Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
θερνάτζ̆ιν (θερνάτζιν) - πενταόντιν,το

Εργαλείο για το αλώνισμα.

Εργαλείο για τον διαχωρισμό του σπόρου από το άχυρο, Δημοτικό Σχολείο Ορούντας 1993, 72.

Ονομασία - Χρήσεις
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Ονομασία - Χρήσεις

Περιγραφή Σκεύους / Εργαλείου

Πρόκειται για ξύλινο οδοντωτό φτυάρι που χρησιμοποιείται στο αλώνεμα (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα θερνάτζ̆ιν - θαρνάτζ̆ιν - φερνάτζ̆ιν,το, 161).

Έχει πέντε ή έξι ξύλινα δόντια (χαλιά). Ονομάζεται και πενταόντιν ή εξαόντιν. Μοιάζει με το φτυάρι. Οι γεωργοί το χρησιμοποιούσαν στο αλώνισμα.
Άρπαζαν τ’ ανακατεμένο με άχυρο σιτάρι και το σήκωναν ψηλά αφήνοντάς τα να πέσουν από ψηλά.Ο αέρας διαχώριζε το άχυρο από το σιτάρι (Δημοτικό Σχολείο Ορούντας 1993, 72).

Ο Ιωάννης Ερωτόκριτος στο Γλωσσάριό του σημειώνει πως το θερνάτζ̆ιν είναι φτυάρι σχισμένο σε τέσσερα ή περισσότερα χαλιά, με το οποίο γίνεται το λίχνισμα (Κυπρή 1989, λήμμα θερνάτζ̆ιν,το, 24). 

Ο Γεώργιος Λουκάς αναφέρει πως είναι φτυάρι με πέντε χαλιά, χρήσιμο στο λίχνισμα, στον διαχωρισμό δηλαδή του άχυρου από το σιτάρι (Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα θερνάκιν,το, 166).

Κυπριακή Ονομασία

Ελληνική Ονομασία

Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις

ΕΤΥΜ. θερνάτζ̆ιν - θαρνάτζ̆ιν < *θρινάκιον < αρχ. θρίναξ (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα θερνάτζ̆ιν - θαρνάτζ̆ιν - φερνάτζ̆ιν,το, 161) / θερνάκιν (κι=ci ιταλ.) (Κυπρή 1979 [2002²], λήμμα θερνάκιν,το, 166)
           πενταόντιν < πέντε + δόντιν (Γιαγκουλλής 2009, λήμμα πενταόντιν,το, 353)

Τρόπος Χρήσης Γεωργία / Κτηνοτροφία

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία Χρήσης

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Δημοτικό Σχολείο Ορούντας (1993), Η Ορούντα.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1979 [2002²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Α΄, Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLI, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία. 

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1989), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Γ΄, Γλωσσάριον Ιωάννου Ερωτοκρίτου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XIV, Λευκωσία.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Ελένη Χρίστου, Τόνια Ιωακείμ, Αργυρώ Ξενοφώντος

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Σκεύη - εργαλεία

αγκουράς,ο
Ξύλο που συνδέει τη βουκάνη με τον ζυγό.

αδκιάτζ̆ιν (αδκιάτζιν),το
Τα αδκιάτζια χρησιμοποιούνταν στη διαδικασία του αλωνίσματος.

αλακάτιν,το
Το πηγάδι από το οποίο η άντληση του νερού γίνεται με μάγγανο.

άλετρον,το
Παραδοσιακό γεωργικό εργαλείο που χρησιμοποιούσαν οι γεωργοί για να οργώσουν τη γη.

Πρώτη κυπριακή αλωνιστική μηχανή

Χρειώδη γεωργού
Επισυνάπτεται κείμενο με διάφορα εργαλεία που ήταν απαραίτητα για τον γεωργό: Ξυστούρης Σ. (1980) 286-292.

Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία

Γιαγκουλλής Κ. Γ. (2009), Θησαυρός Κυπριακής Διαλέκτου. Ερμηνευτικό, Ετυμολογικό, Φρασεολογικό και Ονοματολογικό Λεξικό της Μεσαιωνικής και Νεότερης Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων Λαϊκών Ποιητών,70, Εκδόσεις Theopress, Λευκωσία.

Δημοτικό Σχολείο Ορούντας (1993), Η Ορούντα.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1979 [2002²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Α΄, Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLI, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1989), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Γ΄, Γλωσσάριον Ιωάννου Ερωτοκρίτου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XIV, Λευκωσία.

Σχετικό Περιεχόμενο - Τεχνικές παρασκευής τροφίμων

αλώνισμαν,το
Τα ζώα έσερναν τη δουκάνη κυκλικά, για ώρες, πάνω από τα δεμάτια. Ο γεωργός, τον οποίο ονόμαζαν αλωνευτή, έβαζε μια καρέκλα και καθόταν πάνω στη δουκάνη.

ανέμισμαν,το
Πέντε - έξι εργάτες, οι ανεμιστάδες, ανέβαιναν στον σωρό και λίχνιζαν πρώτα με τα τσαττάλια. Όταν χώριζε λίγο το σιτάρι από το άχυρο χρησιμοποιούσαν τα θερνάτζια και στο τέλος όταν βαρούσε ο σωρός, γιατί είχε φύγει το πιο πολύ άχυρο, χρησιμοποιούσαν τα ξυλόφκυαρα.

Προετοιμασία χωραφιού για σπορά

Σχετικό Περιεχόμενο - Χώροι Παραγωγής - Διάθεσης

αλακάτιν,το
Το πηγάδι από το οποίο η άντληση του νερού γίνεται με μάγγανο.

αλώνιν,το

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
θερνάτζ̆ιν (θερνάτζιν) - πενταόντιν,το

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος θερνάτζ̆ιν (θερνάτζιν) - πενταόντιν,το

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
θερνάτζ̆ιν (θερνάτζιν) - πενταόντιν,το