Σύνδεση
Αρχική
Έργο
Όραμα
Στόχοι
Οφέλη
Σε ποιους απευθύνεται
Πρόοδος έργου
Παραδοτέα
Μελλοντικά σχέδια
Δημοσιεύσεις
Λογότυπο Έργου
Συνεργάτες
Ερευνητική ομάδα
Συνεργάτες - Ερευνητές
Άλλοι συνεργάτες
Πρόσκληση σε συνεισφορά
Κύριοι Υποστηρικτές
Υποστηρικτές
Κατηγορίες Επιχορηγήσεων
Νέα
Συνδέσεις
Χάρτης Πύλης
Επικοινωνία
Τρόφιμα
Παραδοσιακές Συνταγές
Σιτηρέσιο - Γεύματα
Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης
Τεχνικές Παραγωγής
Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία
Βιβλιογραφία
Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής
Διαφημίσεις Τροφίμων
Εκπαιδευτικές Εφαρμογές
Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων
Newsletter
λίστα
Κατάλογος ενημέρωσης
Updated list 30 09 14
Updated list 30 09 14b
DIAITOLOGOI
MASS MEDIA
LIST updated 22.1014
Συνέδριο Κυπρίων Γεύσεις
ΣΥΝΕΔΡΙΟ "ΚΥΠΡΙΩΝ ΓΕΥΣΕΙΣ"
23.10.14 xls
mme2test
Schools 25 10 14
TEST3
τεστ
TEST 10 1 17
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 11 10 17
SXOLEIA MESH & TEXNIKHS
em@il
*
Αναζήτηση Τεκμηρίων
Τίτλος
Γεμιστά
Αρκετά είναι τα λαχανικά που προσφέρονται για την παρασκευή του συγκεκριμένου πιάτου. Κολοκύθια, πιπεριές, αγκινάρες, ντομάτες, κρεμμύδια και μελιτζάνες αδειάζονται προσεκτικά, γεμίζονται με μείγμα από κιμά και ρύζι, και ψήνονται στο φούρνο.
Ονομασία - Συνταγή
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Ονομασία - Συνταγή
Κυπριακή Ονομασία Εδέσματος
Ελληνική Ονομασία - Περιγραφή
Γεμιστά. Λαχανικά με γέμιση από ρύζι και κιμά.
Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις
Υλικά Συνταγής
Εκδοχή Α΄ Για τη γέμιση: 1 κιλό χοιρινός κιμάς 1¼ ποτήρι ρύζι ¾ ποτηριού ελαιόλαδο 3 ντομάτες και το εσωτερικό από τις 5 ντομάτες για γέμισμα 4 κουταλιές σούπας μαϊντανό ψιλοκομμένο 2 κουταλιές σούπας δυόσμο ξηρό τριμμένο ½ φλιτζάνι χυμό λεμονιού Αλάτι, πιπέρι Λαχανικά για γέμισμα: 5 ντομάτες μέτριες στρογγυλές 5 κολοκυθάκια 2 μεγάλα κρεμμύδια 4 πιπεριές 4 μελιτζάνες ½ ποτήρι ελαιόλαδο 3 τριμμένες ντομάτες 1 κύβο ζωμό κότας ή λαχανικών Εκδοχή Β΄ Για τη γέμιση: 1 κιλό κιμάς χοιρινός 1 ποτήρι ρύζι γλασέ 2 ποτήρια χυμό ντομάτας ή και σάλτσα 1 ποτήρι χυμό λεμονιού 1 φλιτζανάκι του καφέ ελαιόλαδο 1 φλιτζανάκι μαϊντανός 1 κουταλάκι κανέλα 1 κουταλάκι αρτύματα (πιπέρι) Μερικά φύλλα δυόσμο Λαχανικά για γέμισμα: κολοκύθια, πιπεριές, αγκινάρες, ντομάτες, κρεμμύδια Για το ψήσιμο: 1 ποτήρι νερό Χυμός από 1 λεμόνι Λίγο ελαιόλαδο
Εκτέλεση Συνταγής
Εκδοχή Α΄ Αδειάζουμε το εσωτερικό από τις μελιτζάνες, τις πιπεριές και τις ντομάτες. Κρατάμε την περιοχή του κοτσανιού για να την χρησιμοποιήσουμε ως καπάκι όταν θα κλείσουμε τα γεμιστά. Καθαρίζουμε τα μεγάλα κρεμμύδια, τα χαράζουμε κατά μήκος μέχρι το κέντρο και τα βράζουμε σε νερό για περίπου 10΄, μέχρι να μαλακώσουν. Τα αφήνουμε να κρυώσουν και ανοίγουμε προσεκτικά τα φύλλα ένα-ένα. Αναμειγνύουμε τον κιμά, το ρύζι και το κρεμμύδι, προσθέτουμε τις 3 ντομάτες τριμμένες μαζί με το εσωτερικό των ντοματών που αδειάσαμε, τον μαϊντανό, τον δυόσμο, το αλάτι και το πιπέρι, το ελαιόλαδο και τον χυμό λεμονιού. Ανακατεύουμε καλά. Γεμίζουμε τα λαχανικά με το μείγμα του κιμά και τα τοποθετούμε στο ταψί. Περιχύνουμε τα γεμιστά με ½ ποτήρι ελαιόλαδο, 3 τριμμένες ντομάτες, 2 ποτήρια νερό και ένα ζωμό κότας ή λαχανικών. Σκεπάζουμε και ψήνουμε στο φούρνο για ½ ώρα στους 180οC. Ξεσκεπάζουμε και συνεχίζουμε το ψήσιμο για περίπου 10΄, μέχρι να ροδίσουν. (Ιουλιάνα Τσιάκκα, Μαγειρεύω Κυπριακά 2012-2013) Εκδοχή Β΄ Αναμειγνύουμε το ρύζι, τον κιμά, το λεμόνι, τον ντοματοχυμό, το αλάτι, το πιπέρι και την κανέλα, το μαϊντανό, το δυόσμο και το ελαιόλαδο. Καθαρίζουμε τα λαχανικά και τα γεμίζουμε με το μείγμα. Τοποθετούμε τα γεμιστά μέσα σε ταψί. Από πάνω ρίχνουμε λίγο λάδι, χυμό από ένα λεμόνι και ένα ποτήρι νερό. Σκεπάζουμε τα γεμιστά με αλουμινόχαρτο και τα βάζουμε να ψηθούν σε προθερμασμένο φούρνο. Μετά από 1 ώρα ψησίματος αφαιρούμε το αλουμινόχαρτο, και αφήνουμε το φαγητό στο φούρνο για ακόμη 30΄. (Μαργαρίτα Χαραλάμπους, Μαγειρεύω Κυπριακά 2012-2013)
Μέθοδος Μαγειρέματος
Βράσιμο (για τα κρεμμύδια). Ψήσιμο σε φούρνο.
Σχόλια Συνταγής
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων
Εορταστικές Περιστάσεις
Συμβολικές Χρήσεις
Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία
Χρονολογία
Συμπληρωματικά Στοιχεία
Οι πιο πάνω εκδοχές της συνταγής προέρχονται από την Πάχνα της επαρχίας Λεμεσού και τον κατεχόμενο Γερόλακκο της επαρχίας Λευκωσίας (Εκδοχή Α΄ και Β΄ αντίστοιχα).
Βιβλιογραφικές Αναφορές
Καταγραφή: Ιουλιάνα Τσιάκκα (14 ετών, μαθήτρια του Γυμνασίου Ύψωνα) από αφήγηση της Έλενας Χαραλάμπους (40 ετών, Υψούπολη). Βλ. Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής (2014). Μαγειρεύω Κυπριακά 2012-2013 (επιμ. Πετρούλα Χατζηττοφή), Αδημοσίευτα στοιχεία. Μαργαρίτα Χαραλάμπους (10 ετών, μαθήτρια του Δημοτικού Σχολείου Έγκωμης Β΄) από αφήγηση της Ανδρούλλας Προδρόμου (69 ετών, Λακατάμια). Βλ. Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής (2014). Μαγειρεύω Κυπριακά 2012-2013 (επιμ. Πετρούλα Χατζηττοφή), Αδημοσίευτα στοιχεία.
Ερευνητής / Καταχωρητής
Πετρούλα Χατζηττοφή
Φωτογραφίες
Συνημμένα
Περισσότερα
Σχετικό Περιεχόμενο - Σιτηρέσιο
Λαχανικά και άγρια χόρτα στη διατροφή των Κυπρίων, αναφορά του 1894
Στο περιηγητικό κείμενο της Ρίχτερ γίνεται αναφορά για το πώς μαγειρεύονται και τρώγονται τα διάφορα λαχανικά και άγρια χόρτα...
Σχετικό Περιεχόμενο - Συνταγές
Αγκινάρες με αυγά
Εύκολο, γρήγορο και θρεπτικό είδος ομελέτας. Σερβίρεται και ως ορεκτικό.
ανθοί κολοκυθιάς γεμιστοί (νηστήστιμοι),οι
Νηστήσιμη παραλλαγή κυπριακών γεμιστών. Η γέμιση των ανθών έχει ως βασικό υλικό το ρύζι ή συνδυασμό ρυζιού και πουργουριού.
βαζάνια γιαχνίν,τα
"Βάζουμε το λάδι να ζεσταθεί και ρίχνουμε λίγα-λίγα τα βαζάνια [βαζάνιν,το = η μελιτζάνα] μέχρι να ροδοκοκκινίσουν [...] Τα βάζουμε σε καθαρή κατσαρόλα, τους ρίχνουμε τον ντοματοχυμό, το σκόρδο, την κανέλα και το πιπέρι και αφήνουμε μέχρι να καταστηθούν [καταστήννω = βράζω κάτι μέχρι να απορροφηθεί ή εξατμιστεί το νερό του]" (Προφ. μαρτυρία: Σωτηρούλα Κυριάκου, 56 ετών, Δύμες - Λεμεσός, στις Κουρρή και Λαζάρου 2007, αδημοσίευτα στοιχεία).
βαζάνια με πατάτες,τα
Μετά το τηγάνισμά τους, οι μελιτζάνες και οι πατάτες ψήνονται σε σάλτσα ντομάτας (γιαχνί).
βαζάνια μοβ βαρκούλα,τα
Στη σύγχρονη αυτή συνταγή η μελιτζάνα μετατρέπεται σε βαρκούλα, γεμίζεται με αρωματικά φυτά και καλύπτεται από μείγμα με κτυπημένα τυριά και αυγά. Το κυπριακό στοιχείο εντοπίζεται στα υλικά της συνταγής, με χαρακτηριστικότερα την αναρή και το χαλλούμιν.
γαλοπούλα γεμιστή,η
Κατά τα νεότερα χρόνια, απαραίτητο συμπλήρωμα στο πλούσιο γιορταστικό τραπέζι των Χριστουγέννων είναι η γεμιστή γαλοπούλα.
Γλυκό ντομάτα
Αν και συνήθως καταναλώνονται φρέσκες ή διατηρούνται σε μορφή σάλτσας ή λιαστές, οι ντομάτες χρησιμεύουν επίσης για την παρασκευή γλυκού του κουταλιού. Ιδανικές για την παρασκευή γλυκού είναι ντομάτες μικρές και ώριμες, της ποικιλίας φοινικωτή.
Καουρμάς με ρύζι
Η συνταγή προέρχεται από τη Λεύκα της Μόρφου. Στη συγκεκριμένη, τοπική παραλλαγή του καουρμά χρησιμοποιείται ρίφι (κατσικάκι), ενώ επίσης περιέχεται ρύζι, για να είναι πιο χορταστικός.
Κεφτέδες
Τηγανητό έδεσμα με βασικά συστατικά τον κιμά και τις τριμμένες πατάτες. Οι κεφτέδες συνοδεύονται συνήθως με σαλάτα, τηγανητές πατάτες, και πολλές φορές πλιγούρι πιλάφι. Απαραίτητο συνοδευτικό είναι και το γιαούρτι. Δείτε τον τρόπο εκτέλεσης της συνταγής εδώ .
Κεφτέδες νηστίσιμοι
Παραλλαγή της συνταγής για κεφτέδες, κατάλληλη για περιόδους νηστείας ή για χορτοφάγους. Στη θέση του κιμά χρησιμοποιούνται κολοκυθάκια και καρότα.
Κολοκάσι με κουπέπια
Αφού τσιγαριστεί το κολοκάσι, προστίθενται από πάνω τα κουπέπια. Ακολουθεί το ταυτόχρονο ψήσιμό τους σε σάλτσα ντομάτας.
Κολοκούθκια με αυγά
Εύκολο, γρήγορο και θρεπτικό γεύμα που μπορούσε να ετοιμαστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα από την οικοδέσποινα, όταν είχε καλεσμένους. Η συνταγή προέρχεται από τον Πάνω Αμίαντο, φτιάχνεται όμως παγκύπρια.
κολοκωτές μαραθεύτικες,οι
Ιδιαίτερη παραλλαγή ενός γνωστού και αγαπημένου κυπριακού εδέσματος με κολοκύθι. Στη Μαραθάσα, οι κολοκωτές ήταν συνήθως αλμυρές.
Κουπέπια κορνιώτικα με μανιτάρια, νηστίσιμα
"Για τη γέμιση, ψιλοκόβουμε τα μανιτάρια και το κρεμμύδι και τα ψήνουμε για λίγο με το ελαιόλαδο. Κατεβάζουμε από τη φωτιά και προσθέτουμε το ρύζι, το χυμό λεμονιού και τα μπαχαρικά." (Σταυρούλα Βορκά, Κόρνος)
Κουπέπια με αγκινάρες, νηστίσιμα
"Για τη γέμιση, ψιλοκόβουμε τις αγκινάρες και το κρεμμύδι και τα ψήνουμε για λίγο με το ελαιόλαδο. Κατεβάζουμε από τη φωτιά και προσθέτουμε το ρύζι και τις ντομάτες." (Θεογνωσία Ανδρέου, Κόρνος)
Κουπέπια με κληματόφυλλα
Τα κουπέπια με κληματόφυλλα είναι το πιο διαδεδομένο είδος ντολμά στην Κύπρο. Αναφέρεται ότι στην Τσακκίστρα και σε άλλα ορεινά χωριά έφτιαχναν τα κουπέπια με κληματόφυλλα, ενώ στις πεδιάδες συνηθίζονταν επίσης τα λάχανα.
Κουπέπια με τους ανθούς
Στη συνταγή αυτή το ίδιο μείγμα από κιμά και ρύζι, που χρησιμοποιείται για την παρασκευή των κουπεπιών, τοποθετείται σε ανθούς κολοκυθιάς. Τα κουπέπια με τους ανθούς αποτελούν αγαπημένη εκδοχή κυπριακών γεμιστών.
Κουπέπια νηστίσιμα
Για την παρασκευή της νηστίσιμης γέμισης, μαζί με το ρύζι χρησιμοποιούνται διάφορα λαχανικά όπως καρότα, κολοκυθάκια, ντομάτες και κρεμμύδια, ή ακόμη και μανιταράκια.
Κρέας, κολοκούι, πατάτα γιαχνί
Το χοιρινό κρέας, τα κολοκυθάκια και οι πατάτες τηγανίζονται ξεχωριστά, και στη συνέχεια ψήνονται μαζί σε σάλτσα ντομάτας με κρεμμύδι. Συνταγή από τη Χοιροκοιτία της επαρχίας Λάρνακας.
Κρεμμύδια γεμιστά
Για την παρασκευή των γεμιστών κρεμμυδιών, είτε χρησιμοποιείται η ίδια γέμιση με βάση τον κιμά και το ρύζι, όπως και στα κουπέπια, ή παραλείπεται το ρύζι.
Κριθαράκι με κιμά
Το κριθαράκι οφείλει την ονομασία του στο σχήμα του, που μοιάζει με καρπό κριθαριού. Συνήθως συνδυάζεται με κιμά, και σερβίρεται με τριμμένο χαλλούμι.
Μολόσιες με ρύζι
"Τηγανίζουμε ελαφρά το κρεμμύδι στο λάδι. Ρίχνουμε το νερό, τις μολόχες, το αλάτι και την σάρζα." (Μέλανη Μιχαηλίδη, Ασγάτα, Λεμεσός)
Μπιζέλια με κουπέπια και αγκινάρες
Τα μπιζέλια, οι αγκινάρες, και τα καρότα ψήνονται σε σάλτσα ντομάτας (γιαχνί), ενώ από πάνω τοποθετούνται για ψήσιμο και τα κουπέπια με κληματόφυλλα.
Μπιζέλι με αγκινάρες
Φαγητό γιαχνί. Τα μπιζέλια και οι αγκινάρες τηγανίζονται, και στη συνέχεια ψήνονται σε σάλτσα ντομάτας.
Νηστίσιμο φαΐν του φούρνου
Εύκολο και υγιεινό πιάτο. Αφού τοποθετηθούν σε στρώσεις, οι πατάτες, τα κρεμμύδια και οι ντομάτες ψήνονται στο φούρνο με μπόλικο ελαιόλαδο.
Ντομάτες με χαλλούμι
Πιάτο με χαρακτηριστικό κυπριακό άρωμα. Το χαλούμι ψήνεται μέχρι να ροδοκοκκινίσει, και τοποθετείται πάνω από φέτες ντομάτας. Η συνταγή προέρχεται από τον Ύψωνα της επαρχίας Λεμεσού.
Ντομάτες παστές
"Κόβουμε τις ντομάτες σε φέτες, τις πασπαλίζουμε με αλάτι και τις απλώνουμε στον ήλιο να ξεράνουν." (Δέσποινα Κυριάκου, Κυπερούντα)
Πατάτες με αγκινάρες
Οι πατάτες και οι αγκινάρες ψήνονται μαζί με κρεμμύδια στο φούρνο. Προστίθενται ελαιόλαδο και λεμόνι.
Πέρδικες γεμιστές
"Τρίβουμε το χαλούμι και ανακατεύουμε με τα αυγά. Γεμίζουμε τις πέρδικες με το μείγμα και ράβουμε την κοιλιά." (Ιφιγένεια Ελευθερίου, Κυπερούντα)
Πουλιά με χαλλούμι
Συνταγή για γεμιστά πτηνά κυνήγια (περδίκια, περιστέρια ή ορτύκια). "Αλείφουμε με βούτυρο, βάζουμε στην κοιλιά τους ρίγανη και κομματάκια χαλούμι και ροδοκοκκινίζουμε στον φούρνο." (Σταυρούλα Βορκά, Κόρνος)
Πουμπάρι
Το μείγμα της γέμισης για το πουμπάρι αποτελείται από ρύζι, κιμά, μαϊντανό και κρεμμύδι.
Ρίφιν με την ντομάταν
Συνταγή από το Ριζοκάρπασο. Το ρίφι τσιγαρίζεται και στη συνέχεια ψήνεται μαζί με κρεμμύδι σε μπόλικη σάλτσα ντομάτας.
Ρολό με πάννα
Το μείγμα του κιμά πλάθεται σε σχήμα φρατζόλας, τυλίγεται με αρνίσια σκέπη και ψήνεται στο φούρνο με κρασί.
Ρύζι με αθασούθκια φρέσκα και αγριοαγκινάρες
Εποχιακό φαγητό, το οποίο παρασκευαζόταν όταν υπήρχαν διαθέσιμα τα φρέσκα αμύγδαλα και οι άγριες αγκινάρες. Κάποτε μαγειρευόταν και με ένα από τα δύο βασικά αυτά υλικά. Η συνταγή είναι αρκετά παλιά και προέρχεται από το Πεντάκωμο της επαρχίας Λεμεσού, ενώ ήταν γνωστή και στα γύρω χωριά της περιοχής.
Σούβλα χοιρινή με διάφορα λαχανικά
Καθώς ψήνεται μαζί με τα λαχανικά, το κρέας απορροφά τα αρώματά τους.
Τουρλού τουρλού
Καλοκαιρινό πιάτο που συνδυάζει ποικιλία λαχανικών με πολύ εύγευστο αποτέλεσμα. Τα υλικά σοτάρονται και ψήνονται σε σάλτσα ντομάτας. Συνταγή από τον Καραβά.
Φασόλια με κιμά
Γευσάτο φαγητό, που μπορεί να ψηθεί τόσο στην κατσαρόλα όσο και στο φούρνο. Ο κιμάς και τα φασόλια μαγειρεύονται σε πλούσια σάλτσα ντομάτας.
Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία
Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής (2014), Μαγειρεύω Κυπριακά 2012-2013, Χατζηττοφή Π. (επιμ.) (αδημοσίευτα στοιχεία).
Σχετικό Περιεχόμενο - Τρόφιμα
αρκοτζ̆ινάρα (αρκοτζινάρα),η
Η αγριαγκινάρα τρώγεται φρέσκα και μαγειρεμένη. Οι μίσχοι συνοδεύουν βραστά όσπρια, κυρίως φασόλια και λουβιά. Οι αγκινάρες τους γίνονται βραστές, τηγανίζονται με αβγά ή με κρέας και πατάτες στην κατσαρόλα και είναι πολύ εύγευστες.
Κεϊμάς
Επειδή δεν υπήραν ειδικές μηχανές στα κρεοπωλεία για να αλέθουν το κρέας σε κιμά, το έκαναν οι νοικοκυρές με τη χρήση δύο μεγάλων μαχαιριών. Προφορική μαρτυρία Ανθούλας Αριστοδήμου, ετών 72, Κάμπος Τσακκίστρας
Λαχανικά και χόρτα κατά τον 18ον αι.
Περί λαχάνων και χόρτων (Κυπριανού Αρχιμ., 1788)
ρύζι,το
Το πρώτο φαγητό που έδιναν στο μωρό να φάει, ήταν κρέμα, που πολλές φορές ήταν από αλεσμένο ρύζι. Σε κάποια φτωχά χωριά μπορούσε να πάρουν ως δώρο στη λεχώνα μόνο ένα πιάτο με ρύζι για να το κάνουν σούπα στη λεχώνα.
Θέμα
Περιεχόμενο
Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου και τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΔΕΣΜΗ 2008 χρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε
.
Πνευματικά Δικαιώματα
© 2010 - Εικονικό Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής