Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
Ίγνια, τα ή ύδνα (αρχαίων)

'το φλαγγούι των βοσκών' . Είδος άγριου μανιταριού με ακανόνιστο σχήμα.

Ονομασία - Προέλευση
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Ονομασία - Προέλευση

Κυπριακή Ονομασία Τροφίμου

Ελληνική ονομασία - Περιγραφή

Άγριο μανιτάρι.
Οι βοσκοί του χωριού που έμεναν στις μάντρες ήταν τυχεροί. Με τα πρωτοβρόχια όταν ακολουθούσε ο καυτός ήλιος, στα χωράφια τoυ Καϊμακλιού και γύρω από τις μάντρες τους η γη έβγαζε ένα είδος μανιταριού, σαν πατάτα σε ακανόνιστο σχήμα. Αυτά τα μανιτάρια τα ονόμαζαν «ίγνια». Γνώριζαν από τους γονείς και τους παππούδες τους πού φύτρωναν. Τα μάζευαν και τα τηγάνιζαν μαζί με λίπος προβάτου και τα ανακάτευαν με τα αυγά. 
Καντζηλάρης Γ. (2007, σελ. 231)

Γλωσσικές Παρατηρήσεις

Η ονομασία "ίγνια φαίνεται να είναι παράφραση της αρχαίας ονομασίας "ύδνα". (Σημ. Στ. Λαζάρου)

Στο Γλωσσάριον του Γ. Λουκά αναφέρονται και ως "μιρμιλλίνα" και "ύχνα". Λουκά Γ.(2002, σελ. 312)

Μέθοδος Εξασφάλισης

Συλλογή

Μέθοδος Επεξεργασίας

Τα μάζευαν, τα τηγάνιζαν μαζί με λίπος προβάτου και τα ανακάτευαν με τα αυγά. 
Καντζηλάρης Γ. (2007, σελ 231).

Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος

Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων

Ο συγγραφέας τα ονομάζει φλαγκούι ή βλαγκούι επειδή είναι τόσο νόστιμα όσο το συκώτι.

Εορταστικές Περιστάσεις

Συμβολικές Χρήσεις

Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες

Χειρωνάκτες

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Κι η μητέρα μου κάποτε μαζεύει από το χωράφι δίπλα από το σπίτι μας και τα τηγανίζει. Είναι πεντανόστιμα. Ε.Χρίστου

Από αναφορές σε αρχαίους και Ρωμαίους συγγραφείς φαίνεται ότι τα ύδνα θεωρούνταν μια ξεχωριστή λιχουδιά. (http://www.troufaplus.com/posts/historical-information?locale=el )
Η πρώτη γραπτή αναφορά για τις Τρούφες γίνεται από τον Θεόφραστο τον 4ο αιώνα π.Χ.
Ο Αθηναίος αφιερώνει ολόκληρο κεφαλαίο για τα ύδνα, αλλά κι ο Γαληνός, Διοσκουρίδης, Θεόφραστος, Πλούταρχος, Πλίνιος, Κικέρωνας κ.α., συχνά τα αναφέρουν στα γραπτά τους. 
Ο Διοσκουρίδης κι ο Θεόφραστος, σαν βοτανικοί, έδωσαν με θαυμαστή ακρίβεια και συντομία την περιγραφή των ύδνων. "Το ύδνο είναι ρίζα στρογγυλή χωρίς φύλλα, χωρίς βλαστό, υπόξανθη που εκριζώνεται την άνοιξή. Είναι φαγώσιμη και τρώγεται ωμή και ψημένη". Κατά το Θεόφραστο "… το ύδνο δεν έχει ούτε βλαστό, ούτε κλαδί, ούτε κλαδάκι, ούτε φύλλο, ούτε λουλούδι, ούτε καρπό, ούτε φλούδα ή εγκάρδιο ξύλο ή ίνες ή αγγεία". 
Ο Πλίνιος γράφει για τις διάφορες κατηγορίες των ύδνων ότι: 
"Υπάρχουν δύο είδη ύδνων, το ένα γεμάτο με άμμο που γι’αυτό τραυματίζει τα δόντια, το άλλο χωρίς άμμο και χωρίς καμιά ακαθαρσία. Διακρίνονται δε από το χρώμα τους, που είναι κοκκινωπό ή μαύρο ή άσπρο κι ανάμεσα τους τα πιο περιζήτητα είναι εκείνα που προέρχονται από την Αφρική".
Ο Πλούταρχος αναφέρει, ότι δείπνησε στην Ηλεία με ύδνα, που ήταν τεράστια σε μέγεθος. 
Είναι μανιτάρια πλούσια σε πρωτεΐνες, γι’αύτο θεωρούνται ως "φυτικό κρέας", με νοστιμότατη κι αρωματική σάρκα. Τρώγονται ωμά, ψημένα ή συντηρημένα (κονσέρβα, αποξεραμένα ή διατηρημένα στο λάδι, ξίδι, ή άρμη).
Ο Διοσκουρίδης γράφει, ότι τα ύδνα συλλέγονται την άνοιξη και τρώγονται ωμά ή ψημένα. 
Σε περικοπές του Θεόφραστου, που διασώθηκαν από το Αθήναιο, αναφέρεται, ότι τα ύδνα είναι πολύ νόστιμα κι έχουν μυρωδιά όπως το κρέας και πως "σκληραίνουν με τις φθινοπωρινές βροχές και τους κεραυνούς και μάλλον με τους κεραυνούς, που είναι και η κυριότερη αιτία (που τα κάνει σκληρά)".
Επίσης στους "Δειπνοσοφιστές" του Αθηναίου "ο Δίφιλος, χαρακτηρίζει τα ύδνα δύσπεπτα, αλλά γευστικά και μαλακτικά, επίσης ευκοίλια και μερικά άπαυτα είναι φαρμακερά όπως τα μανιτάρια".
Ο Πυθαγόρας κι ο Γαληνός 2500 χρόνια πριν υποστήριξαν ότι τα ύδνα μπορούν να καλλιεργηθούν τεχνητά.
Για τους Ρωμαίους η τρούφα αποτελούσε ένα εξαιρετικά γνώριμο έδεσμα, το οποίο εισήγαγαν από τη Λιβύη μέσα σε σφραγισμένα δοχεία γεμισμένα με άμμο. Δεν επρόκειτο για μαύρες τρούφες, αλλά για λευκές τρούφες του γένους Terfezia, που ευδοκιμούν και στις ερήμους.

Ολόκληρο το άρθρο εδώ. http://www.troufaplus.com/posts/historical-information?locale=el

Βιβλιογραφία

Καντζηλάρης Γεώργιος (2007) Το Καϊμακλί μέσα από το πέρασμα του χρόνου, Λευκωσία.

Περί τρούφας. Ιστορικά στοιχεία. http://www.troufaplus.com/posts/historical-information?locale=el

Λουκά Γ. (1983). Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, [Υλικά διά την σύνταξιν Ιστορικού Λεξικού της Κυπριακής Διαλέκτου, μέρος A', έκδ. Θεοφανώς Δ. Κυπρή], Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, Λευκωσία,  2002.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Ελένη Χρίστου, Στάλω Λαζάρου

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Συνταγές

αφέλια με μανιτάρκα τζ̆αι [τζαι] πουρκούριν,τα
Η συνταγή προέρχεται από τη Μελίνη της ορεινής επαρχίας Λάρνακας, και σε αυτήν αξιοποιούνται τα νόστιμα κόκκινα μανιτάρια που φύονται στην περιοχή. Με την προσθήκη τους στα αφέλια, τα μανιτάρια γίνονται κρασάτα.

Κουπέπια κορνιώτικα με μανιτάρια, νηστίσιμα
"Για τη γέμιση, ψιλοκόβουμε τα μανιτάρια και το κρεμμύδι και τα ψήνουμε για λίγο με το ελαιόλαδο. Κατεβάζουμε από τη φωτιά και προσθέτουμε το ρύζι, το χυμό λεμονιού και τα μπαχαρικά." (Σταυρούλα Βορκά, Κόρνος)

Μανιτάρια άγρια, βραστά
Για τη συνταγή αυτή χρησιμοποιούνται μανιτάρια του βουνού, κόκκινα ή άσπρα. Τα βραστά μανιτάρια σερβίρονται με ελαιόλαδο, ξίδι και αλάτι.

Μανιτάρια κρασάτα
Τα μανιτάρια σοτάρονται και έπειτα αφήνονται να σιγοψηθούν σε κρασί και κόλιανδρο, απορροφώντας έτσι τα πλούσια αρώματά τους.

Μανιτάρια ξιδάτα
Τα μανιτάρια, όπως και διάφορα άλλα χόρτα και λαχανικά, διατηρούνται σε ξίδι και σερβίρονται στο κυπριακό τραπέζι ως ορεκτικά ή συνοδευτικά άλλων πιάτων.

Μανιτάρια οφτά
Τα οφτά μανιτάρια σερβίρονται με ελαιόλαδο και λίγη ρίγανη.

Μανιτάρια του βουνού κόκκινα, με κρεμμύδι
"Βάζουμε το λάδι να βράσει και τηγανίζουμε λίγα-λίγα τα μανιτάρια. Προσθέτουμε το κρεμμύδι ψιλοκομμένο να τηγανιστεί ελαφρά και τέλος το αλάτι, την κανέλα και το πιπέρι." (Κυπερούντα)

Μανιτάρια του πεύκου και της ξισταριάς κόκκινα, με κρεμμύδι
"Τα αφήνουμε λίγη ώρα μέχρι να μαράνει το κρεμμύδι και προσθέτουμε τα μανιτάρια κομμένα και το αλάτι. " (Αντρέας Χατζηλαμπή, Κώμη Κεπήρ Κερύνειας)

Μανιταρόπιττες
Μικρές τηγανητές πίτες, παρόμοιες με μπουρέκια. Η συνταγή προέρχεται από τα Λεύκαρα της ορεινής επαρχίας Λάρνακας, όπου και φτιάχνεται με μανιτάρια της αναθρήκας.

Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία

Καντζηλάρης Γ. (2007), Το Καϊμακλί μέσα από το πέρασμα του χρόνου, Έκδοση Νέας Συνεργατικής Πιστωτικής Εταιρείας Καϊμακλίου, Λευκωσία.

Σχετικό Περιεχόμενο - Τρόφιμα

Κοκκινομανίταρο
Άγριο μανιτάρι της Κύπρου με την επιστημονική ονομασία Lactarious Deliciousus. To συναντούμε σε πευκόφυτες περιοχές κάτω από πευκοβελόνες ή κάτω από ξισταρκές.

μανιτάρια,τα

Μύκης (Μανιτάρι)
Τα μανιτάρια καταναλώνονταν στην αρχαιότητα

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
Ίγνια, τα ή ύδνα (αρχαίων)

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος Ίγνια, τα ή ύδνα (αρχαίων)

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
Ίγνια, τα ή ύδνα (αρχαίων)