Ελληνικά (Ελλάδα) English (United States) Türkçe (Türkiye)


Καταγράψτε εδώ τη δική σας Συνταγή / Πληροφορία


ForumFORUM Χώρος Συζήτησης











Newsletter
*

Αναζήτηση Τεκμηρίων

Τίτλος
απλωταρκά,η


Αυτοφυές εδώδιμο αγριόχορτο με μικρά, αλλά όχι σκληρά αγκάθια. Τα νεαρά φύλλα, αφού καθαριστούν, τρώγονται είτε ωμά (είναι στυφά), είτε βραστά.
«Απλωταρκά (cynara cornigera). Πάρκο Κάβο Γκρέκο, Κύπρος» <br/> Πηγή: https://pixabay.com/en/cyprus-cavo-greko-national-park-1194584/


Ονομασία - Προέλευση
Συλλογή

Λειτουργικός & Συμβολικός Ρόλος

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Φωτογραφίες


Συνημμένα




Περισσότερα


Σχετικό Περιεχόμενο - Σιτηρέσιο
Λαχανικά και άγρια χόρτα στη διατροφή των Κυπρίων, αναφορά του 1894
Στο περιηγητικό κείμενο της Ρίχτερ γίνεται αναφορά για το πώς μαγειρεύονται και τρώγονται τα διάφορα λαχανικά και άγρια χόρτα...
Παραδοσιακή κυπριακή δίαιτα
Η παραδοσιακή κυπριακή δίαιτα, τόσο για λόγους οικονομικούς όσο και λόγω της αφθονίας των φυσικών αγαθών στο νησί, βασιζόταν κυρίως στην κατανάλωση λαχανικών, οσπρίων και ζυμαρικών, πάντα με ψωμί, ενώ το κρέας από ζώα και πουλερικά που εκτρέφανε, σπάνια έφθανε στο τραπέζι, κατά κανόνα σε μέρες γάμων, των μεγάλων γιορτών και όταν ερχόταν ξένος ή υπήρχε στο σπίτι άρρωστος. Στην κυπριακή ύπαιθρο αξιοποιήθηκε διαχρονικά κάθε άγριο ή καλλιεργημένο φυτό και σε κάθε δυνατό συνδυασμό.
Σχετικό Περιεχόμενο - Συνταγές
Αγκινάρες με αυγά
Εύκολο, γρήγορο και θρεπτικό είδος ομελέτας. Σερβίρεται και ως ορεκτικό.
Αγρέλια με τ' αυγά
Παραδοσιακός κυπριακός μεζές που σερβίρεται κυρίως ως ορεκτικό.
Αγριόχορτα με κιτρόμηλο, καρπασίτικα
Πιάτο με άγρια χόρτα της κυπριακής φύσης. Τρώγεται ζεστό ή κρύο.
Κουπέπια με αγκινάρες, νηστίσιμα
"Για τη γέμιση, ψιλοκόβουμε τις αγκινάρες και το κρεμμύδι και τα ψήνουμε για λίγο με το ελαιόλαδο. Κατεβάζουμε από τη φωτιά και προσθέτουμε το ρύζι και τις ντομάτες." (Θεογνωσία Ανδρέου, Κόρνος)
Λαψάνες γιαχνί
Λαψάνα ονομάζεται στην Κύπρο το φυτό βρούβα ή αγριοσινάπι.
Λαψάνες ή χωστές γιαχνί με το αλεύρι
Νηστίσιμο έδεσμα. Τα χόρτα ψήνονται σε μείγμα από τηγανισμένο σε ελαιόλαδο κρεμμύδι και καβουρδισμένο αλεύρι. 
Λαψάνες με κιτρόμηλο
"Ρίχνουμε τις λαψάνες μέσα στο τσιγαρισμένο κρεμμύδι και τις ανακατεύουμε να τσιγαριστούν κι αυτές, μέχρι να πιούν όλο το νερό τους. Ρίχνουμε τον χυμό του κιτρομήλου στην κατσαρόλα και συνεχίζουμε να ψήνουμε τις λαψάνες μέχρι να πιουν όλο το χυμό τους." (Μαρία Ιωαννίδου, Ριζοκάρπασο)
Λαψάνες με τ' αυγά
"Την συνταγή αυτή είχαμε την δυνατότητα να την φτιάχνουμε μόνο τον χειμώνα, αφού το κύριο συστατικό της συνταγής, οι λαψάνες, βλαστούσαν (φύτρωναν) μόνο την εποχή αυτή." (Τασούλα Χατζηλαμπή, Κώμη Κεπήρ Κερύνειας)
Λαψάνες σκορδαλιά
"...βάζουμε το ελαιόλαδο στην ίδια κατσαρόλα, που είναι πλέον άδεια, και προσθέτουμε και τον σκόρδο.  Αφού ροδίσει ο σκόρδος προσθέτουμε τις λαψάνες και το αλάτι." (Τασούλα Χατζηλαμπή, Κώμη Κεπήρ Κερύνειας)
Λουβκιά με λαψάνες
Πολύ απλή συνταγή, που βασίζεται στο βράσιμο των υλικών σε νερό. Αφού ψηθούν, τα λουβκιά με λαψάνες σερβίρονται με ελαιόλαδο και λεμόνι.
Μπιζέλια με κουπέπια και αγκινάρες
Τα μπιζέλια, οι αγκινάρες, και τα καρότα ψήνονται σε σάλτσα ντομάτας (γιαχνί), ενώ από πάνω τοποθετούνται για ψήσιμο και τα κουπέπια με κληματόφυλλα.
Μπιζέλι με αγκινάρες
Φαγητό γιαχνί. Τα μπιζέλια και οι αγκινάρες τηγανίζονται, και στη συνέχεια ψήνονται σε σάλτσα ντομάτας.
Ξινιατόπιττες
Τα κομμένα άγρια χόρτα προστίθενται σε ήδη έτοιμη ζύμη ψωμιού, και στη συνέχεια με το μείγμα αυτό πλάθονται μικρές στρογγυλές πίτες.
Πατάτες με αγκινάρες
Οι πατάτες και οι αγκινάρες ψήνονται μαζί με κρεμμύδια στο φούρνο. Προστίθενται ελαιόλαδο και λεμόνι.
πουρέκκια με αρκοσπάναχα και άλλα χόρτα,τα
Για την παρασκευή της νηστήσιμης και θρεπτικής γέμισης των πουρεκκιών, τα άγρια χόρτα αναμειγνύονται με πλιγούρι, φιδέ και κρεμμύδι.
Ρύζι με αθασούθκια φρέσκα και αγριοαγκινάρες
Εποχιακό φαγητό, το οποίο παρασκευαζόταν όταν υπήρχαν διαθέσιμα τα φρέσκα αμύγδαλα και οι άγριες αγκινάρες. Κάποτε μαγειρευόταν και με ένα από τα δύο βασικά αυτά υλικά. Η συνταγή είναι αρκετά παλιά και προέρχεται από το Πεντάκωμο της επαρχίας Λεμεσού, ενώ ήταν γνωστή και στα γύρω χωριά της περιοχής.
Σπαναχόπιττα τυλιχτή
Χορτοφαγική-νηστίσιμη πίτα με γέμιση από άγριο σπανάχι ή και άλλα αγριόχορτα, μαζί με τηγάνιση κρεμμυδιού, φιδέ και πλιγούρι.
σ̆σ̆επαστές (σσεπαστές) με αρκοσπάναχα και άλλα χόρτα,οι
Οι σσεπαστές με γέμιση από χόρτα ονομάζονταν χορτόπιττες ή χορτερές. Περιείχαν αυτοφυή χόρτα όπως άγρια σπανάκια, άγρια λάχανα (σέσκουλα), λαψάνες, ξινιατούς και άλλα είδη χόρτων που μαζεύονταν από τους αγρούς.
Φασόλια μαειρευτά με μολόσιες, αλατούνες τζαι τεράτσι λουκάνικο
Συνταγή βασισμένη σε υλικά της παραδοσιακής κυπριακής κουζίνας, που συνδυάζονται με ένα πρωτότυπο τρόπο. Τα όσπρια, τα χόρτα και το λουκάνικο ψήνονται σε σάλτσα ντομάτας με κρεμμύδι.
Χορτόπιττες
Η συνταγή δεν διαφέρει πολύ από αυτή για ελιόπιτες. Τα υλικά αναμειγνύονται κατευθείαν στη ζύμη.
Χωστές βραστές με φασόλια
Οι χωστές ευδοκιμούν το χειμώνα. Παλιότερα, την εποχή αυτή του χρόνου το συγκεκριμένο πιάτο φτιαχνόταν ακόμη και μια φορά τη βδομάδα.
Χωστές γιαχνί με κρέας
Η γεύση των χωστών παραπέμπει στην αγκινάρα. Στο πιάτο αυτό, συνδυάζεται ωραία με το αρνί, τις πατάτες και την πλούσια γεύση της σάλτσας από ντομάτα.
Χωστές σκορδαλιά
"Παλαιότερα φτιάχναμε τη συνταγή αυτή μια φορά κάθε δεκαπέντε μέρες περίπου, κατά τον χειμώνα." (Αντρέας Χατζηλαμπή, Κώμη Κεπήρ Κερύνειας)
Σχετικό Περιεχόμενο - Σχετική Βιβλιογραφία
Εθνοβοτανολογική μελέτη, άγρια χόρτα
Κυπρή Θ. Δ. (επιμ.) (1983 [2003²]), Υλικά διά την σύνταξιν ιστορικού λεξικού της κυπριακής διαλέκτου, Μέρος Β΄, Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, IX, Λευκωσία.
Παυλίδης Α. (επιμ.) (1984-1991), Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, τ. 1-15, Φιλόκυπρος, Λευκωσία.
Πέτρου-Ποιητού Ε. (2013), Από πού κρατάει η σκούφια τους. Λέξεις και ιστορίες από τον κόσμο της γεύσης, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία.
Σαββίδης Λ. (1999), Αγριόχορτα που τρώγονται: Από τη χλωρίδα της Κύπρου, Print today, Λευκωσία.
Σχετικό Περιεχόμενο - Τρόφιμα
αγρέλ(λ)ιν,το
Το άγριο σπαράγγι.
αρκοκολόκασον,το
Το φυτό Άρον του Διοσκουρίδη (Arum dioscoridis), του οποίου η ρίζα είναι εδώδιμη. Σε εποχές μεγάλης σιτοδείας χρησιμοποιήθηκε ως υποκατάστατο του κοκολασιού.
αρκολάχανον,το
Άγριο χόρτο, του οποίου τα φύλλα και οι βλαστοί μαγειρεύονται μαζί με διάφορα όσπρια ή βραστά. Συλλέγεται από τον Γενάρη ως τον Απρίλη.
αρκόπρασον,το
Το αγριόπρασο μαγειρεύεται μαζί με τον βολβό του. Το χρησιμοποιούν ως τηγάνιση σε διάφορα είδη μαγειρέματος, τρώγεται βραστό με λαδολέμονο ή το προσθέτουν σε όσπρια. Τρώγεται επίσης φρέσκο μαζί με ελιές ή διάφορα τυριά.
αρκοσελλενού(δ)ιν,το
Άγριο, εδώδιμο σέλινο, μικρού μεγέθους. Καταναλώνονται τα φύλλα και οι τρυφεροί βλαστοί του, βραστά, τηγανιτά ή σε σούπες και σάλτσες.
αρκοτζ̆ινάρα (αρκοτζινάρα),η
Η αγριαγκινάρα τρώγεται φρέσκα και μαγειρεμένη. Οι μίσχοι συνοδεύουν βραστά όσπρια, κυρίως φασόλια και λουβιά. Οι αγκινάρες τους γίνονται βραστές, τηγανίζονται με αβγά ή με κρέας και πατάτες στην κατσαρόλα και είναι πολύ εύγευστες.
γαλατούνα,η
Αγριόχορτο της κυπριακής φύσης, το οποίο πήρε το όνομά του από τον γαλακτώδη χυμό των φύλλων του. Το έτρωγαν βραστό με λαδόξιδο.
Γαουράγκαθθον
Αγκαθωτό φυτό, τα άνθη του οποίου μοιάζουν με κεφάλια αγκινάρας.
Καλαγκαθόχορτο ή αγκιναρούδα
άγριο χόρτο
κινάρα (αγκινάρα),η
Η "κινάρα" αναφέρεται στις γραπτές πηγές, αλλά εμφανίζεται και στην εικονογραφία.
Λαχανικά και χόρτα κατά τη Βυζαντινή περίοδο
Λαχανικά και χόρτα κατά τον 18ον αι.
Περί λαχάνων και χόρτων (Κυπριανού Αρχιμ., 1788)
Λαψάνα, η
Sinapis alba
Μπάγκαλοι, οι (Πάγκαλλοι)
Χορταρικό που χρησιμοποιούσαν σαν ορεκτικό
Νᾶπυ (Λαψάνα-παράγωγο η μουστάρδα)
Το νᾶπυ της Κύπρου θεωρείται περίφημο από τον Αντιφάνη
Πριτζιόλος, ο
Χορταρικό με μικρά φυλλαράκια που φυτρώνει στα περβόλια και τους ποταμούς
Χορταρικά κάμπου
Χόρτα του κάμπου ή του βουνού Αναφορά στα ακόλουθα: «χωστές»,  ραδίκια, «βουλιά», «γαλατούνες» «τρισατσίες»,  «πίγκαλλους» ή «πάγκαλλους», «τσακρίθκια» (στρουθκιά), «καυκαρούες» (άγριες αγκινάρες), βλαστάρια της ήμερης αγκινάρας
Χωστές


Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου και τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΔΕΣΜΗ 2008 χρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε.
Πνευματικά Δικαιώματα © 2010 - Εικονικό Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής