Τεκμήρια

Title
Γλυκό κυδώνι

"Καθαρίζεις τα κυδώνια με το μαχαίρι. Καθαρίζεις τη φλούδα και τα κουκούτσια για να μεν μείνει σκληρό τζιαι να μεν τρώεται. Σε μια λεκάνη βάλλεις νερό και λεμόνι και τα βάζεις μέσα για να μην μαυροκοκκινήσουν, να μείνουν άσπρα." (Πέπα Φρίξου, Πάχνα Λεμεσού)

Γλυκό κυδώνι.<br/> Άδεια δημοσίευσης: Υπουργείο Γεωργίας.

Name - Recipe
Functional Role
Additional information & references

Name - Recipe

Κυπριακή Ονομασία Εδέσματος

Ελληνική Ονομασία - Περιγραφή

Γλυκό του κουταλιού κυδώνι.

Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις

Υλικά Συνταγής

Εκδοχή Α΄
2 κιλά κυδώνια
2 κιλά ζάχαρη
12 μεγάλα λεμόνια

Εκδοχή Β΄
1 ½ κιλό κυδώνια
1 κιλό ζάχαρη
Λεμόνια
Κιούλι (αρμπαρόριζα) 

Εκδοχή Γ΄
1200 γρ. κυδώνια (όχι άγουρα)
1 ½ κιλό ζάχαρη
Χυμό δύο λεμονιών
1 κλωναράκι κιούλι (αρμπαρόριζα)
Χυμό ½ λεμονιού για το τελείωμα του γλυκού

Εκτέλεση Συνταγής

Εκδοχή Α΄
"Παίρνεις τα κυδώνια από το περβόλι.. Αν είναι μεγάλα κόφκεις τα σε τέσσερις μοίρες, αν εν μικρά σε θκυο. Μπορείς αν θέλεις να το κόψεις τζιαι μικρά μικρά.. 
Καθαρίζεις τα κυδώνια με το μαχαίρι. Καθαρίζεις τη φλούδα και τα κουκούτσια για να μεν μείνει σκληρό τζιαι να μεν τρώεται. Σε μια λεκάνη βάλλεις νερό και λεμόνι και τα βάζεις μέσα για να μην μαυροκοκκινήσουν, να μείνουν άσπρα. 
Τα βάζεις σε μια κατσαρόλα στη φωτιά και τα αφήνεις όσο να βράσουν. 
Πλυνίσκεις (πλένεις) τα 2 φορές για να κρυάνουν και βάλλεις τους τέλεια λλίο νερό, ένα-δυο ποτήρια. 
Το βάλλω στη φωτιά να βράσει λίγο για να μαλακώσει γιατί είναι σκληρό. 
Μετά προσθέτεις 2 σακκούλια ζάχαρη και σφίγγεις 6 λεμόνια μεγάλα και ρίχνεις το ζουμί τους. 
Το κυδώνι σφίγγει τζιαι βγάζει το νερό του. Στο τέλος καταστήνεις το. Παίρνει περίπου μια μέρα για να καταστηθεί. 
Για να καταλάβεις ότι εν έτοιμο πιάνεις με το κουτάλι λλιο σιρόπι που την κατσαρόλα τζιαι βάλλεις το στο πιάτο. Αν μεινίσκει στρογγυλό/μαζεμένο σημαίνει εψήθηκε. Άμαν απλωθεί σημαίνει θέλει άλλο λλίο ψήσιμο."
(Πέπα Φρίξου, Πάχνα Λεμεσού)

Εκδοχή Β΄
Πλένουμε τα κυδώνια καλά, τα καθαρίζουμε και τα κόβουμε σε 2 κομμάτια ή σε πολύ μικρά κομματάκια.  
Τα ρίχνουμε σε νερό με λεμόνι, βάζουμε νερό να βράσει και βάζουμε μετά τα κυδώνια να ψηθούν και να μαλακώσουν. 
Όταν μαλακώσουν τα βάζουμε από το βραστό στο κρύο νερό με λεμόνι και τα αφήνουμε για μισή ώρα. 
Τα στραγγίζουμε και τα βάζουμε σε κατσαρόλα μεγάλη. Τους ρίχνουμε από πάνω τη ζάχαρη, ένα φλιτζάνι νερό με μια κουταλιά λεμόνι. Τα αφήνουμε για ένα βράδυ και την άλλη μέρα τα ψήνουμε σε δυνατή φωτιά προσέχοντας να μην πάρουν σκούρο χρώμα.
Προσθέτουμε το κιούλι και ακόμα μια κουτάλια λεμόνι. 
Όταν δέσει το σιρόπι τα κατεβάζουμε από τη φωτιά . Όταν κρυώσει, το βάζουμε σε μπουκάλες για 2-3 μέρες στον ήλιο.
(Μαρίνα Κοιλιαρη, Κυπερούντα)

Εκδοχή Γ΄
Καθαρίζουμε και πλένουμε τα κυδώνια. 
Τα κόβουμε σε τρία κομμάτια και τα ρίχνουμε σε κατσαρόλα με νερό και το χυμό των λεμονιών, έτσι που να τα καλύπτει το νερό. 
Τα βάζουμε στη φωτιά και τα αφήνουμε να ψηθούν. Προσέχουμε να μην λιώσουν. 
Αδειάζουμε το νερό και ρίχνουμε τη ζάχαρη. Δεν προσθέτουμε άλλο νερό, γιατί τα κυδώνια απορροφούν αρκετό νερό. 
Τα αφήνουμε δύο με τρείς ώρες μέχρι να κατεβάσουν τα υγρά τους. 
Τα βάζουμε στη φωτιά και ψήνουμε μέχρι να πυκνώσει το σιρόπι. 
Την άλλη μέρα τα βάζουμε πάλι στη φωτιά και αφήνουμε ξανά το σιρόπι
να δέσει. 
Προς το τέλος ρίχνουμε το κιούλι και τον χυμό του λεμονιού. Κατεβάζουμε από τη φωτιά και αφήνουμε το γλυκό να κρυώσει εντελώς. Το βάζουμε στη συνέχεια σε γυάλινα αποστειρωμένα βάζα.
(Κυθραιώτου 2013, 61)

Μέθοδος Μαγειρέματος

Βράσιμο.
Δέσιμο με σιρόπι.

Σχόλια Συνταγής

Functional Role

Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων

Εορταστικές Περιστάσεις

Συμβολικές Χρήσεις

Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες

Additional information & references

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Απόσπασμα  συνέντευξης από την κα. Πέπα Φρίξου: 

Ερώτηση: Υπήρχαν ιδιαίτερες περιπτώσεις όπου φτιαχνόταν το γλυκό κυδώνι; Μήπως συνδέεται με κάποιο έθιμο, με κάποια εκδήλωση;
Απάντηση:  Όχι.

Ερώτηση: Από πού έμαθες τη συνταγή;
Απάντηση: Από τη μητέρα μου.

Ερώτηση: Μήπως έκανες κάποιες αλλαγές-τροποποιήσεις στη συνταγή (υλικά, αναλογία υλικών, μέθοδος παρασκευής, τρόπος φύλαξης, τρόπος ή μέσα ψησίματος);
Απάντηση: Όχι.

Ερώτηση: Είναι τοπική συνταγή, που την φτιάχνουν;
Απάντηση: Την φτιάχνουν και σε άλλα ορεινά χωριά που έχουν κυδώνια.

Ερώτηση: Πόσο συχνά κάνεις γλυκό κυδώνι τώρα;
Απάντηση: 3-4 φορές, το Νοέμβριο.

Ερώτηση: Πόσο συχνά τα έφτιαχνες προηγουμένως;
Απάντηση: 2 φορές το Νοέμβριο.

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Κυθραιώτου, Φ. (2013). Γαστρονομικός οδηγός Μαραθάσας, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Λευκωσία.


Προφορικές μαρτυρίες: 

Μαρίνα Κοιλιάρη, Κυπερούντα (βλ. Κούρρη, Π. και Λαζάρου, Σ. (επιμ.) (2007). Παραδοσιακές συνταγές του χωριού Κυπερούντα, Αδημοσίευτα στοιχεία).

Πέπα Φρίξου, 61 ετών από την Πάχνα Λεμεσού. Καταγραφή: Ζηνοβία Χαραλάμπους, Οκτώβρης 2010. Επιμέλεια: Στάλω Λαζάρου.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Ζηνοβία Χαραλάμπους, Στάλω Λαζάρου / Πετρούλα Χατζηττοφή

Photographs

Foods

Traditional recipes

Ratio - Lunches

Production areas

Production methods

Traditional utensils and tools

Bibliography

Food museums tour

Food ads

Education

Food industries history of Cyprus

Title
Γλυκό κυδώνι

Photographs

Attachments

Title Γλυκό κυδώνι

Photographs

Attachments

Title
Γλυκό κυδώνι