Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
Έλαιον, το

Λάδι, Ελαιόλαδο

Σκηνή συγκομιδής του ελαιόκαρπου από τον αγροτικό πληθυσμό. Μικρογραφία χειρογράφου (Κυνηγετικά Οππιανού), 11ος αιώνας. Venezia, Biblioteca Nazionale Marciana, cod. marc. Gr. Z 479(=881), f.62r.

Ονομασία - Προέλευση
Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Ονομασία - Προέλευση

Κυπριακή Ονομασία Τροφίμου

Ελληνική ονομασία - Περιγραφή

Λάδι

Γλωσσικές Παρατηρήσεις

Μέθοδος Εξασφάλισης

Συστηματική καλλιέργεια

Μέθοδος Επεξεργασίας

Τα "Γεωπονικά" (9.28-33) του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Προφυρογέννητου παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την καλλιέργεια της γης, τα οπωροφόρα δέντρα και τις ελιές.
Βυζαντινές πηγές αναφέρουν και διαφορετικές συνταγές για τις ελιές. Οι Βυζαντινοί διατηρούσαν τις ελιές τους για φαγητό μέσα σε δοχεία είτε με αλάτι και λεμόνι, είτε με αλάτι, λάδι και μέλι, είτε με νερό και ξύδι ή ακόμη και μούστο (Dalby 2003, σελ. 178-179).

Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος

Διατροφική Αξία και Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων

Εκτός από τα σιτηρά και το κρασί, το λάδι (και συγκεκριμένα το ελαιόλαδο) έρχεται να συμπληρώσει το τρίπτυχο της παραγωγής, του εμπορίου και της διατροφής των Κυπρίων κατά τη Βυζαντινή περίοδο.
Σύμφωνα με σχετική μελέτη της Μ. Γερολυμάτου (2008, σελ. 80-81), η σημασία του λαδιού για το εμπόριο ήταν πιο περιορισμένη από ό,τι γενικά λέγεται. Μέσα από αναφορές Βυζαντινών συγγραφέων για τη διάθεση λαδιού στην αγορά της Κωνσταντινούπολης ("Συνεχιστής Θεοφάνους", 304.23-305.3), φαίνεται πως η τιμή του λαδιού ήταν σημαντικά ψηλότερη από την αντίστοιχη του κρασιού, ενδεχομένως ένδειξη ότι το λάδι δεν ήταν είδος καθημερινής χρήσης, όπως θα περίμενε κανείς σε μια μεσογειακή κοινωνία (Γερολυμάτου 2008, σελ. 81).

Εορταστικές Περιστάσεις

Συμβολικές Χρήσεις

Το ελαιόλαδο "σφράγιζε" τον πιστό από τη βάπτισή του ως και τον ενταφιασμό του. Σύμφωνα με τον Ψευδο-Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη, καθώς κατέβαζαν το φέρετρο εντός του τάφο, ο ιερέας έχυνε λάδι πάνω στον νεκρό σε σχήμα σταυρού. Σύμφωνα με τον Χρυσόστομο, με "μύρο και έλαιον και χρίσμα του βαπτίσματος" σφράγιζαν τον νεκρό κάνοντας την κίνηση του σταυρού κι έπειτα έριχναν χώμα (Κουκουλές 1951, σελ. 189).

Χρήση από Ηλικιακές Ομάδες

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Παρά το υψηλό κόστος του, υπάρχουν πολλές αναφορές στη χρήση ελαιολάδου σε συνταγές των βυζαντινών χρόνων. Η Κύπρος πρέπει να υπήρξε μία από τις περιοχές στις οποίες η παραγωγή ελαιόλαδου συνεχίστηκε κατά τη Βυζαντινή περίοδο ως μία από τις κύριες ασχολίες του αγροτικού πληθυσμού.
Δεν είναι τυχαίο ότι χώροι και ευρήματα των βυζαντινών χρόνων που σχετίζονται με την παραγωγή λαδιού έχουν ανασκαφεί σε διάφορες θέσεις στη Κύπρο, όπως στην Αμαθούντα - Αγία Βαρβάρα και στην Χρυσοπολίτισσα στην Πάφο (Hadjisavvas 1996, σελ. 135).

Βιβλιογραφία

Μ. Γερολυμάτου, 2008. Αγορές, Έμποροι και Εμπόριο στο Βυζάντιο (9ος-12ος αι.). Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.

A. Dalby, 2003. Flavours of Byzantium. Devon: Prospect Books.

S. Hadjisavvas, 1996. "The economy of the olive", σελ. 127-138. Στο V. Karageorghis & D. Michaelides (επιμ. έκδ.), The Development of the Cypriot Economy from the Prehistoric Period to the Present Day. Nicosia: University of Cyprus and the Bank of Cyprus.

Φ. Κουκουλές, 1951. Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός. Τόμος Δ. Αθήνα.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Αθανάσιος Βιώνης

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Τεχνικές παρασκευής τροφίμων

παραγωγή λαδιού,η
"Οι ελαιώνες αποδίδουσι αρκετή ποσότητα ελαίου ώστε όταν ευτυχήσουν κυβερνάται ο τόπος ως τρεις χρόνους και ενίοτε δίδεται και έξω από τον τόπο" (Αρχιμανδρίτης Κυπριανός 1788).

Σχετικό Περιεχόμενο - Τρόφιμα

ελαιόλαδο,το
Στα χωριά της Πάφου και του Ριζοκαρπάσου η παραγωγή ελαιολάδου ήταν μικρή και οι νοικοκυρές χρησιμοποιούσαν το ελαιόλαδο για να αρωματίζουν τις σαλάτες και τα ζαρζαβατικά τους, ενώ στο τηγάνισμα χρησιμοποιούσαν μύλλαν χοίρου (Ξιούτας 1978). Αντίθετα, στα χωριά της Μεσαορίας και της επαρχίας Λευκωσίας το ελαιόλαδο χρησιμοποιούνταν ευρέως στη μαγειρική. Με το ελαιόλαδο έφτιαχναν τις λαδόπιττες ή καττιμέρκα, που ήταν φύλλο ζυμαριού που αλειφόταν με ελαιόλαδο, και ψήνονταν στον φούρνο ή στη σάτζην κ...

ελιά,η
Η συλλογή του καρπού της ελιάς γινόταν συνήθως σε δύο περιόδους ανάλογα με το είδος των ελιών που παρασκεύαζαν. Στα τέλη Αυγούστου ή στις αρχές Σεπτεμβρίου, όταν οι ελιές ήταν ακόμα πράσινες, οι Κύπριοι μάζευαν μικρή ποσότητα ελιών για να παρασκευάσουν ελιές τσακκιστές και ελιές κολυμπάτες, ενώ στα τέλη Οκτώβρη συνέλεγαν τις μαύρες ελιές για να παρασκευάσουν ελιές ξυδάτες και κουμνιαστές.

Κυπριακό ελαιόλαδο
Το Κυπριακό ελαιόλαδο είναι εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο που παράγεται από την επεξεργασία των καρπών της ντόπιας Κυπριακής ποικιλίας.

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
Έλαιον, το

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος Έλαιον, το

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
Έλαιον, το