Τεκμήρια

Title
Σάρζα ντομάτας

"Τοποθετούμε τις λιωμένες ντομάτες σε σακκούλι βαμβακερό (από κάποτ). Κρεμμάμε το σακούλι στον ήλιο, μέχρι να "ψηθεί" η πάστα." (Μαρία Λαζάρου, Πεδουλάς)

Σάλτσα ντομάτας σε γυάλινα δοχεία. <br/> Άδεια δημοσίευσης: Υπουργείο Γεωργίας.

Name - Recipe
Functional Role
Additional information & references

Name - Recipe

Κυπριακή Ονομασία Εδέσματος

Ελληνική Ονομασία - Περιγραφή

Λιαστός πελτές, πάστα ντομάτας.

Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις

Υλικά Συνταγής

Εκδοχή Α΄
Ώριμες ντομάτες
Αλάτι

Εκδοχή Β΄
Υπερώριμες ντομάτες
Χοντρό αλάτι

Εκτέλεση Συνταγής

Εκδοχή Α΄
Τεμαχίζουμε τις ντομάτες σε μικρά κομματάκια.
Τις περνάμε από τρυπητό, για να λιώσουν.
Βάζουμε αλάτι και ανακατεύουμε.
Τοποθετούμε τις λιωμένες ντομάτες σε σακκούλι βαμβακερό (από κάποτ).
Κρεμμάμε το σακούλι στον ήλιο, μέχρι να "ψηθεί" η πάστα. Κάτω από το σακούλι, τοποθετούμε δοχείο (ταψί), για να μαζεύονται τα υγρά, που πέφτουν από το σακούλι εκεί. 
Κάθε μέρα ανακατεύουμε το περιεχόμενο του σακουλιού και προσθέτουμε αλάτι, εάν χρεαστεί. Την νύχτα βάζουμε το σακούλι σε εσωτερικό χώρο, για προστασία από την υγρασία.
Όταν "ψηθεί" η σάλτσα (πάρει δηλ. την υφή και πυκνότητα της πάστας), την τοποθετούμε σε γυάλινα βάζα, τα οποία κλείνουμε καλά και τα φυλάμε σε δροσερό και σκιερό μέρος. 
(Μαρία Λαζάρου, 74 ετών, Πεδουλάς) 

Εκδοχή Β΄
Λιώνουμε σε ένα δοχείο αρκετές υπερώριμες ντομάτες, τις πασπαλίζουμε με χοντρό αλάτι και τις σκεπάζουμε. 
Σε δυο-τρεις μέρες, αφού τις λιώσουμε πολύ καλά, τις σουρώνουμε
σ’ ένα δοχείο με το πατούρι (κόσκινο με πολύ μικρές τρυπίτσες). Τον χυμό που ρέει τον τοποθετούμε σε ρούχινο σακούλι, το κρεμάζουμε και, όταν πια φύγει όλος ο χυμός, μέσα στο σακούλι μένει η καθαρή σάλτσα. Τη φυλάγουμε σε γυάλινο ή πήλινο δοχείο προσθέτοντας κι άλλο χοντρό
αλάτι.
(Κυθραιώτου 2013, 56)

Μέθοδος Μαγειρέματος

Αποξήρανση στον ήλιο.

Σχόλια Συνταγής

Functional Role

Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων

Η πάστα ντομάτας χρησιμοποιήτο για την παρασκευή  των γιαχνιστών φαγητών. Επίσης οι Αρμένιοι που επισκέπτονταν τον Πεδουλά (1940-1970), συνήθιζαν να αλείφουν φέτες ψωμιού με την πάστα ντομάτας και να τις τρώνε, αφού πρόσθεταν από πάνω δύοσμο ξηρό (Μαρία Λαζάρου, 74  ετών, Πεδουλάς).  

Στη Μαραθάσα, η οποία είναι διάσπαρτη με περιβόλια, σχεδόν κάθε οικογένεια διαθέτει τον δικό της κήπο όπου καλλιεργεί κηπευτικά όπως φασολάκι, μπάμιες, λουβί, αλλά και ντομάτες. Από τις νόστιμες ντομάτες της περιοχής οι κάτοικοι φτιάχνουν σπιτική πάστα την οποία χρησιμοποιούν όλο τον χρόνο στα λαδερά φαγητά, τον καουρμά, τα όσπρια, τις πατάτες κ.λπ. (Κυθραιώτου 2013, 42).

Η πάστα ντομάτας είναι ένα τρόφιμο του μαραθεύτικου κελαριού για το οποίο φημίζεται ιδιαίτερα η Τσακκίστρα. Την χρησιμοποιούν στα γιαχνιστά ή τα ψητά, τον χειμώνα όταν δεν υπάρχουν ντομάτες. Φτιάχνουν επίσης γιαχνιστά με πάστα, αντικαθιστώντας το νωπό κρέας με απόκτιν ή τσαμαρέλλα. Η ανάγκη λοιπόν δημιουργεί μια γαστρονομική λιχουδιά που δεν συναντούμε σε περιοχές στις οποίες υπήρχε ανεπτυγμένη κτηνοτροφία (Κυθραιώτου 2013, 12).

Εορταστικές Περιστάσεις

Συμβολικές Χρήσεις

Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες

Additional information & references

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Κυθραιώτου, Φ. (2013). Γαστρονομικός οδηγός Μαραθάσας, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Λευκωσία.


Προφορική μαρτυρία:
Μαρία Λαζάρου, 74  ετών, Πεδουλάς. Καταγραφή: Στάλω Λαζάρου, Αύγουστος 2014.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Στάλω Λαζάρου / Πετρούλα Χατζηττοφή

Photographs

Foods

Traditional recipes

Ratio - Lunches

Production areas

Production methods

Traditional utensils and tools

Bibliography

Food museums tour

Food ads

Education

Food industries history of Cyprus

Title
Σάρζα ντομάτας

Photographs

Attachments

Title Σάρζα ντομάτας

Photographs

Attachments

Title
Σάρζα ντομάτας