Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
Μεσημεριανό (Μεσομέρκασμαν)

Το μεσομερκάτικον ππελάβιν (πιλάφι) ήταν το πιο σύνηθες φαγητό την περίοδο του θερισμού, καθώς και κατά την περίοδο συλλογής των χαρουπιών. <br/> © Βαρβάρα Γιάγκου.

Περιγραφή Σιτηρεσίου - Γευμάτων
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Περιγραφή Σιτηρεσίου - Γευμάτων

Περιγραφή Σιτηρεσίου

Στις αγροτικές περιοχές οι χωρικοί, συνήθως ξεροψούμιζαν με ψωμί, ελιές, κρεμμύδι και αραιά και που, χαλούμι, εφάρμοζαν δηλαδή ξηροφαγία τρώγοντας πρόχειρο φαγητό που δεν απαιτούσε μαγείρεμα.(Λεοντίου 1983; Άππιος 1999; Χατζηκώστας 1986; Χατζιωνάς 1986). Κάποιες φορές έτρωγαν και αυγά βραστά ή ψητά στο φούρνο (Λεοντίου 1983), πέτσαν του σιοίρου με πιπέρι, και πιο σπάνια απόχτιν, το παστό αιγοπρόβειο κρέας που είχε αποξηρανθεί στον ήλιο (Χατζιωνάς 1971; Ερωτοκρίτου 1989).  Όταν υπήρχε η δυνατότητα να έχουν και μια ρέγγα, τότε θεωρούσαν ότι είχαν ένα πλούσιο γεύμα (Χατζηκώστας 1986). Τους μήνες του χειμώνα, το μεσομέρκασμαν εμπλουτιζόταν περιστασιακά με λαρδί, κομμάτια δηλαδή χοιρινού λίπους διατηρημένα σε αλάτι καθώς και με ξιδάτα, δηλαδή σέλινο, αγγούρι, κουνουπίδι, μανιτάρια και άλλα λαχανικά τουρσί. Επίσης, πολύ διαδεδομένα ως ξιδάτα ήταν τα φύλλα και τα μπουμπούκια της κάππαρης. Λιγοστά ήταν τα νοικοκυριά που είχαν τη δυνατότητα να μαγειρεύουν για το μεσημεριανό γεύμα, ιδιαίτερα στις περιοχές όπου στις αγροτικές εργασίες μετείχαν και οι γυναίκες (Λεοντίου 1983).

Διαφοροποίηση ανάλογα με το δημογραφικό προφίλ

Αγροτικά στρώματα (χωρικοί και παιδιά)

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία

Συμπληρωματικά Στοιχεία

-Tο ίδιο ίσχυε και σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας, όπου οι χωρικοί, λόγω των εργασιών τους στα χωράφια, έπαιρναν για μεσημεριανό ξηρή τροφή, δηλαδή τυρί, αυγά, αλίπαστα, ελιές ή σκόρδα, και φυσικά, ψωμί (Ημέλλου-Καμηλάκη 1983). Ακόμη και στην Ευρώπη, το μεσημεριανό στους περασμένους αιώνες ήταν ένα πολύ πρόχειρο γεύμα: ένα μεγάλο κομμάτι φαγητού ή μερικές βιαστικές μπουκιές τροφής ή ένα σνακ (Hyman 2003). 

-Κατά την περίοδο του θερισμού το μεσημεριανό διαφοροποιείται και αποτελείται κυρίως από πιλάφι με ή χωρίς γιαούρτι. Το πιλάφι ήταν καμωμένο με πουργούρι και χοιρινό λίπος ή ελαιόλαδο (Λεοντίου Ν. 1983, σ. 115, 152). Παρομοίως και κατά τη συλλογή των χαρουπιών το καλοκαίρι, το μεσομερκάτικον ππελάβιν (πιλάφι) ήταν το πιο σύνηθες φαγητό (Χατζηκώστας 1994).

Βιβλιογραφικές αναφορές

1)Άππιος Γεωργίου, Β. (1999) Αναμνήσεις από την κατεχόμενη Ζώδια, Λευκωσία.

2)Ερωτόκριτου, Ι. (1989) Γλωσσάριον Ιωάννου Ερωτόκριτου, [Υλικά διά την σύνταξιν Ιστορικού Λεξικού της Κυπριακής Διαλέκτου, μέρος Γ΄, εκδ. της Θεοφανώς Δ. Κυπρή] Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών XIV, Λευκωσία 1989.

3)Ημέλλου, Σ. Δ. – Πολυμέρου-Καμηλάκη Α. (1983) Παραδοσιακός Υλικός Βίος του Ελληνικού Λαού (ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ), Ακαδημία Αθηνών, Δημοσιεύματα του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας, Αριθμ. 17, Αθήνα, σ.51-52.

4)Hyman, G. (2003) Lunch, Encyclopedia of Food and Culture,  Katz S.H.-Weaver W.W. (Edit.), Scribner Library of Daily Life, Vol. 2, 396-403. 

5)Λεοντίου, Ν. (1983) ΄Ασσια, Ζωντανές μνήμες βαθιές ρίζες μηνύματα επιστροφής, Πολιτιστκός Σύνδεσμος "Η Άσσια", Λευκωσία.

6)Χατζηκώστας, Λ. (1986) "Τα κουκιά στη δίαιτα και την παράδοση του λαού μας", Λαογραφική Κύπρος, ΙΣΤ΄(36), 103-107.

7)Χατζηκώστας, Λ. (1994) «Η χαρουπιά στο χωριό μου την εποχή του μεσοπολέμου», Λαογραφική Κύπρος, ΚΔ’ (44), 105-114.

8)Χατζιωνάς, Σ. (1971) «Το φαγητό στην Άλωνα», Λαογραφική Κύπρος, Α (1), 118-121.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Βαρβάρα Γιάγκου

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Σχετικό Περιεχόμενο - Σιτηρέσιο

διατροφικές συνήθειες αμπελουργών
Περιγράφονται οι διατροφικές συνήθειες κατά τη διάρκεια των αμπελουργικών εργασιών.

Κύρια Γεύματα
Οι Κύπριοι είχαν τρία βασικά γεύματα: το πρόεμαν ή μπούκωμαν, το μεσομέρκασμαν και το δείπνο.

Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία

Άππιος Γ. Β. (1999), Αναμνήσεις από την κατεχόμενη Ζώδια. Παραδοσιακά επαγγέλματα, χαρακτηριστικοί τύποι από την καθημερινή ζωή εύθυμες αληθινές ιστορίες, Λευκωσία.

Ημέλλου, Σ. Δ. & Πολυμέρου-Καμηλάκη Α. (1983) Παραδοσιακός Υλικός Βίος του Ελληνικού Λαού (ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ), Ακαδημία Αθηνών, Δημοσιεύματα του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας, Αριθμ. 17, Αθήνα.

Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1989), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Γ΄, Γλωσσάριον Ιωάννου Ερωτοκρίτου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XIV, Λευκωσία.

Λεοντίου Ν. (επιμ.) (1983), Άσσια. Ζωντανές μνήμες, βαθιές ρίζες, μηνύματα επιστροφής, Πολιτιστικός Σύνδεσμος «Η Άσσια», Λευκωσία.

Χατζηιωνάς Σ. (1971), «Το φαγητό στην Άλωνα», Λαογραφική Κύπρος 1,3, 118-121.

Χατζηκώστας Λ. (1986), «Τα κουκιά στη δίαιτα και την παράδοση του λαού μας», Λαογραφική Κύπρος 16,36, 103-107.

Χατζηκώστας Λ. (1994), «Η χαρουπιά στο χωριό μου την εποχή του μεσοπολέμου», Λαογραφική Κύπρος 24,44, 105-114.

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
Μεσημεριανό (Μεσομέρκασμαν)

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος Μεσημεριανό (Μεσομέρκασμαν)

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
Μεσημεριανό (Μεσομέρκασμαν)