Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
Κουτσιά

Ονομασία - Προέλευση
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Ονομασία - Προέλευση

Κυπριακή Ονομασία Τροφίμου

Ελληνική ονομασία - Περιγραφή

Κουκκιά

Γλωσσικές Παρατηρήσεις

Τα κουκιά ανήκουν στην οικογένεια Vicia faba.

Τα ξερά κουκιά ονομάζονται κούννες.

Στη Πιτσιλιά τα φρέσκα κουκιά τα ονόμαζαν πουμπουρούθκια.

Μέθοδος Εξασφάλισης

Συλλογή

Μέθοδος Επεξεργασίας

Στη Μεσαορία τα όσπρια καλλιεργούνταν τον Φεβρουάριο ενώ συλλέγονταν τους μήνες Απρίλιο και Μάιο. Η συλλογή των οσπρίων γινόταν συνήθως από τις γυναίκες τις πρωινές ώρες που είχε ομίχλη και νοτιά. Μετά τη συλλογή των οσπρίων, οι Κύπριοι τα άπλωναν στο δώμα για να λιαστούν και στη συνέχεια τα κοσκίνιζαν και τα αποθήκευαν (ΥΓΦΠΠ, 2009)

Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος

Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων

Τα κουκιά ήταν το πιο διαδεδομένο είδος οσπρίων που καταναλωνόταν από του Κύπριους. Η φράση «κουτσιά που το πωρνόν, κουτσιά το μεσημέριν, να κουτσωθή που τα γιωρκά τζαι που τα μαειρεύεκει», μάλλον αυτό αποδεικνύει (Χατζηιωνάς Σ, 1971). Παρόλα αυτά, οι Κύπριοι εκθείαζαν τη γεύση τους λέγοντας πως ήταν «γλυκά σαν μέλι». Οι χωρικοί λάμβαναν το μεσημεριανό γεύμα στο χωράφι και συνήθως περιλάμβανε ψωμί, ελιές, κρεμμύδι και χλωρά φύλλα κουκιάς (Χατζηιωνάς Σ, 1971).  Οι νοικοκυρές μαγείρευαν ολόκληρο το καρπό των χλωρών κουκιών με το εξωτερικό φύλλο (Αρχ. Χατζηώστας Λ, 1986). Ακόμα συνήθιζαν να τα παρασκευάζουν τηγανιτά με αυγά ή να τα βράζουν με χόρτα όπως λάχανα (σέσκουλα), παντζαρόφυλλα, κολοκύθι και να τα σερβίρουν με λάδι και λεμόνι ή ξύδι (ΥΓΦΠΠ, 2009).  Στη περιοχή της Πιτσιλιάς τα βρασμένα φρέσκα κουκιά με ξίδι ονομάζονταν πουμπουρούθκια (Αρχ. Χατζηώστας Λ, 1986).  Οι γυναίκες της Πιτσιλιάς μαγείρευαν τα πουμπουρούθκια μαγειρεύονταν με χυλό από αλεύρι και σκόρδο. Άλλοτε οι νοικοκυρές παρασκεύαζαν τα φρέσκα κουκιά γιαχνί με τριμμένη τομάτα, ενώ τις Κυριακές πρόσθεταν κρέας. Τα ξερά κουκιά,τις κούννες, όπως τα αποκαλούσαν οι Κύπριοι, τα έβραζαν με χόρτα όπως λάχανα (σέσκουλα) και μάγκαλους και τα έτρωγαν με λάδι και ξύδι. Τα σέρβιραν με κρεμμύδι, ψωμί και κουτσοτσάρτελλα (κονσέρβα ψαριού) ή ρέγγα. Επίσης οι ενήλικες κατανάλωνα τα ξερά κουκιά νωπά, κοκκαλιστά (άψητα) ή  τα μούλιαζαν σε νερό.  Επιπλέον συνήθιζαν να τα μαγειρεύουν με κολοκάσι λέγοντας «κουτσιά τζαι κολοκάσιν, ένα τόπον εννά πάσιν». Τέλος τα πρώτα φύλλα των κουκιών, που άνθιζαν το πρώτο μήνα μετά την σπορά τους, οι Κύπριοι  τα έτρωγαν ωμά με ψωμί και ελιές ως προσφάι ή σαλάτα με λεμόνι και λάδι (Αρχ. Χατζηώστας Λ, 1986).  

Η νηστεία και η οικονομική κατάσταση των φτωχών Κυπρίων έκανε τη κατανάλωση των κουκιών συχνή, περίπου 3-4 φορές την εβδομάδα (Αρχ. Χατζηώστας Λ, 1986).

Εορταστικές Περιστάσεις

Τη Καθαρά Δευτέρα και τη Μεγάλη Πέμπτη οι νοικοκυρές παρασκεύαζαν τη σούπα κουτσιοζούμιν,  που ήταν σούπα κουκιών αλάδωτη, με ξύδι.

Συμβολικές Χρήσεις

Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες

Ηλικιωμένοι, Θηλάζουσες, Παιδιά, Χειρωνάκτες

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Ο Α. Σακελλάριος αναφέρει πως τα καλύτερα όσπρια παράγονταν στο χωριό Φλαμούδι, μεταξύ Ακανθού και Λευκονοίκου (Σακελλαρίου ΑΑ, 1855).

Βιβλιογραφία

Υπουργείο Γεωργίας Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος (2009)  Η καλλιέργεια του λουβιού. Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Λευκωσία.

Χατζιωνάς Σ. (1971) Το φαγητό στην Άλωνα. Λαογραφική Κύπρος, 1(3), σελ. 118-121.

Αρχιμανδρίτης Χατζηκώστας Λ.(1986) Τα κουκιά στη δίαιτα και την παράδοση του λαού μας. Λαογραφική Κύπρος, 16(36), σελ. 103-107.

Σακελλάριος ΑΑ. (1855)  Τα Κυπριακά τόμος 1. Εκδόσεις ΙΩ Αγγελόπλου, Αθήνα.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Δημητρίου Δήμητρα

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Συνταγές

Κεφτέδες με κουτσιά και πράσα
Τα όσπρια κατέχουν σημαντική θέση στην κυπριακή διατροφή. Στη συνταγή αυτή, τα βρασμένα κουκιά μετατρέπονται σε πουρέ και αποτελούν το βασικό υλικό για την παρασκευή μιας υγιεινής παραλλαγής κεφτέδων, που ψήνονται στο φούρνο.

Κουτσιά ξερά με σκόρδο
Τηγανίζουμε το σκόρδο με ελαιόλαδο. Αφού ψηθούν καλά τα κουκιά, προσθέτουμε τον τηγανισμένο σκόρδο. (Ουρανία Χριστοδούλου, Κυπερούντα)

Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία

Σακελλάριος Α. Α. (1855), Τα Κυπριακά: Ήτοι πραγματεία περί Γεωγραφίας, Αρχαιολογίας, Στατιστικής, Ιστορίας, Μυθολογίας και Διαλέκτου της Κύπρου. Εις τρεις τόμους, τ. 1, Εκ της Τυπογραφίας Ιω. Αγγελόπουλου, Εν Αθήναις.

Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωργίας (2009), Η καλλιέργεια του λουβιού, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Λευκωσία.

Χατζηιωνάς Σ. (1971), «Το φαγητό στην Άλωνα», Λαογραφική Κύπρος 1,3, 118-121.

Χατζηκώστας Λ. (1986), «Τα κουκιά στη δίαιτα και την παράδοση του λαού μας», Λαογραφική Κύπρος 16,36, 103-107.

Σχετικό Περιεχόμενο - Τρόφιμα

ασ̆ουρές (ασουρές),ο
Έδεσμα.

βουρβουλλάδα,η
Νηστίσιμο φαγητό με φρέσκα κουκιά σε χυλό. Ονομάζεται βουρβουλλάδα διότι τα κομμάτια των κουκκιών, αφού ψηθούν εντός του χυλού, μοιάζουν με βουρβουλλάδες [λείμακες].

Σχετικό Περιεχόμενο - Χώροι Παραγωγής - Διάθεσης

νερόμυλοι για τα χαρούπια και το βαμβάκι,οι

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
Κουτσιά

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος Κουτσιά

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
Κουτσιά