Sign In
Home
Project
Vision
Goals
Benefits
Target group
Integration
Deliverables
Future plans
Publications
Logo
Partners
Research team
Partners - Researchers
Other partners
Contribution
Main supporters
Supporters
Grants
News
Connections
Sitemap
Contact
Foods
Traditional recipes
Ratio - Lunches
Production areas
Production methods
Traditional utensils and tools
Bibliography
Food museums tour
Food ads
Education
Food industries history of Cyprus
Newsletter
newsletter
Κατάλογος ενημέρωσης
Updated list 30 09 14
Updated list 30 09 14b
DIAITOLOGOI
MASS MEDIA
LIST updated 22.1014
Συνέδριο Κυπρίων Γεύσεις
ΣΥΝΕΔΡΙΟ "ΚΥΠΡΙΩΝ ΓΕΥΣΕΙΣ"
23.10.14 xls
mme2test
Schools 25 10 14
TEST3
τεστ
TEST 10 1 17
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 11 10 17
SXOLEIA MESH & TEXNIKHS
em@il
*
Τεκμήρια
Title
φιδές,ο
Πολύ λεπτό ζυμαρικό τεμαχισμένο σε μικρά κομματάκια.
Name - Origin
Functional Role
Additional information & references
Name - Origin
Κυπριακή Ονομασία Τροφίμου
Ελληνική ονομασία - Περιγραφή
Ο φιδές είναι πολύ λεπτό, νηματοειδές ζυμαρικό για την παρασκευή ελαφριάς σούπας (Μπαμπινιώτης 2005, λήμμα φιδές,ο, 1880).
Γλωσσικές Παρατηρήσεις
Μέθοδος Εξασφάλισης
Άλλο
Μέθοδος Επεξεργασίας
Για τον φιδέ η νοικοκυρά ζύμωνε σφιχτό ζυμάρι, το οποίο έκοβε ύστερα σε μακρόστενα κομμάτια. Αφού τα δούλευε καλά με τα χέρια της, τα έβαζε ύστερα σε όρθια στάση μέσα σε μια κούπα με λίγο ελαιόλαδο. Κάθε φορά που έπαιρνε ένα κομμάτι για να το κόψει σε φιδέ, το άλειφε με το ελιόλαδο για να γλιστρά εύκολα από τα χέρια της. Στο εξωτερικό μέρος του αριστερού χεριού έβαζε το ζυμάρι και με το δεξί της τραβούσε την άκρη του για να λεπτύνει, τόσο, όσο χρειαζόταν για το φιδέ. Στο στάδιο αυτό τον έκοβε και τον έριχνε μέσα σ’ ένα πανέρι που είχε πάνω στα γόνατά της (Μιχαλοπούλου-Χαραλάμπους 1998, 333). ** Για τη συνταγή του φιδέ, βλ. λήμμα φιδές στο σ̆έριν (σέριν),το στην κατηγορία Παραδοσιακές Συνταγές.
Functional Role
Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων
Σπάνια η νοικοκυρά έκοβε μόνη της τον φιδέ. Τα Σαββατόβραδα ή τις γιορτές καλούσε τις γειτόνισσες και τις συγγένισσες για να τη βοηθήσουν (Μιχαλοπούλου-Χαραλάμπους 1998, 333). Οι γυναίκες για να διευκολυνθούν στο κόψιμο του φιδέ είχαν δίπλα τους ένα δοχείο με λάδι. Με ιδιάιτερη φροντίδα τοποθετούσαν τον φιδέ στα πανέρια, για να στεγνώσει πιο εύκολα. Τον φιδέ είτε τον αποξήραιναν στον ήλιο είτε τον φούρνιζαν. Τον φύλαγαν σε πήλινα δοχεία ή σε σακούλια από ύφασμα. Σε πολλά χωριά φύλαγαν τον φιδέ, αφού τον ανακάτευαν με πλιγούρι (Κυπρή - Πρωτοπαπά 2003, 262). Η εποχή που έκοβαν τον φιδέ δεν ήταν ίδια σε όλα τα χωριά. Στη Μεσαορία [Μεσαορία,η = η μεγαλύτερη πεδιάδα της Κυπριακής Δημοκρατίας, ανάμεσα στα όρη Τρόοδος και Πενταδάκτυλος] έκοβαν τον φιδέ πριν το καλοκαίρι, για να ετοιμάζουν το πιλάφι των θεριστάδων. Στα χωριά της επαρχίας Κερύνειας το κόψιμο του φιδέ γινόταν το φθινόπωρο ή το καλοκαίρι, τότε που παρήγαγαν νέο ελαιόλαδο. Στην Πάφο ο φιδές κοβόταν τον χειμώνα για να τον κάνουν σούπα (Κυπρή - Πρωτοπαπά 2003, 263). Στη περιοχή της Σκυλλούρας [Σκυλλούρα,η = κατεχόμενη κοινότητα της επαρχίας Λευκωσίας] ο φιδές κοβόταν πριν τοn τοκετό για τη σούπα της λεχώνας (Κυπρή - Πρωτοπαπά 2003, 263). Στο χωριό Γύψου [Γύψου,η = κατεχόμενη κοινότητα της επαρχίας Αμμοχώστου] ο φιδές ήταν ανταλλάξιμο προϊόν στα πανηγύρια. Οι γυναίκες αντάλλαζαν φιδέ με φρούτα ή με ππαλουζέν [ππαλουζές,ο = χυλός μουσταλευριάς (από άσπρο σταφύλι)] και κκιοφτέρκα [κκιοφτέριν,το = πλακούντιο από μουσταλευριά] (Κυπρή - Πρωτοπαπά 2003, 263). Ο φιδές γινόταν σούπα ή πιλάφι μόνος του ή με πλιγούρι. Ακόμα γινόταν σούπα με τον τραχανά (Κυπρή - Πρωτοπαπά 2003, 264).
Εορταστικές Περιστάσεις
Ο φιδές συνηθιζόταν και στους γάμους (Κυπριανού 1992, 69-70).
Συμβολικές Χρήσεις
Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες
Εγκυες, Ηλικιωμένοι, Θηλάζουσες, Παιδιά, Χειρωνάκτες
Additional information & references
Χρονολογία
Συμπληρωματικά Στοιχεία
Οι συναντήσεις των γυναικών για το κόψιμο του φιδέ ήταν και μια ευκαιρία για να μάθουν όλα τα νέα του χωριού και να περάσουν ευχάριστα την ώρα τους. Μόλις τέλειωναν το έργο τους, έλεγαν στη νοικοκυρά του σπιτιού «άτε τζ̆αι καλοφαημένος [καλοφαημένος,ο = ο καλοφάγωτος]» κι έτρωγαν το κεραστικό τους (Μιχαλοπούλου-Χαραλάμπους 1998, 333).
Βιβλιογραφία
Κυπρή Θ. - Πρωτοπαπά Κ. Α. (2003), Παραδοσιακά ζυμώματα της Κύπρου. Η χρήση και η σημασία τους στην εθιμική ζωή, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ΧVIII, Λευκωσία. Κυπριανού Π. Χρ. (1992), «Λαογραφικά του Παλαίκυθρου», Λαογραφική Κύπρος 42 (παράρτημα), 1-101. Μιχαλοπούλου-Χαραλάμπους Χ. (1998), Περιστερωνοπηγή. Από την αρχαιότητα μέχρι το 1974, Προσφυγικό σωματείο «Ένωση Περιστερωνοπηγιωτών», Λευκωσία. Μπαμπινιώτης Γ. (2005), Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Με σχόλια για τη σωστή χρήση των λέξεων. Ερμηνευτικό, Ορθογραφικό, Ετυμολογικό, Συνωνύμων-Αντιθέτων, Κυρίων Ονομάτων, Επιστημονικών Όρων, Ακρωνυμίων, Κέντρο Λεξικολογίας, Αθήνα.
Ερευνητής / Καταχωρητής
Ελένη Χρίστου, Δήμητρα Δημητρίου, Αργυρώ Ξενοφώντος
Photographs
Attachments
More
Subject
Body
Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου και τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΔΕΣΜΗ 2008 χρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε.
Πνευματικά Δικαιώματα
© 2010 - Εικονικό Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής
GNOMON Pliroforiki (Cyprus) Ltd