές Παρατηρήσεις

Σήμερα αρκετές οικογένειες της Κύπρου έχουν το επώνυμο “Χαλλούμας”, “Χαλλουμά”, “Χαλλουμάκης”, “Χαλλουμής”.

Μέθοδος Εξασφάλισης

Οικιακή κτηνοτροφία, Κτηνοτροφία

Μέθοδος Επεξεργασίας

Το γάλα θερμαίνεται σ την κατά λληλη θερμοκρασία πήξης ή παστεριώνεται προηγουμένως σε θερμοκρασία ψηλότερη των 65°C και ψύχεται. Αφού γίνει η πήξη του γάλακτος, το τυρόπηγμα (“δροσινόν”) κόβεται και αναθερμαίνεται με ανάδευση στους 40°C. Τοποθετείται σε ταλάρια, τυρόπανα ή κατάλληλα καλούπια και πιέζεται. Με τά την αφαίρεση της ‘Αναρής ’, τα κομμάτια του τυροπήγματος τοποθετούνται στο νορό (ορός γάλακτος) και θερμαίνονται σε θερμοκρασία άνω των 90°C για τουλάχιστον 30
λεπτά (“ψήσιμο”). Τα Χαλλούμια αφαιρούνται από το νορό και αλατίζονται επιφανειακά. Προστίθενται φύλλα φρέσκου ή ξηρού δυόσμου που δυνατό να αναμιχθού ν προηγουμ ένως με το άλας. Τα κομμάτια Χαλλουμιού διπλώνονται και αφού κρυώσουν, τοποθετούνται σε δοχεία στα οποία προστίθεται άλμη νορού. Τα Χαλλούμια μένουν για 1-3 μέρες στην άλμη νορού και ακολούθως συσκευάζονται. Για παραγωγή ώριμου Χαλλουμιού, αυτά παραμένουν στην άλμη νορού για τουλάχιστον 40 μέρες στους 15-20°C.

Functional Role

Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων

Ευρεία χρήση σε όλα σχεδόν τα γεύματα, από όλες τις κοινωνικές τάξεις. 

Σημ. Στάλω Λαζάρου

Η ιδιαιτερότητα του Χαλλουμιού να μην λιώνει σε ψηλές θερμοκρασίες, του παρέχει τη δυνατότητα να μπορεί να καταναλωθεί όχι μόνο ως έχει, αλλά και ως τηγανητό, στη σχάρα, κ.λπ. Επίσης, το Χαλλούμι καταναλώνεται με καρπούζι, ως τρίμμα (κυρίως ζυμαρικά), σε σούπα (κυρίως στον Τραχανά) και ως συστατικό σε διάφορα είδη αρτοποιίας, π.χ. χαλλουμωτές.

Εορταστικές Περιστάσεις

Σύνηθης χρήση του σε παρασκευάσματα σε ποικίλες εορταστικές περιστάσεις και κυρίως σε κεραστικά (πουρέκια, τυρόπιτες, χαλουμόπιτες) και παραδοσιακά εδέσματα σε εορταστικά γεύματα (χαλούμι ωητό, χαλούμι σε σούπα τραχανά κ.α.).

Σημ. Στάλω Λαζάρου

Συμβολικές Χρήσεις

Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες

Αθλούμενοι, Άλλη Ομάδα, Ασθενείς, Βρέφη, Εγκυες, Ηλικιωμένοι, Θηλάζουσες, Παιδιά, Χειρωνάκτες

Additional information & references

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Ιστορία: Η παραγωγή του Χαλλουμιού στην Κύπρο ήταν γνωστή από παλαιοτάτων χρόνων. Ο Δόγης Leonardo Doná, ο οποίος έζησε στην Κύπρο, κάνει αναφορά στο “calumi” σε χειρόγραφο έγγραφό του, το οποίο ανάγεται σ το έτος 1 556 μ.Χ. Αναφορές σ το Χαλλούμι γίν ονται και αργότερα, μεταξύ των οποίων και του Αρχιμανδρίτη Κυπριανού το 1788 μ.Χ. Η σημαντικότητα του Χαλλουμιού στη ζωή
των κατοίκων της Κύπρου είναι εμφανής τόσο μέσα από την τέχνη, όσο και μέσα α πό τη θέση που κατείχε σε γεωργικές εκθέσεις (Λύση, 1915/1938).

Βιβλιογραφία

Υπουργείο Γεωργίας , Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωργίας (2010).Γαστρονομικός χάρτης της Κύπρου,  Λευκωσία, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Γ.Τ.Π. 379/2010–2.000.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Στάλω Λαζάρου

Foods

Traditional recipes

Ratio - Lunches

Production areas

Production methods

Traditional utensils and tools

Bibliography

Food museums tour

Food ads

Education

Food industries history of Cyprus

Title
Χαλλούμι (γαστρονομικός χάρτης)

Photographs

Attachments

Title Χαλλούμι (γαστρονομικός χάρτης)

Photographs

Attachments

Title
Χαλλούμι (γαστρονομικός χάρτης)