Τίτλος
Χερνιβόξεστον, το

χρηστικό σύστημα δύο σκευών για το πλύσιμο των χεριών

Ο Χριστός ενώπιον του Πιλάτου, λεπτομέρεια. Ο Πιλάτος πλένει τα χέρια του. Τοιχογραφία από τον ναό της Εγκλείστρας του Αγίου Νεοφύτου, 1200 μ.Χ. περίπου.
Α. Παπαγεωργίου 1996. Ιερά Μητρόπολις Πάφου: Ιστορία και Τέχνη, εικ. 43, σελ. 97. Λευκωσία: Ι. Μητρόπολις Πάφου.

Ονομασία - Χρήσεις
Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Ονομασία - Χρήσεις

Περιγραφή Σκεύους / Εργαλείου

Χρηστικό σύστημα δύο σκευών (πήλινων ή χάλκινων, ενίοτε και χρυσών ή αργυρών) για το πλύσιμο των χεριών πριν και μετά το γεύμα των Βυζαντινών (Κουκουλές 1952, σελ. 185).
Το σύστημα αποτελούνταν από τη λεκάνη που δεχόταν τα απόνερα (το "χέρνιβο") και τον επιχύτη (το "ξέστιον"), το δοχείο δηλαδή με το οποίο έχυναν το νερό για το πλύσιμο των χεριών (Γουργιώτης 1991, σελ. 81).

Κυπριακή Ονομασία

Ελληνική Ονομασία

Ετυμολογία - Γλωσσικές Παρατηρήσεις

Ο όρος "χερνιβόξεστον" χρησιμοποιείται ήδη κατά τη Μέση Βυζαντινή περίοδο από τον Κωνσταντίνο Πορφυρογέννητο (Έκθεσις Βασιλείου Τάξεως, 9,18, 676,8).
Ετυμολογικά η λέξη προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα "νίβομαι" ή "χειρονίβομαι" (Γουργιώτης 1991, σελ. 81).

Τρόπος Χρήσης

Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Βιβλιογραφία

Χρονολογία Χρήσης

Συμπληρωματικά Στοιχεία

Οι Βυζαντινοί έτρωγαν με τα χέρια και η χρήση των πιρουνιών ήταν περιορισμένη, οπότε υπήρχε η ανάγκη της νίψεως των χεριών πριν και μετά το γεύμα (Κουκουλές 1952, σελ. 170).
Καθώς δεν έχουν ταυτιστεί αρχαιολογικά ευρήματα από ανασκαφές στην Κύπρο με την ύπαρξη του χερνιβόξεστου, η παρουσία του σε τοιχογραφίες ναών, ενδεχομένως πιστοποιεί τη χρήση του στο νησί, π.χ. η τοιχογραφία από τον ναό της Εγκλείστρας του Αγίου Νεοφύτου.

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Γ. Γουργιώτης, 1991. "Θεσσαλικά χερνιβόξεστα και σαλτσερά των τελευταίων βυζαντινών αιώνων". Αρχαιολογία 38, σελ. 81-83.

Φ. Κουκουλές, 1952. Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός. Τόμος Ε. Αθήνα.

Α. Παπαγεωργίου 1996. Ιερά Μητρόπολις Πάφου: Ιστορία και Τέχνη. Λευκωσία: Ι. Μητρόπολις Πάφου.

A. Sylianou & J.A. Stylianou 1985. The Painted Churches of Cyprus: Treasures of Byzantine Art. London: Trigraph.

Ερευνητής / Καταχωρητής

Αθανάσιος Βιώνης

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Περισσότερα

Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου και τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η ΔΕΣΜΗ 2008 χρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε.

Τρόφιμα

Παραδοσιακές Συνταγές

Σιτηρέσιο - Γεύματα

Χώροι Παραγωγής και Διάθεσης

Τεχνικές Παραγωγής

Παραδοσιακά Σκεύη και Εργαλεία

Βιβλιογραφία

Περιήγηση σε Μουσεία Τροφίμων, Λαϊκής Τέχνης & Αγροτικής Ζωής

Διαφημίσεις Τροφίμων

Εκπαιδευτικές Εφαρμογές

Ιστορία Κυπριακών Βιομηχανιών Τροφίμων

Τίτλος
Χερνιβόξεστον, το

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος Χερνιβόξεστον, το

Φωτογραφίες

Συνημμένα

Τίτλος
Χερνιβόξεστον, το